Róża bez kolców
Róża bez kolców – powieść autorstwa Zofii Urbanowskiej z 1903.
Powieść należy do tendencyjnej literatury pozytywistycznej i pozostaje pod silnym wpływem Stanisława Witkiewicza. Autorka przejęła w niej witkiewiczowski punkt widzenia na góralszczyznę zaprezentowany w Na przełęczy. Dzieło idealizuje górali podhalańskich i jest przejawem ludomanii. W tekście umieszczono liczne hiperbole i patetyczne porównania. Podhalanie to np. lud wybrany, a Tatry są tak piękne z powodu boskiej interwencji. Twarze górali przyrównane zostały do twarzy lordów bądź Rzymian, Tytus Chałubiński stał się Krzysztofem Kolumbem, a Andrzej Chramiec miałby być potomkiem dawnych kapłanów i strażników góralskiego chramu[1].
Edycje[edytuj | edytuj kod]
Róża bez kolców po raz pierwszy została opublikowana w 1900 roku na łamach „Wieczorów Rodzinnych”[2]. W numerach 1-51 ukazywały się odcinki części I i II. W 1901 roku w numerach 6-32 wydrukowano część III. Opisy przyrody, sztuki podhalańskiej, fauny i flory Tatr zostały wzbogacone odpowiednimi ilustracjami[2]. Pierwsze bogato ilustrowane wydanie w formie książki ukazało się w 1903 roku nakładem Księgarni K. Grendyszyńskiego w Petersburgu. Otrzymało ono podtytuł Opowiadanie osnute na tle przyrody tatrzańskiej[3]. Kolejne, drugie wydanie wydała w 1928 roku w dwóch tomach Książnica Atlas (Lwów–Warszawa) w serii „Biblioteka Iskier”. Otrzymało ono podtytuł Opowiadanie z niedawnej przeszłości osnute na tle przyrody tatrzańskiej[4].
Powieść wydano również po II wojnie światowej. Po raz pierwszy w 1958 zrobił to Czytelnik,dołączając do książki wstęp z notką o autorce i " krótka charakterystykę fabuły"[4]. W 1980 roku książka została wydana po raz kolejny przez Naszą Księgarnię w ramach serii Złoty Liść[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jan Majda, Literatura o Tatrach i Zakopanem (do roku 1918), Ossolineum-PAN Kraków, 1981, s.49, ISBN 83-04-00863-7
- ↑ a b Jazowska-Gumulska M. Róża bez kolców... s. 147
- ↑ Jazowska-Gumulska M. Róża bez kolców ... s. 149
- ↑ a b Jazowska-Gumulska M. Róża bez kolców.. s. 151
- ↑ Jazowska-Gumulska M. Róża bez kolców.. s. 153-154
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Maria Jazowska-Gumulska Róża bez kolców Zofii Urbanowskiej. Dzieje wydawnicze powieści Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia 2010 t.8 s.142-155