49°38′26″N 20°01′39″E/49,640556 20,027500Raba Niżna
| ||
 Ogólny widok miejscowości | ||
| Państwo |  Polska
| |
| Województwo | małopolskie | |
| Powiat | limanowski | |
| Gmina | Mszana Dolna | |
| Sołectwo | Raba Niżna | |
| Wysokość | 430 m n.p.m. | |
| Liczba ludności (2012) | 1340[potrzebny przypis] | |
| Strefa numeracyjna | (+48) 18 | |
| Kod pocztowy | 34-731[1] | |
| Tablice rejestracyjne | KLI | |
| SIMC | 0454391 | |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Mszana Dolna   Raba Niżna | ||
Położenie na mapie Polski  Raba Niżna | ||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  Raba Niżna | ||
Położenie na mapie powiatu limanowskiego  Raba Niżna | ||
| 49°38′26″N 20°01′39″E/49,640556 20,027500
| ||
Raba Niżna – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Mszana Dolna. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.
Urodził się tutaj Michał Blecharczyk, polski duchowny katolicki, biskup tarnowski.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Znajduje się w dolinie rzeki Raby, w dwóch regionach geograficznych. Południowe zbocza tej doliny w obrębie Raby Niżnej należą bowiem do Gorców, północne do Beskidu Wyspowego (masyw Lubonia Wielkiego z Łysą Górą). Miejscowość położona jest przy drodze krajowej nr 28, pomiędzy Mszaną Dolną a Rabką-Zdrój[2].
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
Integralne części wsi Raba Niżna: Bańkówka, Bartosiówka, Biłkówka, Brzeżek, Budzyń, Dwór, Gazdy, Góry, Janówka, Jasicówka, Kółkówka, Kózakówka, Krupówka, Łaniaki, Laskówka, Maczugówka, Majerówka, Marcaki, Mardauszówka, Maślaki, Młynarze, Muzykówka, Na Łęgu, Piekarczykówka, Piekarzówka, Pizdury, Rzepki, Ślusarzówka, Sochówka, Sztudry, Tobołówka, Wątory, Zagóry[3][4]
Historia[edytuj | edytuj kod]
Z zapisków Jana Długosza dowiadujemy się, że w XIII wieku tereny wzdłuż Raby przekazane zostały w zarządzanie zakonowi Cystersów ze Szczyrzyca[5]. Pierwsza wzmianka o Rabie Niżnej pochodzi z zapisów procesowych z lat 1407-1408, będących dokumentacją sporu toczącego się między sołtysem Raby Niżnej a sołtysem Harklowej[6]. W XVI wieku wieś należała do starostwa nowotarskiego. W 1534 zarządcy starostwa – rodzina Pieniążków, podzielili je na trzy tzw. klucze: mszański, nowotarski i wielkoporębski. Raba Niżna weszła w skład dóbr mszańskich[6].
W XIX wieku, w pięknym parku ze starodrzewem, Franciszek Borowski wybudował niewielki dwór w stylu klasycystycznym[5][7]. W 1905 dwór zakupił i odnowił hrabia Jan Chomentowski[5]. W jednej z izb we dworze urządzono niewielką kaplicę, dostępną dla mieszkańców wsi. Kaplicę tę poświęcił arcybiskup Adam Sapieha[7].
Okres II wojny światowej to czas działalności ruchu oporu i partyzantki. Wycofujący się hitlerowcy zniszczyli mosty na Rabie i spalili większą część wsi[5]. Okres powojenny to czas odbudowy i rozbudowy wsi. W tym czasie również do Raby Niżnej przybyli księża Michalici, którzy w dworze Chomentowskich założyli zakład wychowawczy dla trudnych chłopców, który działał do 1952 roku[7].
W 1957 podjęto decyzję o budowie w centrum wsi kościoła. Udało się to dopiero w 1970. 14 listopada 1982 została erygowana parafia w Rabie Niżnej, wydzielona z parafii w Olszówce. Jako patrona wybrano św. Józefa Rzemieślnika. Kościół znacznie powiększono i przebudowano w latach 1989-1994[8].
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Największym bogactwem Raby Niżnej są jej walory krajobrazowe. Naturalne piękno stanowi otoczenie szczytów Beskidu Wyspowego i Gorców.
- Szlaki turystyczne
z Raby Niżnej poprzez zbocza Lubonia Wielkiego, przełęcz Glisne na górę Szczebel.
- Atrakcje turystyczne
- na południowo-wschodnich stokach Lubonia znajduje się słynny rezerwat przyrody Luboń Wielki z gołoborzem;
- w pobliżu Perci Borkowskiego na Luboniu znajduje się jaskinia o długości korytarzy wynoszącej 8 metrów[9];
- w otoczeniu zabytkowego starodrzewu znajduje się dawny dwór Chomentowskich, a obecnie dom wypoczynkowy "Energetyk"[6]. Był to dwór w stylu klasycystycznym, kryty dachem z mansardowym z naczółkami, posiadający od frontu elewację pięcioosiową z niską attyką u góry i urokliwym gankiem wspartym na dwóch kolumnach[9]. Dwór został znacznie przebudowany i powiększony;
- we wsi znajduje się przystanek kolejowy z XIX wieku, który "zagrał" w filmach "Niemcy" i "Przygody dobrego wojaka Szwejka"[9];
- przy drodze do Mszany Dolnej stoi kapliczka z 1832, kryta gontem. Wewnątrz znajdują się sklepienia kolebkowe[9].
- w pobliżu Raby Niżnej znajdują się liczne trasy narciarskie[9].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].
- ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b c d Górska miejscowość turystyczno-wypoczynkowa (pol.). Szkoła Podstawowa w Rabie Niżnej. [dostęp 2011-07-17].
- ↑ a b c "Beskid...", s. 30
- ↑ a b c "Parafie..., s. 255
- ↑ "Parafie...", s. 257
- ↑ a b c d e Gmina Mszana Dolna: Raba Niżna (pol.). gmina Mszana Dolna. [dostęp 2011-07-17].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Andrzej Matuszczyk: Beskid Wyspowy. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2008, s. 30. ISBN 978-83-89188-78-6.
- Piotr Skoczek: Parafie Ziemi Limanowskiej. Proszówki: Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza, 2009, s. 255-257. ISBN 978-83-88383-43-4.
| |||||||||||||
