Rewolucja konserwatywna

To jest artykuł z serii Konserwatyzm    Edmund Burke Nurty i kierunki Konserwatyzm tradycjonalistyczny Konserwatyzm ewolucyjny Paleokonserwatyzm Neokonserwatyzm Konserwatywny liberalizm Narodowy konserwatyzm Konserwatyzm społeczny Konserwatyści na świecie Joseph de Maistre Edmund Burke Friedrich von Gentz Karl Ludwig von Haller Louis Gabriel Ambroise de Bonald Benjamin Disraeli Ronald Reagan Margaret Thatcher Roger Scruton Patrick Buchanan Michael Oakeshott Konserwatyści w Polsce Jacek Bartyzel Michał Bobrzyński Adolf Bocheński Stanisław Estreicher Aleksander Hall Stanisław Mackiewicz Józef Szujski Tematy powiązane Prawica Skrajna prawica Monarchizm Eurosceptycyzm Patriotyzm Tradycja Rodzina Wolny rynek Kapitalizm Tradycjonalizm integralny Antykomunizm

Rewolucja konserwatywna – szeroki konserwatywny nurt intelektualny występujący w Niemczech, przede wszystkim w okresie Republiki Weimarskiej. Jego przedstawiciele reprezentowali często bardzo odmienne stanowiska polityczne i ideologiczne, łączył ich jednak nacjonalizm, antymarksizm i antyliberalizm. Punktem wspólnym była także niechęć do Republiki Weimarskiej, która w optyce przedstawicieli ruchu była bądź tworem sztucznie narzuconym narodowi niemieckiemu, bądź sztucznym przeniesieniem republikańskiej formy rządów w okres historyczny, w który stała się ona polem dla populizmów i rządów motłochu. W większości jednak odrzucali możliwość restauracji cesarstwa niemieckiego, wypatrując raczej w przyszłości nowoczesnej, a przy tym konserwatywnej, formy rządu. Choć wielu rewolucyjnych konserwatystów wspierało intelektualnie narodowy socjalizm, po roku 1933 ich znaczenie było marginalne.

W opinii Franciszka Ryszki, rewolucyjny konserwatyzm zdefiniować można - w ujęciu negatywnym - jako "kierunek wyrażający antytezę dorobku wielkiej rewolucji francuskiej, tzn. antytezę liberalizmu, demokracji parlamentarnej, kosmopolityzmu, pacyfizmu, wilhelmińskiego Schlaraffenland, a także >>ubocznych produktów<< XIX w. – marksizmu i… anarchizmu, tak bowiem osądzano je w tym gronie". Cechą wyróżniającą tego nurtu był natomiast "mistyczny, irracjonalny nacjonalizm, wzbogacony wszakże o elementy socjalne".

XX-wieczny konserwatyzm rewolucyjny w Niemczech wyrastał korzeniami z nacjonalistycznego konserwatyzmu Paula de Lagarde i Juliusa Langbehna. W ich rozumieniu rzeczywistość jest tak skażona, że tradycyjny postulat konserwatyzmu, opowiadający się za powolną zmianą i zachowaniem zastanego porządku, był całkowicie nie do zastosowania. Opowiadali się oni za powrotem do przeszłej rzeczywistości średniowiecznego cesarstwa. W dużej mierze odpowiadało to odczuciom rewolucyjnych konserwatystów, którzy opowiadali się za odrzuceniom tego co "przeszłe", a zachowaniem tego co "niezmienne". Nie cofając się przed drogą rewolucyjnego, krwawego przewrotu.

Najważniejsi reprezentanci

• Moeller van den Bruck
• Hugo von Hofmannsthal
• Edgar Julius Jung
• Ernst Jünger
• Oswald Spengler

Zobacz też

• strasseryzm

Bibliografia

• W. Kunicki (red.), Rewolucja konserwatywna w Niemczech 1918-1933, Poznań 1999.
• M. Maciejewski, Niemieckie elity a hitleryzm. O stosunku rewolucyjnych konserwatystów do nazizmu w Rzeszy demokratycznej i hitlerowskiej, Wrocław 1994.
• F. Ryszka, Państwo stanu wyjątkowego. Rzecz o systemie państwa i prawa Trzeciej Rzeszy, Wrocław 1985, s. 90-99.