Obszar ochrony ścisłej Czerwone Bagno
53°39′07″N 22°50′03″E/53,651944 22,834167| obszar ochrony ścisłej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Mezoregion | |
| Powierzchnia |
2569 ha |
Położenie na mapie gminy Goniądz  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu monieckiego  | |
| 53°39′07″N 22°50′03″E/53,651944 22,834167
| |
Czerwone Bagno – obszar ochrony ścisłej (dawniej rezerwat ścisły)[1] o powierzchni 2569 ha położony na terenie gmin Goniądz oraz Rajgród w województwie podlaskim. Obszar ten leży na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego, którego siedziba znajduje się w Osowcu-Twierdzy.
Przez Czerwone Bagno prowadzi kilka szlaków turystycznych[2], a także ścieżka edukacyjna „Czerwone Bagno”, na końcu której znajduje się platforma widokowa[3]. Sam obszar ochrony ścisłej „Czerwone Bagno” nie jest udostępniany turystycznie[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W samym środku Europy do dziś zachował się prawie pierwotny obszar bagienny, dziki i słabo zaludniony, miejscami wręcz bezludny. W środkowym basenie Biebrzy już w okresie międzywojennym istniały dwa rezerwaty przyrody Czerwone Bagno (utworzony w 1926 roku w celu ochrony zagrożonych wyginięciem łosi) i Grzędy (mający służyć zachowaniu fragmentu naturalnego drzewostanu). Zostały one połączone w roku 1981, a powierzchnia obszaru chronionego wzrosła do 11 629,75 ha[4][5]. Występują tu regularne wały wydmowe zwane grzędami i grądami[4].
7 listopada 1987 zostało założone Towarzystwo Biebrzańskie, którego pierwszym prezesem był prof. Adam Pałczyński – propagator środowiska biebrzańskiego. Propagatorką tych terenów i działaczką na rzecz zachowania resztek naturalnych ekosystemów Polski była prof. Simona Kossak, autorka codziennych audycji (Dlaczego w trawie piszczy) w Radiu Białystok. Istniejące rezerwaty oraz działalność Towarzystwa spowodowały utworzenie Biebrzańskiego Parku Krajobrazowego w roku 1989, który rozporządzeniem RM[6] z dnia 9 września 1993 roku został przekształcony w Biebrzański Park Narodowy z siedzibą w Osowcu-Twierdzy. Z chwilą utworzenia parku narodowego Czerwone Bagno stało się strefą ochrony ścisłej o powierzchni 2569 ha[1].
Tereny bagien i lasów nie tylko są ostoją zwierząt, ale także udzielały schronienia uczestnikom powstań narodowych i walk partyzanckich. Położona w obrębie Czerwonego Bagna wieś Grzędy w roku 1943, w ramach odwetu za akty dywersyjne, została spacyfikowana, a mieszkańcy zostali wymordowani przez Niemców.
W dniach 8–9 września 1944 roku na Czerwonym Bagnie miała miejsce bitwa (w ramach akcji „Burza”) 9 Pułku Strzelców Konnych Armii Krajowej pod dowództwem rotmistrza Wiktora Konopki „Groma”, który starł się tutaj z przeważającymi siłami niemieckimi[4]. Poległo około 100 partyzantów (w tym dowódca)[7].
Fauna[edytuj | edytuj kod]
Czerwone Bagno oddalone od zalewisk, mokradeł, grzęzawisk nadrzecznych rzeki Biebrzy ma odmienny charakter, ponieważ tworzy torfowiska wysokie porośnięte karłowatym drzewostanem, co stanowi doskonałą ostoję dla zwierząt; szczególnie dla największego współcześnie żyjącego, rzadkiego i chronionego ssaka kopytnego – łosia (Alces alces), a także jelenia (Cervus elaphus) i sarny (Capreolus capreolus). Na terenach rezerwatu żyją w warunkach naturalnych liczne watahy wilków. Ponadto tereny te doskonale nadają się na lęgowiska i gniazdowiska dla ptaków: bielika (Haliaeetus albicilla), orła przedniego (Aquila chrysaetos) oraz orlika krzykliwego (Aquila pomarina) będących pod całkowitą ścisłą ochroną.
