Równonoc

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Oświetlenie Ziemi przez Słońce w dniu równonocy. Uwaga: obserwator znajduje się w płaszczyźnie równika ziemskiego, dlatego nie widać tu nachylenia płaszczyzny równika do płaszczyzny orbity.
Uproszczony schemat przedstawiający ruch obiegowy Ziemi i pory roku, zaczynając od lewego dolnego rogu: równonoc wrześniowa, przesilenie grudniowe, równonoc marcowa, przesilenie czerwcowe.
Ilustracja równonocy marcowej widzianej z płaszczyzny zbliżonej do orbity i kierunku padania promieni słonecznych

Równonoc, ekwinokcjum (łac. aequinoctium)[1] – moment, w którym Słońce przechodzi przez jeden z dwóch punktów, w których ekliptyka przecina równik niebieski. Równonoc zdarza się dwa razy w roku:

Na skutek występowania precesji osi Ziemi punkty równonocy przesuwają się po ekliptyce (pokonanie pełnego obiegu zajmuje 25 770 lat, zob. rok platoński).

W szerszym znaczeniu równonoc odnosi się do całej doby (ziemskiej), w której to zjawisko występuje. Przez całą taką dobę centrum tarczy słonecznej obecne jest tyle samo czasu pod i nad horyzontem, a promienie słoneczne padają na równik pod kątem 90º. W tych dniach Słońce wschodzi dokładnie na wschodzie, a zachodzi na zachodzie. Potocznie mówi się, że następuje wtedy zrównanie dnia z nocą, choć w rzeczywistości długości dnia i nocy nie będą dokładnie równe. W związku z rozmiarem kątowym Słońca oraz z występowaniem zjawiska refrakcji dzień trwa wówczas nieco dłużej niż 12 godzin (np. w Warszawie o około 9 minut i 30 sekund).

Wzór na szerokość geograficzną w dniach równonocy[edytuj | edytuj kod]

W dniach równonocy można łatwo obliczyć szerokość geograficzną miejsca obserwacji. Wystarczy zmierzyć wysokość górującego Słońca (w stopniach) i odjąć ją od 90°.

φ = 90° – h

gdzie h to wysokość górującego Słońca, φ szerokość geograficzna. Jeżeli Słońce górowało po południowej stronie nieba, mamy szerokość geograficzną północną (N), jeżeli zaś po północnej – południową (S).

Przekształcając ten wzór otrzymujemy równanie, z którego możemy obliczyć wysokość górowania Słońca (h):
h = 90° – φ

Daty i godziny równonocy[edytuj | edytuj kod]

Daty i godziny równonocy w latach 2000–2059
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
20 III,
08:35 		20 III,
14:31 		20 III,
20:16 		21 III,
02:00 		20 III,
07:49 		20 III,
13:34 		20 III,
19:25 		21 III,
01:07 		20 III,
06:49 		20 III,
12:44
22 IX,
19:28 		23 IX,
01:05 		23 IX,
06:56 		23 IX,
12:47 		22 IX,
18:30 		23 IX,
00:23 		23 IX,
06:04 		23 IX,
11:51 		22 IX,
17:45 		22 IX,
23:18
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
20 III,
18:32 		21 III,
00:21 		20 III,
06:15 		20 III,
12:02 		20 III,
17:57 		20 III,
23:45 		20 III,
05:31 		20 III,
11:29 		20 III,
17:15 		20 III,
22:58
23 IX,
05:09 		23 IX,
11:05 		22 IX,
16:49 		22 IX,
22:44 		23 IX,
04:30 		23 IX,
10:20 		22 IX,
16:21 		22 IX,
22:02 		23 IX,
03:54 		23 IX,
09:50
2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029
20 III,
04:50 		20 III,
10:37 		20 III,
16:33 		20 III,
22:25 		20 III,
04:07 		20 III,
10:02 		20 III,
15:46 		20 III,
21:25 		20 III,
03:17 		20 III,
09:01
22 IX,
15:31 		22 IX,
21:21 		23 IX,
03:04 		23 IX,
08:50 		22 IX,
14:44 		22 IX,
20:20 		23 IX,
02:06 		23 IX,
08:02 		22 IX,
13:45 		22 IX,
19:37
2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039
20 III,
14:51 		20 III,
20:41 		20 III,
02:23 		20 III,
08:23 		20 III,
14:18 		20 III,
20:03 		20 III,
02:02 		20 III,
07:50 		20 III,
13:40 		20 III,
19:32
23 IX,
01:27 		23 IX,
07:15 		22 IX,
13:11 		22 IX,
18:52 		23 IX,
00:41 		23 IX,
06:39 		22 IX,
12:23 		22 IX,
18:13 		23 IX,
00:02 		23 IX,
05:50
2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049
20 III,
01:11 		20 III,
07:07 		20 III,
12:53 		20 III,
18:29 		20 III,
00:20 		20 III,
06:08 		20 III,
11:58 		20 III,
17:52 		19 III,
23:34 		20 III,
05:28
22 IX,
11:44 		22 IX,
17:27 		22 IX,
23:11 		23 IX,
05:07 		22 IX,
10:47 		22 IX,
16:33 		22 IX,
22:22 		23 IX,
04:07 		22 IX,
10:01 		22 IX,
15:42
2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059
20 III,
11:20 		20 III,
16:58 		19 III,
22:56 		20 III,
04:46 		20 III,
10:35 		20 III,
16:28 		19 III,
22:11 		20 III,
04:08 		20 III,
10:04 		20 III,
15:44
22 IX,
21:29 		23 IX,
03:26 		22 IX,
09:16 		22 IX,
15:05 		22 IX,
21:00 		23 IX,
02:48 		22 IX,
08:40 		22 IX,
14:23 		22 IX,
20:07 		23 IX,
02:03
Równonoce marcowe podane są w czasie CET (UTC+1),
równonoce wrześniowe podane są w czasie CEST (UTC+2).

Źródło danych dla roku 2000: US Naval Observatory[2]
Źródło danych dla lat 2001-2059: Fred Espenak[3]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Władysław Kopaliński: ekwinokcjum. [w:] Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych [on-line]. slownik-online.pl. [dostęp 2018-11-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-02)].
  2. ↑ United States Naval Observatory: Earth's Seasons: Equinoxes, Solstices, Perihelion, and Aphelion, 2000-2025. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-21)].
  3. ↑ Fred Espenak(inne języki): Solstices and Equinoxes: 2001 to 2100. [dostęp 2022-09-15].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Równonoc&oldid=68081876”