Radek Rak
 Radek Rak (2023) | |
| Imię i nazwisko |
Radosław Rak |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
1987 |
| Narodowość |
polska |
| Język |
polski |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki |
literatura |
| Epoka |
XXI w. |
| Gatunek |
fantastyka |
| Ważne dzieła | |
| Nagrody | |
|
Nagroda Literacka „Nike” | |
Radek Rak, właśc. Radosław Rak[1] (ur. 1987 w Dębicy) – polski pisarz fantastyki oraz lekarz weterynarii[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W 2006 roku został absolwentem I Liceum Ogólnokształcącego im. Króla Władysława Jagiełły w Dębicy[1]. Studiował weterynarię na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie[3], później zamieszkał i podjął praktykę w Krakowie[4].
Pierwsze teksty zamieszczał na forum internetowym „Nowej Fantastyki” pod pseudonimem „Ajwenhoł”[5]. Krótkie formy jego autorstwa były później publikowane w czasopismach „Nowa Fantastyka”, „Lampa”[6], „Fraza”[7], Fantastyka – wydanie specjalne[8], „Fenix Antologia”[9] oraz e-zinach „Esensja”[10] i „Szortal na wynos”[11]. Przygotował również opowiadania do antologii Legendy polskie, Tarnowskie Góry Fantastycznie[12], Utopay oraz Ku gwiazdom. W 2020 roku napisał opowiadanie Małe zwierzątka dla biblioteki internetowej Wolne Lektury[13]. W 2022 roku przekazał swoje opowiadanie Powołanie Iwana Mrowli do antologii charytatywnej 24/02/2022, z której dochód zasilił fundację Proliska, zajmującej się pomocą humanitarną dla cywilnych ofiar wojny (akcja powstała w odpowiedzi na atak Rosji na Ukrainę)[14].
Debiut książkowy pisarza nastąpił w 2014 roku wraz z publikacją powieści Kocham cię, Lilith nakładem wydawnictwa Prószyński i S-ka. Później związał się z Powergraphem, gdzie wydał kolejne tytuły: Puste niebo (2016), Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli (2019), Agla. Alef (2022) oraz Agla. Aurora (2023).
W 2024 roku podjął się prowadzenia warsztatów Kreatywnego Pisania na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie[15][16].
Jego żoną jest Barbara Boroń-Rak, mają córkę[17].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Powieści
[edytuj | edytuj kod]| Tytuł | Wydawnictwo | Rok
publikacji |
ISBN |
|---|---|---|---|
| Agla. Alef | Powergraph | 2022 | ISBN 978-83-66178-70-0 |
| Agla. Aurora | Powergraph | 2023 | ISBN 978-83-67845-14-4 |
| Tytuł | Wydawnictwo | Rok
publikacji |
ISBN |
|---|---|---|---|
| Kocham cię, Lilith | Prószyński i S-ka | 2014 | ISBN 978-83-7839-737-3 |
| Puste niebo | Powergraph | 2016 | ISBN 978-83-64384-53-0 |
| Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli | Powergraph | 2019 | ISBN 978-83-66178-11-3 |
Opowiadania
[edytuj | edytuj kod]| Tytuł | Miejsce publikacji |
|---|---|
| Ptaki nad Lublinem | „Nowa Fantastyka” 3/2011 |
| Ścigałem się z burzą | „Lampa” 4/2011 |
| Lilka | „Nowa Fantastyka” 3/2012 |
| Tamdarej w innych światach | „Esensja” 1/2013 |
| Dziewczyna z kartofliska | „Nowa Fantastyka” 4/2013 |
| W domu czasu przeszłego | Szortal na wynos 1/2013[18] (wersja skrócona opublikowana jako Dom czasu przeszłego) |
| „Fraza” 3/2013[19] | |
| Powołanie Iwana Mrowli | „Fantastyka – wydanie specjalne” 2/2014 |
| antologia 24/02/2022, Wydawnictwo IX 2022 | |
| Kwiaty paproci | antologia Legendy Polskie, Allegro 2015 |
| Czarne światy | „Fenix Antologia” 3/2018 |
| Oswoić noc | „Fenix Antologia” 3/2018 |
| Pełnia Światła | antologia Tarnowskie Góry Fantastycznie, Almaz 2019 |
| Kraina piasku | „Nowa Fantastyka” 8/2020 |
| Małe zwierzątka | biblioteka Wolne Lektury 2020 |
