Przejdź do zawartości

Rada Narodowa (Szwajcaria)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Rada Narodu)
Rada Narodowa
Nationalrat
Conseil National
Consiglio Nazionale
Cussegl Naziunal
Państwo

 Szwajcaria

Rodzaj

izba niższa

Rok założenia

1848

Kierownictwo
Przewodniczący

Eric Nussbaumer(inne języki) (SPS/PSS)

Pierwszy Wiceprzewodniczący

Maja Riniker(inne języki) (FDP)

Struktura
Struktura Rada Narodowa
Liczba członków

200

Stowarzyszenia polityczne
Ordynacja

proporcjonalna

Ostatnie wybory

23 października 2023

Siedziba
Siedziba Rada Narodowa
Bundeshaus
Bundesplatz 3
3005
Berno
Strona internetowa

Rada Narodowa[1][2] (niem. Nationalrat, fr. Conseil National, wł. Consiglio Nazionale, rom. Cussegl Naziunal) – izba niższa dwuizbowego parlamentu Szwajcarii, składająca się z 200 członków wybieranych w wyborach powszechnych, systemem proporcjonalnym. Kadencja Rady Narodowej trwa 4 lata.

Obrady Rady Narodowej odbywają się symultanicznie w trzech głównych językach Konfederacji Szwajcarskiej (niemieckim, francuskim i włoskim), tzn. deputowany mówi w jednym języku, a jego wystąpienie jest tłumaczone na bieżąco na dwa pozostałe języki[3][4].

Ostatnie wybory odbyły się 23 października 2023 r.[5].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Po zakończeniu wojny domowej dokonano reorganizacji państwa szwajcarskiego czego efektem było uchwalenie Konstytucji Federalnej z dnia 12 września 1848 roku. Na mocy konstytucji zastąpiono jednoizbowy Tagsatzung dwuizbowym Zgromadzeniem Federalnym, wybieranym na trzyletnią kadencję.

1848-1851

[edytuj | edytuj kod]

Rada Narodowa I kadencji liczyła 111 deputowanych. Sposób ich wybrania określony został przez każdy kanton osobno.

Kanton Liczba mandatów Liczba okręgów wyborczych
 Zurych 12 4
 Berno 20 6
 Lucerna 6 1
 Uri 1 1
 Schwyz 2 2
 Obwalden 1 1
 Nidwalden 1 1
 Glarus 1 1
 Zug 1 1
 Fryburg 5 5
 Solura 3 1
 Bazylea-Miasto 1 1
 Bazylea-Okręg 2 1
 Szafuza 2 1
 Appenzell Ausserrhoden 2 1
 Appenzell Innerrhoden 1 1
 St. Gallen 8 4
 Gryzonia 4 4
 Argowia 9 1
 Turgowia 4 4
 Ticino 6 1
 Vaud 9 3
 Valais 4 4
 Neuchâtel 3 1
 Genewa 3 1
RAZEM 111 52

1851-1919

[edytuj | edytuj kod]

W 1851 roku Zgromadzenie Federalne wprowadziło jednolite prawo wyborcze do Rady Narodowej, wprowadzające większościową ordynację wyborczą. Kraj podzielony został na jedno- i wielomandatowe okręgi wyborcze. Liczba mandatów zależna była od liczby mieszkańców – 1 mandat na 20 000 obywateli oraz dodatkowy mandat jeżeli pozostała część przekraczała 10 000. Zmian w okręgach wyborczych dokonywano raz na dziesięć lat, na podstawie dziesięcioletniego spisu ludności. Na przestrzeni lat 1848-1911 liczba mandatów wzrosła z 111 do 189.

