Rezerwat przyrody Helskie Wydmy

Helskie Wydmy

rezerwat florystyczny
Typ	biocenotyczny i fizjocenotyczny
Podtyp	biocenoz naturalnych i półnaturalnych
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Położenie	Hel
Mezoregion	Mierzeja Helska
Data utworzenia	2006
Akt prawny	Rozporządzenie Wojewody Pomorskiego Nr 91/06 z dnia 5 grudnia 2006
Powierzchnia	108,48 ha
Powierzchnia otuliny	7,62 ha
Ochrona	czynna
Położenie na mapie Helu Helskie Wydmy
Położenie na mapie Polski Helskie Wydmy
Położenie na mapie województwa pomorskiego Helskie Wydmy
Położenie na mapie powiatu puckiego Helskie Wydmy
54°39′31″N 18°46′00″E

Rezerwat przyrody Helskie Wydmy – florystyczny rezerwat przyrody na obszarze Nadmorskiego Parku Krajobrazowego na Mierzei Helskiej, utworzony w 2006 roku, o powierzchni 108,48 ha. Rezerwat znajduje się w części cyplowej mierzei na obszarze gminy miejskiej Hel. Ochronie rezerwatu podlega fragment wydmowego brzegu morskiego oraz specyficzne stanowiska roślinności wydmowej, ekosystemy murawowe, wrzosowiskowe i leśne, w szczególności bogate stanowiska porostów i grzybów naporostowych, charakterystycznych dla naturalnego nadmorskiego krajobrazu wydmowego, oraz znajdujący się tu las iglasty.

Utworzenie rezerwatu

Zanim powstał rezerwat znaczną część tego terenu objęto ochroną w formie użytku ekologicznego „Helskie Wydmy” ustanowionego w 1999 r. na powierzchni 67,08 ha.

Rezerwat został utworzony rozporządzeniem Nr 91/06 Wojewody Pomorskiego z dnia 5 grudnia 2006 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody „Helskie Wydmy”, Dziennik Urzędowy Województwa Pomorskiego Nr 128 poz. 2665.

Położenie i charakterystyka

Powierzchnia rezerwatu „Helskie Wydmy” wynosi 108,48 hektara. Obejmuje on stosunkowo wąski pas terenu o kształcie zbliżonym do trapezu, szerokości od ok. 380 do ok. 480 metrów i długości około 2300 metrów, położony dłuższymi bokami na kierunku południowy wschód – północny zachód. Są to tereny Skarbu Państwa, zarządzane przez Nadleśnictwo Wejherowo oraz Urząd Morski w Gdyni. Rozporządzenie tworzące rezerwat wyznaczyło także otulinę rezerwatu, którą jest obszar plaży o powierzchni 7,62 hektara, położony pomiędzy linią brzegową a podnóżem wydm przednich, wyznaczających granicę rezerwatu od strony morza, czyli wzdłuż jego północno-wschodniej granicy, w celu zabezpieczenia rezerwatu przed zagrożeniami ze strony działalności ludzi. Zostało to uzasadnione tym, że z pozostałych stron rezerwat sąsiaduje z gruntami pod zarządem Nadleśnictwa Wejherowo oraz zamkniętą jednostką wojskową. Wzdłuż południowo-zachodniej granicy rezerwatu biegnie trasa linii kolejowej nr 213.

Rezerwat leży w granicach Nadmorskiego Parku Krajobrazowego oraz obszaru siedliskowego sieci Natura 2000 „Zatoka Pucka i Półwysep Helski” PLH220032.

Rodzaj rezerwatu został określony jako florystyczny (Fl).

Ze względu na dominujący przedmiot ochrony jest to rezerwat typu biocenotycznego i fizjocenotycznego (PBf), podtyp biocenoz naturalnych i półnaturalnych (bp). Ze względu na główny typ ekosystemu w rezerwacie jest to typ wydmowy (EWd), podtyp wydm nadmorskich (wn).

Ochrona

Solanka kolczysta (Salsola kali L.)

Na mocy obowiązującego planu ochrony ustanowionego zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku z dnia 24 września 2012 r. (z późniejszymi zmianami), obszar rezerwatu objęty jest ochroną czynną.

Celem ochrony przyrody w rezerwacie jest zachowanie ekosystemów murawowych, wrzosowiskowych i leśnych, w szczególności bardzo bogatych biot porostów i grzybów naporostowych, charakterystycznych dla naturalnego nadmorskiego krajobrazu wydmowego.

Na terenie rezerwatu występuje unikatowy w Polsce naturalny krajobraz wydmowy, a obecność rzadkich i zagrożonych gatunków roślin i grzybów chronionych nadają mu wybitne walory przyrodnicze.

Do najwartościowszych populacji roślin i grzybów występujących na „Helskich Wydmach” należą:

• 5 gatunków roślin naczyniowych, podlegających ścisłej ochronie prawnej, i 3 gatunki podlegające ochronie częściowej, wśród nich kruszczyk rdzawoczerwony, mikołajek nadmorski i tajęża jednostronna;
• 9 gatunków roślin naczyniowych zagrożonych w regionie, m.in. kostrzewa poleska, groszek nadmorski i rukwiel nadmorska;
• 4 gatunki roślin naczyniowych zamieszczonych w „Polskiej Czerwonej Księdze Roślin”, m.in. lnica wonna i solanka kolczysta; ta pierwsza jest umieszczona także na liście Dyrektywy Rady EWG gatunków szczególnie cennych przyrodniczo;
• 12 gatunków porostów objętych ochroną ścisłą i 9 taksonów objętych ochroną częściową (10 z nich jest zagrożonych w skali Polski);
• 3 bardzo rzadkie w skali świata gatunki grzybów naporostowych: Clypeococcum cetrariae, Lichenoconium lichenicola i mający tu jedno z trzech znanych na świecie stanowisk Taeniolella trapeliopseos.

W rezerwacie występuje 5 typów siedlisk przyrodniczych, wymienionych w dyrektywie siedliskowej UE, w tym 2 siedliska o znaczeniu priorytetowym: wydmy szare oraz wydmy bezwapienne z bażyną czarną.

Występują także populacje chronionych gatunków zwierząt, w tym obecnych na liście dyrektywy ptasiej UE.

Turystyka

Przez teren rezerwatu przebiega ścieżka edukacyjna „Helskie Wydmy” o długości 0,5 km.