| O kotach, dziadach i Matce Boskiej | antologia Utopay. Przyszłość wystawia rachunek, Harde Wydawnictwo 2023 |
| Niedźwiedzie latają na Wyspie Baffina | antologia Ku gwiazdom. Antologia polskiej fantastyki naukowej 2023, Wydawnictwo IX 2023 |
| Boże nawiedzenie[20] | ebook, Powergraph 2023; współautorzy: Rafał Kosik, Justyna Hankus, Wit Szostak |
| Lekcje obrony przed nowymi technologiami | antologia PoznAI przyszłość. Opowiadania o umyśle i nauce, Powergraph 2024 |
Inne publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Ornament (Małopolski Instytut Kultury, 2023, ISBN 978-83-61406-93-8) – publikacja powstała w ramach 25. Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego, zawiera opowiadania nawiązujące do zabytków Małopolski, w tym jeden tekst Radka Raka: O rzeczy podwójnej, albo co się przydarzyło panu Zygmuntowi Achacemu Taszyckiemu pewnej nocy ciemnej w lusławickim dworze[21]
- Nic dziwnego (Małopolski Instytut Kultury, 2024, ISBN 978-83-67862-13-4) – publikacja powstała w ramach 26. Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego, zawiera opowiadania Radka Raka nawiązujące do zabytków Małopolski: Król i Kajzer. Herodowe dary, Głosy zza ściany, Księżne, Wkrótce porwą nas obłoki, Z drugiej strony dnia[22]
- Dunder albo kot z zaświatu (Wydawnictwo Muduko, 2024, ISBN 978-83-96392-54-1) – gra książkowa z ilustracjami Tomka Bolika[23]
Przekłady na języki obce
[edytuj | edytuj kod]| Utwór | Język
przekładu |
Tłumacz | Tytuł przekładu | Wydawca | Rok
publikacji |
|---|---|---|---|---|---|
| Powołanie Iwana Mrowli | rosyjski | Siergiej Legieza | Призвание Ивана Мровли w: Эпоха единорогов |
Книжный клуб „Клуб семейного досуга” |
2017[24] |
| Puste niebo | ukraiński | Siergiej Legieza | Порожнє небо | Видавництво Жупанського | 2021[25] |
| Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli |
węgierski | Gáspár Keresztes | A kígyószív legendája | Metropolis Media | 2023[26] |
| czeski | Michala Benešová | Báje o hadím srdci | Host | 2023[27] | |
| rosyjski | Milana Kovalkova | Сказ о змеином сердце, или Второе слово о Якубе Шеле |
ACT | 2023[28] | |
| ukraiński | Wiktor Dmytruk | Легенда про зміїне серце, або Друге слово про Якуба Шелю |
Видавництво Жупанського | 2023[29] |
Adaptacje
[edytuj | edytuj kod]Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli była kilkukrotnie adaptowana. 4 stycznia 2021 roku wydawnictwo Powergraph ogłosiło sprzedaż praw do filmowej adaptacji powieści, reżyserii ma się podjąć Michał Gazda[30]. Od lutego do maja 2021 roku w Galerii pod Atlantami w Wałbrzychu trwała wystawa fotograficzna „Baśnie”, inspirowana powieścią[31]. 8 października 2022 roku prapremierę miała opera Aleksandra Nowaka Baśń o sercu. Jej libretto, oparte na Baśni o wężowym sercu... zostało przygotowane przez Radka Raka[32]. Powieść została również przeniesiona na deski Starego Teatru w Krakowie przez Beniamina M. Bukowskiego, premiera nastąpiła 4 listopada 2022 roku[33]. Drugą adaptację sceniczną przygotował Michał Kmiecik, premiera odbyła się 26 października 2024 roku w Teatrze im. Stefana Żeromskiego w Kielcach[34].
Nagrody i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- W 2015 roku był nominowany do Nagród „Nowej Fantastyki” w kategorii Reflektor[35].
- W 2017 roku otrzymał Złote Wyróżnienie w Nagrodzie Literackiej im. Jerzego Żuławskiego[36] oraz nominację do Nagrody im. Janusza A. Zajdla za powieść Puste niebo.
- Nominowany za Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli do Nagrody Specjalnej Identitas w edycji 2019–2020, w ramach której wziął udział w warsztatach na wyspie Uløya[37][38].