Kanton Liczba okręgów Liczba mandatów
1851-1863 1863-1872 1872-1881 1881-1890 1890-1902 1902-1911 1911-1919 1851-1863 1863-1872 1872-1881 1881-1890 1890-1902 1902-1911 1911-1919
 Zurych 4 4 4 4 4 4 5 13 13 14 16 17 22 25
 Berno 6 6 6 6 7 7 7 23 23 25 31 31 33 36
 Lucerna 3 3 4 4 3 3 3 7 7 7 7 7 7 8
 Uri 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
 Schwyz 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 3 3 3 3
 Obwalden 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
 Nidwalden 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
 Glarus 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2
 Zug 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
 Fryburg 2 2 2 3 3 3 2 5 5 6 6 6 6 7
 Solura 1 1 1 1 1 1 1 3 3 4 4 4 5 6
 Bazylea-Miasto 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 3 4 6 7
 Bazylea-Okręg 1 1 1 1 1 1 1 2 3 3 3 3 3 4
 Szafuza 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2
 Appenzell Ausserrhoden 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 3 3 3 3
 Appenzell Innerrhoden 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
 St. Gallen 4 3 3 3 5 5 5 8 9 10 10 11 13 15
 Gryzonia 4 3 3 3 3 3 1 4 5 5 5 5 5 6
 Argowia 3 3 3 3 4 4 4 10 10 10 10 10 10 12
 Turgowia 1 1 1 1 1 1 1 4 5 5 5 5 6 7
 Ticino 2 2 2 2 2 2 2 6 6 6 7 6 7 8
 Vaud 3 3 3 3 3 3 3 10 11 11 12 12 14 16
 Valais 3 3 3 3 3 2 2 4 5 5 5 5 6 6
 Neuchâtel 1 1 1 1 1 1 1 4 4 5 5 5 6 7
 Genewa 1 1 1 1 1 1 1 3 4 4 5 5 7 8
RAZEM 49 47 48 49 52 49 49 120 128 135 145 147 167 189

Od 1919

[edytuj | edytuj kod]

W 1919 roku przeprowadzono reformę, w wyniku której każdy kanton został pojedynczym okręgiem wyborczym. Ponadto w wielomandatowych okręgach wyborczych zmieniono ordynację na proporcjonalną. W 1931 roku postanowiono o przedłużeniu kadencji do lat czterech. W celu ograniczenia wciąż rosnącej liczby członków Rady Narodej zmieniono zasadę przypisywania mandatów zwiększając liczbę obywateli na którą przysługuje jeden mandat do 22 000 w 1931 roku oraz do 23 000 w 1951. W 1963 roku ograniczono liczbę deputowanych do 200, bez względu na liczbę ludności[6].

Kanton Liczba mandatów
1919-1922 1922-1931 1931-1943 1943-1951 1951-1963 1963-1971 1971-1979 1979-1983 1983-1995 1995-2003 2003-2015 2015-2019
 Zurych 25 27 28 31 32 35 35 35 35 34 34 35
 Berno 32 34 31 33 33 33 31 29 29 27 26 25
 Lucerna 8 9 9 9 9 9 9 9 9 10 10 10
 Uri 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
 Schwyz 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 4 4
 Obwalden 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
 Nidwalden 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
 Glarus 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1
 Zug 1 2 2 2 2 2 2 2 2 3 3 3
 Fryburg 7 7 7 7 7 6 6 6 6 6 7 7
 Solura 6 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 6
 Bazylea-Miasto 7 7 7 8 8 8 7 7 6 6 5 5
 Bazylea-Okręg 4 4 4 4 4 5 7 7 7 7 7 7
 Szafuza 2 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
 Appenzell Ausserrhoden 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1
 Appenzell Innerrhoden 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
 St. Gallen 15 15 13 13 13 13 12 12 12 12 12 12
 Gryzonia 6 6 6 6 6 5 5 5 5 5 5 5
 Argowia 12 12 12 12 13 13 14 14 14 15 15 16
 Turgowia 7 7 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6
 Ticino 8 8 7 7 7 7 8 8 8 8 8 8
 Vaud 16 16 15 16 16 16 16 16 17 17 18 18
 Valais 6 6 6 7 7 7 7 7 7 7 7 8
 Neuchâtel 7 7 6 5 5 5 5 5 5 5 5 4
 Genewa 8 9 8 8 8 10 11 11 11 11 11 11
 Jura 2 2 2 2 2
RAZEM 189 198 187 194 196 200 200 200 200 200 200 200

Organy Rady Narodowej

[edytuj | edytuj kod]
  • Przewodniczący Rady Narodowej – najwyższy przedstawiciel Rady Narodu, wybrany na okres jednego roku, bez możliwości reelekcji. Do jego kompetencji należy przewodniczenie obradom Rady Narodowej i Zgromadzenia Federalnego, reprezentowanie Rady oraz kierowanie administracją Rady.
  • I Wiceprzewodniczący Rady Narodowej
  • II Wiceprzewodniczący Rady Narodowej

Prace Rady Narodowej

[edytuj | edytuj kod]
Sala obrad Rady Narodowej

Rada Narodowa pracuje w systemie sesyjnym[7]. W ciągu roku zwoływane są cztery sesje zwyczajne: wiosenna rozpoczynająca się w pierwszy poniedziałek marca, letnia w pierwszy poniedziałek czerwca, jesienna po szwajcarskim święcie dziękczynienia i zimowa w ostatni poniedziałek listopada. Każda sesja trwa trzy tygodnie, po 2-5 dni robocze w każdym tygodniu[8]. W przypadku niedokończenia prac nad ustawami rada może zwołać dodatkową sesję[9]. W sytuacjach kryzysowych na wniosek 1/4 członków Rady Narodowej lub Zgromadzenia Federalnego może zostać zwołana sesja nadzwyczajna[8][9].