Flora[edytuj | edytuj kod]
Cennym walorem Czerwonego Bagna są nie tylko naturalne warunki siedliskowe zwierząt, ale również unikalna szata roślinna. Przez rezerwat prowadzi kilka znakowanych szlaków turystycznych oraz 700-metrowa ścieżka dydaktyczna, która kończy się platformą widokową, z której można podziwiać panoramę[8].
Gatunki roślin objęte ścisłą ochroną:
- brzoza niska (Betula humilis Schrank) – krzew silnie rozgałęziony z gatunku roślin wieloletnich należący do rodziny brzozowatych, osiągający wysokość do 2 m, w Polsce roślina bardzo rzadka
- goryczka wąskolistna (Gentiana pneumonanthe) – gatunek byliny należący do rodziny goryczkowatych, gatunek autochtoniczny we florze roślin naczyniowych Polski
- kruszczyk błotny (Epipactis palustris) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny storczykowatych, roślina dość rzadka
- rosiczka okrągłolistna (Drosera rotundifolia L.) – gatunek byliny należący do rodziny rosiczkowatych, roślina owadożerna, występuje w stanie dzikim w Polsce, dość pospolita na torfowiskach
- storczyk szerokolistny (Orchis latifolia) – inne nazwy zwyczajowe: kukułka szerokolistna, stoplamek szerokolistny; bylina z rodziny storczykowatych osiągająca 50 cm wysokości
- gnidosz królewski (Pedicularis sceptrum-carolinum L.). – rodzaj półpasożytniczych roślin zielnych z rodziny zarazowatych, rosnących dziko objętych ścisłą ochroną
- skalnica torfowiskowa (Saxifraga hirculus (L.) Scop.) – gatunek wymierający, zagrożony, roślina z rodziny skalnicowatych
Galeria zdjęć[edytuj | edytuj kod]
Czerwone Bagno[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Fauna[edytuj | edytuj kod]
-
Łoś – łopatacz z charakterystyczną brodą -
Klępa (samica łosia) z łoszakiem -
Samiec sarny – kozioł -
Sarna z koźlęciem -
-
Flora[edytuj | edytuj kod]
-
Brzoza niska – krzew -
Kwiatostan kruszczyka błotnego -
Kwiatostan storczyka szerokolistnego -
Kwiaty goryczki wąskolistnej -
Kwiaty gnidosza królewskiego -
Kwiaty skalnicy torfowiskowej -
Kwiat rosiczki okrągłolistnej -
Pułapkowy liść rosiczki
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Terenowy Ośrodek Edukacji Grzędy. Biebrzański Park Narodowy. [dostęp 2018-07-25].
- ↑ Szlaki Czerwonego Bagna. [w:] Biebrza24 [on-line]. [dostęp 2018-07-25].
- ↑ a b Ścieżka „Czerwone Bagno”. Biebrzański Park Narodowy. [dostęp 2018-07-25].
- ↑ a b c Czerwone Bagno. [dostęp 2010-06-15].
- ↑ Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 25 kwietnia 1981 r. zmieniające zarządzenie w sprawie uznania za rezerwat przyrody M.P. z 1981 r. nr 12, poz. 97.
- ↑ Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie utworzenia Biebrzańskiego Parku Narodowego (Dz.U. z 1993 r. nr 86, poz. 399).
- ↑ Krzysztof Sychowicz, Tomasz Dudziński: Grajewscy partyzanci walczyli o niepodległą Polskę. [w:] 4lomza.pl [on-line]. 2010-09-10. [dostęp 2018-07-25].
- ↑ Biebrzański Park Narodowy – rejon Czerwonego Bagna.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tomasz Kłosowski: Biebrza. Kraina moczarów. 1994. ISBN 83-85496-23-8.
- Samojlik: Szlakiem urokliwości biebrzańskiej. 1999. ISBN 83-903733-1-9.
- Wszechnica Biebrzańska. Zeszyt 1. 2006. ISBN 83-921241-7-0.