- W 2020 roku został laureatem Nagrody Literackiej „Nike”[39], Nagrody im. Janusza A. Zajdla[40][41], otrzymał Nagrodę Główną w Nagrodzie Literackiej im. Jerzego Żuławskiego[42], Nagrodę „Nowej Fantastyki” w kategorii Polska Książka Roku[43] oraz został nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia w kategorii Proza[44][45] za powieść Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli. W tym samym roku został uhonorowany „Śląkfą” jako Twórca Roku[46].
- W 2021 roku Biblioteka Kraków za powieść Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli przyznała mu kwietniową Nagrodę „Krakowska Książka Miesiąca”[47]. Za ten sam tytuł otrzymał przyznawaną przez Europejskie Stowarzyszenie Science Fiction nagrodę Achievement Award w kategorii Best Written Work of Fiction[48][49]. Otrzymał także tytuł Młodego Ambasadora Polszczyzny[50].
- W 2022 roku został jednym z trzydziestu laureatów Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO za powieść Agla. Alef[51], w tym samym roku odsłonił swoją tablicę w Alei Pisarzy przy Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Ł. Górnickiego „Galeria Książki” w Oświęcimiu[52].
- W maju 2023 roku ogłoszono, że Radek Rak i Stéphane Pichera wezmą udział w programie rezydencjalnym prowadzonym przez Kraków i Quebec[53]; w tym samym roku za powieść Agla. Alef otrzymał Nagrodę „Nowej Fantastyki” w kategorii Polska Książka Roku[54], Nagrodę im. Janusza A. Zajdla[55], Nagrodę Główną w Nagrodzie Literackiej im. Jerzego Żuławskiego[56] oraz nominację w Plebiscycie Książka Roku Lubimyczytać.pl w kategorii Fantastyka młodzieżowa[57], zdobył również Śląkfę w kategorii Twórca Roku[58][59].
- W 2024 roku zdobył Srebrne Wyróżnienie w Nagrodzie im. Jerzego Żuławskiego[60][61] oraz został nominowany do Nagrody im. Janusza A. Zajdla[62] i Nagród „Nowej Fantastyki” w kategorii Polska Książka Roku[63] za powieść Agla. Aurora.
- W 2025 roku został nominowany w Plebiscycie Książka Roku Lubimyczytać.pl w kategorii Literatura dziecięca za grę książkową Dunder[64] oraz do Nagrody im. Janusza A. Zajdla za opowiadanie Lekcje obrony przed nowymi technologiami[65].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Radosław Rak – pisarz, lekarz weterynarii [online], jagiello-debica.edu.pl [dostęp 2020-09-26].
- ↑ Radek Rak, „Dni Fantastyki” [dostęp 2018-11-12] (pol.).
- ↑ Dziennik Wschodni, Pisarz związany z Lublinem z Nagrodą Literacką Nike 2020. „Snuje historie nie z tej ziemi” [online], Dziennik Wschodni [dostęp 2020-10-05] (pol.).
- ↑ Radek Rak z Dębicy nominowany do literackiej nagrody Nike 2020! [online], ziemiadebicka.pl, 29 maja 2020 [dostęp 2020-09-26] (pol.).
- ↑ Nowa Fantastyka – Profil: Ajwenhoł [online], fantastyka.pl [dostęp 2020-09-26].
- ↑ lampa [online], lampa.art.pl [dostęp 2020-09-26].
- ↑ Fraza – poezja, proza, esej [online], fraza.univ.rzeszow.pl [dostęp 2020-09-26].
- ↑ Fantastyka Wydanie Specjalne 2/2014 – Książki [online], Poltergeist [dostęp 2020-09-26] (pol.).
- ↑ Fenix Antologia 3/2018 wersja elektroniczna już w sprzedaży [online], Fenix Antologia [dostęp 2018-11-12] (pol.).
- ↑ Esensja: ‹Tamdarej w innych światach› – Radosław Rak [online], Esensja.pl [dostęp 2020-09-12] (pol.).
- ↑ Szortal na wynos #2 stycznia 2013 [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2020-10-26].
- ↑ Kultura. Tarnowskie Góry Fantastycznie – antologia tarnogórskich opowiadań [online], Tarnowskie Góry – Portal Powiatu Tarnogórskiego [dostęp 2020-09-26] (pol.).
- ↑ https://nowoczesnapolska.org.pl/2020/11/17/radek-rak-laureat-nagrody-literackiej-nike-2020-publikuje-opowiadanie-w-bibliotece-wolne-lektury/ [dostęp 2020-11-17]
- ↑ „24/02/2022” Antologia dla Ukrainy [online], Wydawnictwo IX, 1 kwietnia 2022 [dostęp 2022-04-03] (pol.).