Frakcje parlamentarne

[edytuj | edytuj kod]

Członkowie Zgromadzenia Federalnego mogą skupiać się we frakcjach parlamentarnych. Frakcję tworzy co najmniej 5 członków Zgromadzenia Federalnego. Ponieważ tylko frakcjom przysługuje prawo do posiadania członków w komisjach[10], małe partie polityczne współtworzą ze sobą lub z jedną większą frakcje koalicyjne.

Frakcje 52. kadencji Zgromadzenia Federalnego (2023-2027)
Frakcja Partie Liczba członków Rady Narodowej
    Frakcja Szwajcarskiej Partii Ludowej (V) SVP/UDC, Lega/Ligue, EDU/UDF, Mouvement citoyens genevois(inne języki) 67
    Frakcja Socjaldemokratyczna (S) SP/PS 41
    Frakcja Die Mitte (M-E) Die Mitte/Le Centre(inne języki), EVP/PEV 31
    Frakcja FDP-Demokraci (RL) FDP/PLR 28
    Frakcja Zielonych (G) GPS/PES 23
    Frakcja Zielonych Liberałów (GL) Partia Zielonych Liberałów(inne języki) (GLP/PVL) 10

W 52. kadencji Rady Narodowej nie było posłów niezrzeszonych we frakcjach (stan na 8.12.2023 r.)[10].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Szwajcaria. Ustrój polityczny, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-02-09].
  2. Szwajcaria. Serwis Rzeczypospolitej Polskiej. [dostęp 2024-02-09].
  3. swissinfo 1 ↓.
  4. swissinfo 2 ↓.
  5. Wybory parlamentarne w Szwajcarii. Wyniki wskazują na zwycięstwo prawicowej Szwajcarskiej Partii Ludowej [online], PAP, 23 października 2023 [dostęp 2024-02-09].
  6. BV34 2011 ↓.
  7. Tytuł V, Artykuł 151 Konstytucji Szwajcarii
  8. a b sesja ↓.
  9. a b Artykuł 2 Ustawy o Zgromadzeniu Federalnym
  10. a b frakcje ↓.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Die Fraktionen. Oficjalna strona internetowa Zgromadzenia Federalnego. [dostęp 2024-02-09]. (niem. • fr. • wł. • ang. • retorom.).
  • Sesja. Oficjalna strona internetowa Zgromadzenia Federalnego. [dostęp 2015-09-21]. (niem. • fr. • wł. • ang. • retorom.).
  • Od 111 do 200. Oficjalna strona internetowa Kancelarii Konfederacji Szwajcarii, 2011-09-14, BV34 [dostęp 2015-09-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-08)]. (niem. • fr. • wł. • retorom.).
  • Erich Gruner: Die Wahlen in den Schweizerischen Nationalrat 1848–1919. T. 1. Cz. 1. Bern: Francke Verlag, 1978. ISBN 3-7720-1442-9. (niem.).
  • Erich Gruner: Die Wahlen in den Schweizerischen Nationalrat 1848–1919. T. 1. Cz. 2. Bern: Francke Verlag, 1978. ISBN 3-7720-1443-7. (niem.).
  • Erich Gruner: Die Wahlen in den Schweizerischen Nationalrat 1848–1919. T. 2. Bern: Francke Verlag, 1978. ISBN 3-7720-1444-5. (niem.).
  • Erich Gruner: Die Wahlen in den Schweizerischen Nationalrat 1848–1919. T. 3. Bern: Francke Verlag, 1978. ISBN 3-7720-1445-3. (niem.).
  • Parlamentarier macht Sprung über den Röstigraben. swissinfo.ch, 2010-04-12. [dostęp 2015-09-21]. (niem.).
  • Über den Köpfen der Parlamentarier. swissinfo.ch, 2003-09-26. [dostęp 2015-09-21]. (niem.).