Puławy (województwo podkarpackie)
49°30′00″N 21°56′00″E/49,500000 21,933333
| osada | |
.jpg) Rzeka Wisłok – widok z mostu w Puławach Dolnych | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
167[2] |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-480[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RKR |
| SIMC |
0359008[4] |
Położenie na mapie gminy Rymanów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego  | |
| 49°30′00″N 21°56′00″E/49,500000 21,933333[1]
| |
Puławy – osada w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Rymanów[4][5]. Leży nad Wisłokiem, oraz w bocznej dolinie niewielkiego potoku (Puławy Górne), na stoku Bukowicy.
Wieś prawa wołoskiego w latach 1551–1600, położona w ziemi sanockiej województwa ruskiego[6], w drugiej połowie XVII wieku wieś Poława należała do tenuty Besko starostwa sanockiego[7]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś lokowana była na prawie wołoskim w 1572 roku na terenie, gdzie wydobywano karpacką niskoprocentową rudę żelaza (darniówkę), przetapianą metodą dymarkową i przekuwaną w miejscowych kuźniach, zwanych hamrami. W 1831 r. wybudowano tu cerkiew.
W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej Puławy z Wierniejówką był Józef Kłopotowski[8]. Pod koniec XIX wieku właścicielem tabularnym dóbr we wsi był August ks. Czartoryski[9]. Na początku XX wieku obszar dóbr książąt Czartoryskich (głównie leśny) we wsi wynosił 491 ha[10].
Do 1914 r. powiat sądowy w Sanoku, gmina Bukowsko[11]. Parafia łacińska w Nowotańcu. W 1898 r. wieś liczyła 782 mieszkańców oraz 125 domów, powierzchnia wsi wynosiła wtedy 11,54 km². Częścią wsi była również wólka Wernejówka. Od listopada 1918 do stycznia 1919 Republika Komańczańska.
21 sierpnia 1944 r. patrol plutonu majora Adama Winogrodzkiego dowodzony przez kaprala Polano zaskoczył Niemców w szkole w Puławach, zdobywając: broń, 5 koni, i 2 wozy z żywnością, z obuwiem i sprzętem wojskowym.
Wieś dzieli się na Puławy Dolne oraz Puławy Górne. Obecnie we wsi znajdują się gospodarstwa agroturystyczne, a zimą i latem w Puławach Górnych czynna jest popularna w regionie kolej linowa w Ośrodku Sportów Zimowych KiczeraSki na wzgórzu Kiczera (640 m n.p.m.).
Do lat 40. XX w. była to wieś o ludności łemkowskiej wyznania greckokatolickiego. Po jej wysiedleniu w ramach Akcji „Wisła” opustoszała. W 1969 roku na terenie wsi osiedlili się mieszkańcy Śląska Cieszyńskiego, którzy utworzyli Ewangeliczną Wspólnotę Zielonoświątkową. Dom modlitwy miejscowego zboru Ewangelicznej Wspólnoty Zielonoświątkowej znajduje się w Puławach Górnych[12].
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Szlaki piesze[edytuj | edytuj kod]
Iwonicz-Zdrój – Rymanów-Zdrój – Puławy – Tokarnia (778 m n.p.m.) – Przybyszów – Kamień (717 m n.p.m.) – Komańcza (Główny Szlak Beskidzki)
Moszczaniec – Surowica – Darów – Puławy Górne – Pastwiska – Besko
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 113013
- ↑ Strona gminy, ludność.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., lipiec 2015, s. 1048 [zarchiwizowane 2015-09-10].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT.
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Tomasz Figlus, Villae iuris valachici. Z problematyki rozwoju osadnictwa wołoskiego w Polsce na przykładzie ziemi sanockiej, w: Studia z Geografii Politycznej i Historycznej tom 5 (2016), s. 31.
- ↑ Lustracja województwa ruskiego 1661-1665. Cz. 1, Ziemia Przemyska i Sanocka, wydali Kazimierz Arłamowski i Wanda Kaput, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970, s. 249.
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 176.
- ↑ Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 168.
- ↑ Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 406.
- ↑ Konrad Orzechowski, Przewodnik statystyczno topograficzny i skorowidz obejmujący wszystkie miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi W.X. Krakowskiem i X. Bukowinie, według najświeższych skazówek urzędowych, 1872, s. 67 [dostęp 2020-05-13].
- ↑ Kościół Zielonoświątkowy Zbór „FILADELFIA” w Bielsku-Białej. [dostęp 2008-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-15)].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Puławy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 292.
- Siedziba gminy: Rymanów
| Miasto | |
|---|---|
| Części miasta |
|
| Wsie | |
| Osady | |
| Części wsi |
|
| Przysiółek wsi |
|
| Dawna miejscowość |