- ↑ Wykładowcy – Wydział Nauk Humanistycznych UKSW [online] [dostęp 2025-01-10] (pol.).
- ↑ Prezentujemy Wykładowcę naszego studium w roku akademickim 2024/2025! [online], facebook.com, 12 lipca 2024 [dostęp 2025-01-10] (pol.).
- ↑ Patryk Zakrzewski, Radek Rak: To opowieści czynią nas ludźmi [WYWIAD] [online], Culture.pl [dostęp 2025-01-10].
- ↑ 30709626, Szortal styczeń 2013 [online], Issuu [dostęp 2021-01-24] (ang.).
- ↑ Magdalena (1964-) (red.) [i in.] Rabizo-Birek, Fraza. Poezja, proza, esej. 2013, R. 22, nr 81 [online], 2013 [dostęp 2021-01-24] (pol.).
- ↑ „Boże nawiedzenie\". Świąteczne opowiadanie naszych autorów! - Powergraph [online], powergraph.pl [dostęp 2023-12-25] (pol.).
- ↑ Ornament [online], MDDK [dostęp 2024-05-29] (pol.).
- ↑ Radek Rak - Nic dziwnego [online], MDDK [dostęp 2024-05-29] (pol.).
- ↑ GRA KSIĄŻKOWA: DUNDER ALBO KOT Z ZAŚWIATU [online], Wydawnictwo Muduko [dostęp 2024-08-21] (pol.).
- ↑ «Эпоха единорогов» [online] [dostęp 2020-10-26] (ros.).
- ↑ Книга «Порожнє небо» [online], Інтернет-магазин книг Наш Формат [dostęp 2021-11-13] (ukr.).
- ↑ „Baśń o wężowym sercu” Radka Raka po węgiersku ze wsparciem Instytutu Książki [online], instytutksiazki.pl, 30 marca 2023 [dostęp 2023-04-03] (pol.).
- ↑ Databazeknih.cz, Báje o hadím srdci - kniha [online], databazeknih.cz [dostęp 2024-02-29].
- ↑ Радек Рак «Сказ о змеином сердце или Второе слово о Якубе Шеле» [online] [dostęp 2024-02-29] (ros.).
- ↑ Легенда про зміїне серце, або Друге слово про Якуба Шелю [online], Видавництво Жупанського [dostęp 2024-03-13] (ukr.).
- ↑ Baśń o wężowym sercu - powstanie film na podstawie nagrodzonej Nike powieści. Za kamerą reżyser Watahy [online], naEKRANIE.pl [dostęp 2022-10-11] (pol.).
- ↑ Redakcja, Od najbliższego piątku V Wałbrzyski Weekend Fotografii [online], Wałbrzych Nasze Miasto, 18 lutego 2021 [dostęp 2022-10-24] (pol.).
- ↑ „Baśń o sercu” – premiera wspólnego dzieła Aleksandra Nowaka i Radka Raka na tegorocznym AUKSODRONE [online], pwm.com.pl [dostęp 2022-10-11].
- ↑ Baśń o wężowym sercu [online], Stary Teatr [dostęp 2022-10-24] (pol.).
- ↑ Telewizja Polska S.A, Baśń o wężowym sercu pierwszą premierą w odremontowanym Teatrze im. Stefana Żeromskiego [online], kielce.tvp.pl [dostęp 2025-02-05].
- ↑ Game Exe, Nominacje do nagród Nowej Fantastyki 2015 :: Newsy :: Książki fantastyczne :: Game Exe [online], gexe.pl [dostęp 2022-05-29] (pol.).
- ↑ Radek Rak „Puste niebo” – Nagroda Literacka im. Jerzego Żuławskiego [online], nagroda-zulawskiego.pl [dostęp 2018-11-12] (pol.).
- ↑ Nominacje w edycji Nagrody 2019–2020 | Nagroda Identitas [online] [dostęp 2021-02-08] (pol.).
- ↑ Warto wspierać autorów. Marcin Cielecki i Radek Rak, Identitas, Uloya. | Nagroda Identitas [online] [dostęp 2021-02-08] (pol.).
- ↑ Michał Nogaś: Nike 2020 dla Radka Raka za „Baśń o wężowym sercu”. wyborcza.pl, 2020-10-04. [dostęp 2020-10-04]. (pol.).
