Pyrrhocorax

	Pyrrhocorax
	Tunstall, 1771
	; Przedstawiciel rodzaju – wieszczek (P. graculus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	krukowate
Rodzaj	Pyrrhocorax
	Typ nomenklatoryczny
	Upupa pyrrhocorax Linnaeus, 1758
Synonimy
	Coracia Brisson, 1760; Cravus Rafinesque, 1815; Pyrrhocorax Vieillot, 1816; Graculus Koch, 1816; Fregilus G. Cuvier, 1816; Cornix T. Forster, 1817; Gracculus T. Forster, 1817; Frigilus Fleming, 1822; Hellmayria Poche, 1904;
	Coracia Brisson, 1760; Cravus Rafinesque, 1815; Pyrrhocorax Vieillot, 1816; Graculus Koch, 1816; Fregilus G. Cuvier, 1816; Cornix T. Forster, 1817; Gracculus T. Forster, 1817; Frigilus Fleming, 1822; Hellmayria Poche, 1904;
Gatunki
	2 gatunki – zobacz opis w tekście
	2 gatunki – zobacz opis w tekście
	Zasięg występowania
	; Pyrrhocorax graculus Pyrrhocorax pyrrhocorax Oba gatunki
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pyrrhocorax – rodzaj ptaków z rodziny krukowatych (Corvidae).

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji oraz północnej i wschodniej Afryce^[13].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 34–41 cm, masa ciała 160–375 g (samce są cięższe od samic)^[14].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Coracia: gr. κορακιας korakias „jakiś gatunek wrony lub kawki, być może wrończyk”, od κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”, od κρωζω krōzō „krakać”^[15]. Typ nomenklatoryczny: Upupa pyrrhocorax Linnaeus, 1758.
Pyrrhocorax: epitet gatunkowy Upupa pyrrhocorax Linnaeus, 1758; łac. pyrrhocorax, pyrrhocoracis „wrończyk”, od gr. πυρρος purrhos „płomienny kolor, czerwony”, od πυρ pur, πυρος puros „ogień”; κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”, od κρωζω krōzō „krakać”^[16].
Cravus: fr. Crave „wrończyk”^[17].
Graculus: epitet gatunkowy Corvus graculus Linnaeus, 1758; łac. graculus „nieznany ptak, utożsamiany z kawką”^[18]. Typ nomenklatoryczny: „Graculus eremita” (= Corvus graculus Linnaeus, 1758).
Fregilus (Frigilus): nowołac. frigella „gawron”^[19]. Typ nomenklatoryczny: Corvus graculus Linnaeus, 1766.
Cornix: łac. cornix, cornicis „wrona”^[20]. Typ nomenklatoryczny: Corvus graculus T. Forster, 1817 (= Upupa pyrrhocorax Linnaeus, 1758).
Hellmayria: Carl „Charles” Eduard Hellmayr (1878–1944), austriacki ornitolog^[21]. Typ nomenklatoryczny:

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki^[22]:

Pyrrhocorax pyrrhocorax (Linnaeus, 1758) – wrończyk
Pyrrhocorax graculus (Linnaeus, 1766) – wieszczek

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Nazwa nieważna, odrzucona ze wględów nomenklatorycznych przez ICZN^[2].
↑ Nomen nudum.
↑ Nie Pyrrhocorax Tunstall, 1771; typ nomenklatoryczny: ‘Choucas des Alpes’ de Buffon (= Corvus graculus Linnaeus, 1766).
↑ Młodszy homonim Cornix Kölreuter, 1767 (Icteridae).
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Graculus Koch, 1816.
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Fregilus G. Cuvier, 1816.
↑ Nowa nazwa dla Pyrrhocorax Vieillot, 1816.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ M. Tunstall: Ornithologia Britannica. Londyn: Author by J. Dixwell, 1771, s. 2. (łac.).
↑ Anonymous. Opinion 404: Validation under the plenary powers of „Pyrrhocorax” [TUNSTALL], 1771, as the generic name for the Chough (class Aves). „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 13, s. 89–106, 1956–1957. (ang.).
↑ M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 1. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 30. (fr. • łac.).
↑ M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 2. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 3. (fr. • łac.).
↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 68. (fr.).
↑ L.J.P. Vieillot: Analyse d’une nouvelle ornithologie élémentaire. Paris: Deteville, libraire, rue Hautefeuille, 1816, s. 36. (fr.).
↑ C.L. Koch: System der bayerischen Zoologie. T. 1. Nürnberg: in Kommission bei der Steinischen Buchhandlung, 1816, s. 91, ryc. ii, rys. 14. (niem.).
↑ G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation, pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. T. 1. Paris: Chez Déterville, s. 406. (fr.).
↑ Forster 1817 ↓, s. 5.
↑ Forster 1817 ↓, s. 48.
↑ J. Fleming: The philosophy of zoology; or, A general view of the structure, functions, and classification of animals. Cz. 2. Edinburgh: A. Constable, 1822, s. 247. (ang.).
↑ F. Poche. Ein bisher nicht bertücksichtigtes zoologisches Werk aus dem Jahre 1758, in dem die Grundsätze der binären Nomenklatur befolgt sind. „Zoologischer Anzeiger”. 27 (16/17), s. 502, 1904. (niem.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-05-13]. (ang.).
↑ D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Crows, Jays, and Magpies (Corvidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.corvid1.01. [dostęp 2023-05-13]. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Coracia [dostęp 2023-05-13] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Pyrrhocorax [dostęp 2023-05-13] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Cravus [dostęp 2023-05-13] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Graculus [dostęp 2023-05-13] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Fregilus [dostęp 2023-05-13] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Cornix [dostęp 2023-05-13] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Hellmayria [dostęp 2023-05-13] .
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Corvidae Leach, 1820 - krukowate - Crows and Jays (wersja: 2022-09-03). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-05-13].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

