RBWZ S-21 Russkij Witiaź
.jpg) Ostateczna wersja samolotu z czterema silnikami w układzie ciągnącym | |
| Dane podstawowe | |
| Producent | |
|---|---|
| Konstruktor | |
| Typ |
pasażerski |
| Historia | |
| Data oblotu |
10 maja 1913 |
| Liczba egz. |
1 |
| Dane techniczne | |
| Wymiary | |
| Dane operacyjne | |
Sikorski Russkij Witiaź (ros. Русский витязь, Rosyjski rycerz), znany wcześniej jako Bolszoj Bałtiskij (ros. Большой Балтийский, Wielki Bałtyk) w swojej pierwszej czterosilnikowej wersji[1], był pierwszym czterosilnikowym samolotem na świecie. Zaprojektowany przez Igora Sikorskiego i zbudowany w Rosyjskiej Bałtyckiej Fabryce Wagonów Kolejowych (Russo-Baltiiskij Wagonnyj Zawod, RBWZ) w Sankt Petersburgu na początku 1913 r.
Rozwój[edytuj | edytuj kod]
Sikorski wpadł na pomysł S-21 w 1911 r., kiedy żaden znany samolot nie był w stanie unieść więcej niż 600 kg. Rekord udźwigu należał do francuskiego pilota Ducisa, który przeleciał 800 m z ładunkiem 600 kg. Eksperci i media z całego świata, słysząc na początku wiosny 1913 r. o budowie Russkiego Witiazia, przewidywali kompletną porażkę. Jednak pierwsza próba w powietrzu, która miała miejsce 10 maja 1913 r., była udana. Przez cały czas wielu ludzi na świecie uważało to za plotkę medialną i nie uwierzyło w to. Obserwatorzy nie wierzyli, żeby samolot o takich gabarytach mógł oderwać się od ziemi.
Konstrukcja[edytuj | edytuj kod]
Russkij Witiaź był czterosilnikowym dwupłatem o nierównej rozpiętości skrzydeł. Skrzydła miały podwójne dźwigary, prostokątny obrys i cięciwę o długości 2,5 metra. Odległość między skrzydłami także wynosiła 2,5 m. Prostokątny kadłub pokryty arkuszami sklejki był jednocześnie dźwigarem. Samolot miał kabinę pilotów z kolumną sterową, dwie kabiny pasażerskie i magazyn na części zamienne. Przed kabiną pilotów znajdował się też otwarty pokład wyposażony w reflektor i karabin maszynowy. Lotki na górnych skrzydłach zapewniały stabilność. Pierwszą czterosilnikową wersję maszyny nazwano Bolszoj Bałtiskij. Była napędzana czterema silnikami zamontowanymi w parach (oryginalnie samolot był dwusilnikowy, znany jako „Le Grand”)[2]. S-21 napędzały dwa silniki zamontowane jak w Bolszoj Bałtijskim na krawędzi natarcia dolnego skrzydła (ale w przeciwieństwie do pierwowzoru były w układzie ciągnącym), a po ich wewnętrznej stronie - dwa oryginalne silniki ciągnące.
Historia eksploatacji[edytuj | edytuj kod]
Po pierwszych próbach w locie Russkiego Witiazia między 10 a 27 maja 1913 r. ustalono, że pasażerowie mogą nawet spacerować w kabinach, nie powodując problemów ze stabilnością[3]. Samolot oderwał się od ziemi po siedmiusetmetrowym rozbiegu.
Aspiracje Sikorskiego wobec Russkiego Witiazia okazały się krótkotrwałe. 23 czerwca 1913 r. z lądującego jednomiejscowego Morane’a odpadł silnik i stojący na pasie S-21 został rozbity[4]. Sikorski nie zdecydował się na naprawę poważnie uszkodzonego samolotu i zaczął pracować nad swoim kolejnym pomysłem: Ilią Muromiec.
Dane techniczne[edytuj | edytuj kod]
Dane z[5]
Ogólna charakterystyka:
- Załoga: trzy osoby
- Liczba pasażerów: do siedmiu
- Długość: 20 m
- Rozpiętość górnych skrzydeł : 28 m
- Rozpiętość dolnych skrzydeł: 20 m
- Wysokość: 4 m
- Powierzchnia skrzydeł: 120 m2
- Masa własna: 2700 kg
- Masa z ładunkiem: 4000 kg
- Maksymalna masa startowa: 4940 kg
- Napęd: 4 czterocylindrowe, chłodzone wodą silniki ułożone w jednej linii, każdy o mocy 75 kW (100 KM)
Osiągi:
- Prędkość maksymalna: 90 km/h
- Zasięg: 170 km
- Pułap praktyczny: 600 m
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Sergiej Sikorski, The Sikorsky Legacy-Bolshoi Baltisky, wyd. 1, Arcadia Publishing, 2007, s. 27, ISBN 978-0738549958.
- ↑ Walter Hines Page, Arthur Wilson Page, ,,Man And His Machines: A Russian <<Airbus>>", „The World’s Work: A History of Our Time” (44), 4 sierpnia 2009.
- ↑ The Sikorsky 'Bus in Russia, „Flight”, 21 czerwca 1913.
- ↑ Bryan R. Swopes, 23 June 1913 [online], 26 czerwca 2014.
- ↑ H.F. King, Milestones of the Air, McGraw-Hill (red.), Nowy Jork: Jane’s All the World’s Aircraft Publishing Company, 1969, s. 22.