Reguły Chargaffa

Reguły Chargaffa – prawidłowości dotyczące składu ilościowego zasad azotowych nukleotydów w dwuniciowym DNA, odkryte przez Erwina Chargaffa w latach 1950–1952.

U podstaw reguł Chargaffa leży fakt, że nici podwójnej helisy DNA obecnego w komórkach są komplementarne, przy czym A leży naprzeciw T, a G naprzeciw C

Głoszą one, że:

• ilość zasad purynowych jest równa ilości zasad pirymidynowych:

T+C = A+G lub (T+C)/(A+G) = 1

(reguła ta potwierdziła wcześniejsze przybliżone obserwacje Arthura Mirsky'ego z roku 1943)

• ilość adeniny jest równa ilości tyminy:

A=T lub A/T = 1

• ilość guaniny jest równa ilości cytozyny:

G=C lub G/C = 1

Zależności te dotyczą zawartości molowych poszczególnych zasad w badanym materiale.

Dla A/G, A/C, C/T i G/T nie obserwuje się podobnych prawidłowości.

Reguły Chargaffa były jedną z podstawowych przesłanek, które pozwoliły Watsonowi i Crickowi na opracowanie poprawnego modelu struktury DNA. Przyczyną prawidłowości zaobserwowanych przez Chargaffa jest zasada komplementarności.

Przykładowe zawartości [% mol] poszczególnych zasad azotowych w DNA różnych organizmów i zależności między nimi

Organizm	%A	%T	%G	%C	A/T	G/C	(T+C)/(A+G)
φX174	24,0	31,2	23,3	21,5	0,77	1,08	1,11
kukurydza	26,8	27,2	22,8	23,2	0,99	0,98	1,02
ośmiornica	33,2	31,6	17,6	17,6	1,05	1,00	0,97
kurczak	28,0	28,4	22,0	21,6	0,99	1,02	1,00
szczur	28,6	28,4	21,4	20,5	1,01	1,00	0,98
człowiek	29,3	30,0	20,7	20,0	0,98	1,04	1,00