Republic F-105 Thunderchief

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Republic F-105 Thunderchief
Ilustracja
F-105G Thunderchief
Dane podstawowe
Państwo

 Stany Zjednoczone

Producent

Republic Aviation Corporation

Typ

myśliwsko-bombowy samolot „penetrujący”

Konstrukcja

całkowicie metalowa

Załoga

1 (w wersji F-105 F 2 osoby)

Historia
Data oblotu

22 października 1955

Lata produkcji

1955-1965

Liczba egz.

833

Dane techniczne
Napęd

1 × Pratt & Whitney J75-P-19W

Ciąg

118 kN

Wymiary
Rozpiętość

10,6 m

Długość

20,4 m

Wysokość

6,1 m

Powierzchnia nośna

36,5 m²

Masa
Własna

12 470 kg

Użyteczna

16 165 kg

Startowa

23 834 kg

Uzbrojenia

6700 kg

Osiągi
Prędkość maks.

2238 km/h

Prędkość przelotowa

1065 km/h

Prędkość wznoszenia

175,3 m/s

Pułap

15 226 m

Zasięg

1250 km bojowy, 2962 km maksymalny

Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 × działko M61 Vulcan kal. 20 mm w kadłubie,
3630 kg uzbrojenia w wewnętrznej komorze bombowej
1815 kg uzbrojenia podwieszanego na 5 węzłach pod skrzydłami i kadłubem
(w wersji D całość masy uzbrojenia mogła być przenoszona na węzłach zewnętrznych)
do 16 × bomb M117 lub Mk 82,
kpr AIM-9 Sidewinder,
AGM-12 Bullpup,
zasobniki LAU-3/10/32 niekierowanych pocisków
Użytkownicy
United States Air Force
Rzuty
Rzuty samolotu

Republic F-105 Thunderchief – amerykański samolot myśliwsko-bombowy zaprojektowany pierwotnie do misji „przenikania” obrony nieprzyjaciela z ładunkiem nuklearnym (bombą termojądrową B61) na małej wysokości i przy dużej prędkości. Nie wymagał przy tym osłony myśliwskiej. W tej roli miał stanowić następcę samolotu Republic F-84F Thunderstreak. Był największym kiedykolwiek produkowanym jednomiejscowym i jednosilnikowym samolotem myśliwsko-bombowym. Przez żołnierzy był zwany „Thud”, „Squash Bomber” i „Triple Threat”[1][2].

Konstrukcja[edytuj | edytuj kod]

Jednomiejscowy, jednosilnikowy średniopłat. Skrzydła skośne o kącie 45 stopni i niskim wydłużeniu płata. Usterzenie klasyczne. Samolot miał stosunkowo małą powierzchnię skrzydeł w stosunku do swojej masy (bardzo wysokie obciążenie powierzchni nośnej). To i potężny silnik miały umożliwić penetrację wrogiego obszaru przy dużej prędkości. Wszystkie te cechy niekorzystnie odbijały się na zwrotności samolotu. Samolot określany był przez pilotów jako „earth lover”, co odnosiło się do bardzo długiego rozbiegu samolotu. Ze względu na słabą zwrotność zyskał sobie też miano „cegły ze skrzydłami”. Samolot miał wewnętrzną komorę bombową z systemem wspomagającym zrzut przy dużych prędkościach, przewidzianą do przenoszenia ładunku nuklearnego, w praktyce montowano w niej dodatkowy zbiornik paliwa. Samolot początkowo przystosowano do tankowania w powietrzu poprzez elastyczny przewód z wykorzystaniem sondy, ale po przyjęciu przez USAF systemu tankowania poprzez gniazdo i podajnik sztywny zmieniono wymagania dla samolotu, w rezultacie wersja F-105D wykorzystywała oba systemy.

Zastosowanie bojowe[edytuj | edytuj kod]

Samolot F-105 używany był podczas wojny w Wietnamie do bombardowania terytorium Wietnamu Północnego podczas operacji Rolling Thunder oraz Freedom Dawn. Z powodu dużego udźwigu bomb oraz stosunkowo dużej prędkości i zasięgu stanowił podstawowy samolot bombowy początkowego okresu wojny nie tracąc znaczenia aż do zakończenia konfliktu. W okresie szczytowym od 1966 do 1968 w Tajlandii stacjonowało ponad 100 maszyn F-105, w latach 1965-1973 wykonały około 20 000 misji. Podczas wojny Amerykanie stracili 397 samolotów tego typu. F-105D zestrzeliły 25 MiG-17, a F-105F dalsze dwa i pół (dwa w czasie jednej misji), niemal wszystkie z użyciem 20 mm działka, a tylko trzy z wykorzystaniem kpr AIM-9 Sidewinder[3]. Dwóch pilotów F-105F otrzymało Medal Honoru za swoją służbę w Wietnamie. Z powodu wysokich strat samoloty zostały zastąpione przez F-4 Phantom II, a większość F-105 trafiła do lotnictwa rezerwy. Najdłużej eksploatowane F-105G wycofano w 1983 roku, zastąpione przez F-4G Wild Weasel V, a pożegnalny lot F-105D odbył się 25 lutego 1984.

Wersje[edytuj | edytuj kod]

  • YF-105 A – prototyp wyprodukowano 2 egz.
  • F-105 B – zmieniono konstrukcje wlotu powietrza oraz gniazda tankowania w powietrzu, wyprodukowano 75 egz.
  • F-105 C – wersja dwumiejscowa przeznaczona do szkolenia pilotów
  • F-105 D – najpopularniejszy wariant, nos samolotu wydłużono, zainstalowano nowe systemy awioniki i radaru, całość masy uzbrojenia można było przenosić na zewnętrznych węzłach, wyprodukowano 610 egz.
  • F-105 E – dwumiejscowy wariant wersji D
  • F-105 F – dwumiejscowy wariant szkoleniowo-bojowy, wyprodukowano 143 egz., wersja F wyposażona zasobniki ze sprzętem elektronicznym i rakiety AGM-45 Shrike pełniła służbę jako samolot zwalczania obrony przeciwlotniczej tzw. Wild Weasel II
  • EF-105 F – wariant bojowy samolotu zwalczania obrony przeciwlotniczej (Wild Weasel III), wyprodukowano 86 egz.
  • F-105 G – dwumiejscowy wariant bojowy Wild Weasel, przebudowano 61 egz. wersji F-105 F i EF-105 F, 30 z nich miało pylony umożliwiające używanie rakiet AGM-78 Standard ARM

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Łukasz Golowanow: Żmije, Prostytutki i Sławojki, czyli o pomysłowości amerykańskich lotników. Konflikty.pl, 2 marca 2011. [dostęp 2016-07-22].
  2. Ta ostatnia nazwa ("Potrójne Zagrożenie") odnosiła się do słabej manewrowości i "ciężkiego" rozbiegu samolotu - według załóg, F-105 "mógł cię zbombardować, ostrzelać lub na ciebie spaść" (ang. bomb you, strafe you or fall on you).
  3. The Vietnam War Almanac.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]