- ↑ Redakcja, Znamy nominacje do nagród im. Janusza A. Zajdla 2020 [online], Mechaniczna Kulturacja, 16 czerwca 2020 [dostęp 2020-11-22] (pol.).
- ↑ Radek Rak i Marta Potocka laureatami Nagrody im. Janusza A. Zajdla za 2019 rok [online], Booklips.pl [dostęp 2020-11-22].
- ↑ Ogłoszenie laureatów Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego ‘2020 [online], Nagroda Literacka im. Jerzego Żuławskiego [dostęp 2020-10-11].
- ↑ A.Mason, Ogłoszono wyniki Nagrody Nowej Fantastyki 2020 [online], Fahrenheit [dostęp 2021-01-14] (pol.).
- ↑ Znamy nominacje do 15. Nagrody Literackiej Gdynia [online], Nagroda Literacka Gdynia [dostęp 2020-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-29].
- ↑ Justyna Sobolewska, Literackie nominacje do Nike i Gdyni. Czego zabrakło? [online], polityka.pl, 26 maja 2020 [dostęp 2020-05-26] (pol.).
- ↑ Wyniki Śląkfy za rok 2019 – Śląski Klub Fantastyki [online] [dostęp 2020-11-22] (pol.).
- ↑ Radek Rak Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli – Krakowska Książka Miesiąca [online], kkm.biblioteka.krakow.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
- ↑ 2021 Achievements Awards – Nominations – European Science Fiction Society [online] [dostęp 2021-07-02] (ang.).
- ↑ 2020–2021 – European Science Fiction Society [online] [dostęp 2021-07-18] (ang.).
- ↑ Ambasador Polszczyzny [online], web.archive.org, 13 grudnia 2024 [dostęp 2025-01-15] [zarchiwizowane z adresu 2024-12-13].
- ↑ Ogłoszono wyniki III edycji Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO [online], instytutksiazki.pl, 17 maja 2022 [dostęp 2022-05-18] (pol.).
- ↑ Radek Rak uhonorowany tablicą w Alei Pisarzy w Oświęcimiu [online], radiokrakow.pl [dostęp 2022-11-30] (pol.).
- ↑ Poznaliśmy uczestników programu rezydencjalnego Kraków-Québec [online], instytutksiazki.pl, 17 maja 2023 [dostęp 2023-05-25] (pol.).
- ↑ Nagrody „Nowej Fantastyki” przyznane [online], Rynek książki, 30 maja 2023 [dostęp 2023-05-28] (pol.).
- ↑ Facebook [online], facebook.com [dostęp 2023-09-02].
- ↑ Główna Nagroda 2023 – Radek Rak za powieść „Agla” – Nagroda Literacka im. Jerzego Żuławskiego [online], nagroda-zulawskiego.pl [dostęp 2024-04-16].
- ↑ Najlepsze ksiązki Fantastyka młodzieżowa 2022 – Plebiscyt Lubimyczytać.pl [online], lubimyczytac.pl [dostęp 2024-03-09] (pol.).
- ↑ Nominacje do Śląkfy za rok 2022 – Śląski Klub Fantastyki [online], 16 kwietnia 2023 [dostęp 2023-06-01] (pol.).
- ↑ Zaloguj się do Facebooka [online], Facebook [dostęp 2023-06-11] (pol.).
- ↑ NOMINACJE 2024 – Nagroda Literacka im. Jerzego Żuławskiego [online], nagroda-zulawskiego.pl [dostęp 2024-04-16].
- ↑ Poznaliśmy Laureatów Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego 2024 [online], wirtualnywydawca.pl, 21 września 2024 [dostęp 2024-09-23] (pol.).
- ↑ Nominacje do Nagrody im. Janusza A. Zajdla 2024 [online], Paradoks, 15 czerwca 2024 [dostęp 2024-06-16] (pol.).
- ↑ Ogłoszono nominacje do Nagród „Nowej Fantastyki” [online], instytutksiazki.pl, 27 marca 2023 [dostęp 2024-04-16] (pol.).
- ↑ Wybierzmy razem Książki Roku 2024 [online], lubimyczytac.pl [dostęp 2025-02-04] (pol.).
- ↑ Nagroda im. Janusza A. Zajdla: nominacje. Znane nazwiska wśród wyróżnionych [online], lubimyczytac.pl [dostęp 2025-04-04].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Radek Rak, [w:] encyklopediafantastyki.pl [dostęp 2020-09-14].
- Profil autora na stronie wydawnictwa Powergraph
- Małe zwierzątka w bibliotece internetowej Wolne Lektury