Rada Najwyższa Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej
Rada Najwyższa Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej – jednoizbowy parlament Białoruskiej SRR powołany do życia w 1938 na wzór Rady Najwyższej ZSRR oraz Rad Najwyższych innych 10 republik. Istniał do 1991, gdy przekształcił się w Radę Najwyższą Republiki Białorusi (do 1996).
Historia
[edytuj | edytuj kod]Rada powstała na mocy konstytucji Białoruskiej SRR z 1937, która zmieniała dotychczasowy kształt głównych organów ustrojowych republiki. W założeniu miała być ciałem ustawodawczym sprawującym kontrolę nad działalnością władzy wykonawczej (zgodnie z prymatem władzy ustawodawczej nad wykonawczą w krajach socjalistycznych), mającą również funkcje kreujące i kontrolujące. W praktyce jej rola ograniczała się do zatwierdzania decyzji Komunistycznej Partii Białorusi.
Wybory do Rady były czteroprzymiotnikowe: powszechne, równe, bezpośrednie i tajne, z wyłączeniem zasady proporcjonalności. Kraj dzielił się na jednomandatowe okręgi wyborcze, których granice i liczbę ustalano według tzw. jednolitej normy przedstawcielskiej (początkowo 1 deputowanego wybierało 20 tys. mieszkańców). W 1990 wybierano 360 posłów (w tym 310 w jednomandatowych okręgach, 29 kolejnych posłów nominowała Białoruska Republikańska Organizacja Weteranów Wojny i Pracy, a po 7: Towarzystwa Inwalidów, Ślepych i Głuchych). Jedynie w wyborach 1990 możliwy był wybór między kandydatami w okręgu, we wszystkich innych wyborach na jeden mandat przypadał jeden kandydat (członek KPB lub tzw. bezpartyjny).
Wybory do Rady odbywały się co cztery lata, a od 1975 roku co 5 lat. Głosowania miały miejsce w latach 1938, 1947, 1951, 1955, 1959, 1963, 1967, 1971, 1975, 1980, 1985 i 1990.
Chronologiczna lista przewodniczących
[edytuj | edytuj kod]| # | Imię i Nazwisko | Portret | Kadencja | Partia polityczna | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Od | Do | |||||
| 1 | Nadzieja Hrekawa (1910-2001) |
25 lipca 1938 | 12 marca 1947 | KP(b)B | ||
| 2 | Wasil Kazłou (1903-1967) |
12 marca 1947 | 17 marca 1948 | KP(b)B | ||
| 3 | Jewgienij Bugajow (1912-1997) |
17 marca 1948 | 14 kwietnia 1949 | KPB | ||
| 4 | Iosif Bielski (1903-1966) |
14 kwietnia 1949 | 28 marca 1955 | KPB | ||
| 5 | Timofiej Gorbunow (1904-1969) |
28 marca 1955 | 28 marca 1963 | KPB | ||
| 6 | Wasilij Szauro (1912-2007) |
28 marca 1963 | 22 grudnia 1965 | KPB | ||
| 7 | Maksim Tank (1912-1995) |
22 grudnia 1965 | 15 lipca 1971 | KPB | ||
| 8 | Iwan Szamiakin (1921-2004) |
15 lipca 1971 | 28 marca 1985 | KPB | ||
| 9 | Iwan Naumenko (1925-2006) |
28 marca 1985 | 15 maja 1990 | KPB | ||
| 10 | Mikałaj Dziemianciej (1931-2018) |
15 maja 1990 | 25 sierpnia 1991 | KPB | ||
| 11 | Stanisłau Szuszkiewicz (1934–2022) |
|
25 sierpnia 1991 | 18 września 1991 | bezpartyjny | |
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Èncyklapèdyâ gìstoryì Belarusì, T. 2, Mińsk 1994