T.I.M. Forster: A synoptical catalogue of British birds; intended to identify the species mentioned by different names in several catalogues already extant. Forming a book of reference to Observations on British ornithology. London: Printed by and for Nichols, son, and Bentley, 1817, s. 1–64. (ang.).
The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[3] Nazwa nieważna, odrzucona ze wględów nomenklatorycznych przez ICZN^[2].

[6] Nomen nudum.

[8] Nie Pyrrhocorax Tunstall, 1771; typ nomenklatoryczny: ‘Choucas des Alpes’ de Buffon (= Corvus graculus Linnaeus, 1766).

[12] Młodszy homonim Cornix Kölreuter, 1767 (Icteridae).

[14] Niepoprawna późniejsza pisownia Graculus Koch, 1816.

[16] Niepoprawna późniejsza pisownia Fregilus G. Cuvier, 1816.

[18] Nowa nazwa dla Pyrrhocorax Vieillot, 1816.

[Tunstall-1] M. Tunstall: Ornithologia Britannica. Londyn: Author by J. Dixwell, 1771, s. 2. (łac.).

[iczn-2] Anonymous. Opinion 404: Validation under the plenary powers of „Pyrrhocorax” [TUNSTALL], 1771, as the generic name for the Chough (class Aves). „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 13, s. 89–106, 1956–1957. (ang.).

[bri1-4] M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 1. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 30. (fr. • łac.).

[bri2-5] M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 2. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 3. (fr. • łac.).

[raf-7] C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 68. (fr.).

[vie-9] L.J.P. Vieillot: Analyse d’une nouvelle ornithologie élémentaire. Paris: Deteville, libraire, rue Hautefeuille, 1816, s. 36. (fr.).

[koch-10] C.L. Koch: System der bayerischen Zoologie. T. 1. Nürnberg: in Kommission bei der Steinischen Buchhandlung, 1816, s. 91, ryc. ii, rys. 14. (niem.).

[cuv-11] G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation, pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. T. 1. Paris: Chez Déterville, s. 406. (fr.).

[CITEREFForster1817[https://www.biodiversitylibrary.org/page/13330945_5]-13] Forster 1817 ↓, s. 5.

[CITEREFForster1817[https://www.biodiversitylibrary.org/page/13330965_48]-15] Forster 1817 ↓, s. 48.

[fle-17] J. Fleming: The philosophy of zoology; or, A general view of the structure, functions, and classification of animals. Cz. 2. Edinburgh: A. Constable, 1822, s. 247. (ang.).

[poch-19] F. Poche. Ein bisher nicht bertücksichtigtes zoologisches Werk aus dem Jahre 1758, in dem die Grundsätze der binären Nomenklatur befolgt sind. „Zoologischer Anzeiger”. 27 (16/17), s. 502, 1904. (niem.).

[ioc-20] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-05-13]. (ang.).

[botw-21] D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Crows, Jays, and Magpies (Corvidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.corvid1.01. [dostęp 2023-05-13]. (ang.).

[22] The Key to Scientific Names ↓, Coracia [dostęp 2023-05-13] .

[23] The Key to Scientific Names ↓, Pyrrhocorax [dostęp 2023-05-13] .

[24] The Key to Scientific Names ↓, Cravus [dostęp 2023-05-13] .

[25] The Key to Scientific Names ↓, Graculus [dostęp 2023-05-13] .

[26] The Key to Scientific Names ↓, Fregilus [dostęp 2023-05-13] .

[27] The Key to Scientific Names ↓, Cornix [dostęp 2023-05-13] .

[28] The Key to Scientific Names ↓, Hellmayria [dostęp 2023-05-13] .

[mk-29] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Corvidae Leach, 1820 - krukowate - Crows and Jays (wersja: 2022-09-03). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-05-13].

[1]

[a]

[3]

[4]

[b]

[5]

[c]

[6]

[7]

[8]

[d]

[9]

[e]

[10]

[f]

[11]

[g]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[2]