
Rezerwat przyrody Las Murckowski
![]() Fragment rezerwatu | |
rezerwat leśny | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Położenie | |
Mezoregion | |
Data utworzenia |
18 grudnia 1953 |
Akt prawny | |
Powierzchnia |
100,67 ha |
Ochrona | |
Położenie na mapie Katowic ![]() | |
Położenie na mapie Polski ![]() | |
Położenie na mapie województwa śląskiego ![]() | |
![]() |
Rezerwat przyrody „Las Murckowski” – leśny rezerwat przyrody chroniący pozostałości dawnej Puszczy Śląskiej, znajdujący się w Katowicach.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Został utworzony 18 grudnia 1953 roku na powierzchni 7,04 ha, a powiększony w 1989 roku. Ma powierzchnię 100,67 ha[1]. Obszar rezerwatu podlega ochronie czynnej[1]. Rezerwat nie posiada wyznaczonego obszaru otuliny.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Rezerwat składa się z dwóch części odgraniczonych czteropasmową drogą szybkiego ruchu Katowice-Bielsko Biała (ulica Bielska). Fragment rezerwatu graniczący z kopalnią „Murcki” i drogą stanowi starszą część rezerwatu, druga część rezerwatu wchodząca w skład zwartego kompleksu leśnego stanowi część nowszą.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Obszar rezerwatu posiada urozmaiconą rzeźbę terenu. Znajduje się on na stokach Wzgórza Wandy (350 m n.p.m.) pofałdowanych dolinami potoków. Na terenie rezerwatu znajdują się źródliska potoku Przyrwa. Na obszarze rezerwatu rośnie bukowy starodrzew mający ponad 150 lat z licznymi pomnikowymi okazami buków i dębów. Bogaty jest świat zwierzęcy, reprezentowany m.in. przez wiele gatunków ssaków i ptaków.
Cel ochrony[edytuj | edytuj kod]
Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i społecznych fragmentu lasu mieszanego o cechach naturalnych, położonego w bezpośrednim sąsiedztwie aglomeracji przemysłowej.
Szata roślinna[edytuj | edytuj kod]
Flora naczyniowa rezerwatu liczy 210 gatunków, w tym objęte ochroną ścisłą i częściową.
Gatunki roślin objęte ochroną ścisłą:
- śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis)
- kruszczyk szerokolistny (Epipactis latifolia)
- listera jajowata (Listera ovata)
Gatunki roślin objęte ochroną częściową:
- kopytnik pospolity (Asarum europaeum)
- marzanka wonna (Asperula odorata)
- konwalia majowa (Convallaria maialis)
- kruszyna pospolita (Frangula alnus)
- kalina koralowa (Viburnum opulus)
- bluszcz pospolity (Hedera helix)
- barwinek pospolity (Vinca minor)
- porzeczka czarna (Ribes nigrum )
Dominującym zespołem roślinnym jest kwaśna buczyna niżowa (Luzulo pilosae-Fagetum). W warstwie podszytu rośnie: jarzębina, kruszyna, dziki bez czarny, bez koralowy. W runie występują: śmiałek pogięty, kosmatka owłosiona, nerecznica krótkoostna, konwalijka dwulistna, sałatnik leśny, borówka czarna.
Mykobiota[edytuj | edytuj kod]
Na terenie rezerwatu spotyka się chronione gatunki grzybów:
- sromotnik smrodliwy
- wachlarzowiec olbrzymi – związany z rozkładającym się drewnem buków
Mszaki[edytuj | edytuj kod]
W wyniku przeprowadzonych w latach 1995-1997 badań briologicznych ustalono, że brioflora rezerwatu liczy 7 gatunków wątrobowców i 45 gatunków mchów. Jako najrzadsze w skali regionu określono: Atrichum angustatum, Aulacomnium androgynum, Brachythecium campestre, Callicladium haldanianum, Calypogeia azurea, Calypogeia integristipula, Dicranella cerviculata, Diphyscium foliosum, Pseudotaxiphyllum elegans i Scapania irrigua. Florystycznie najuboższe były siedliska wodne i bagienne, gdzie zidentyfikowano cztery gatunki mszaków. Najbogatsze były zaś siedliska naziemne, na których stwierdzono 31 gatunków[2].
Świat zwierzęcy[edytuj | edytuj kod]
Bogactwo świata zwierzęcego reprezentują m.in.:
- owady, w tym: chrząszcze z rodzaju biegacz, trzmiele
- płazy, w tym: ropucha szara
- gady, w tym: jaszczurka zwinka
- ptaki, w tym: kukułka, dzięcioł duży, dzięcioł zielonosiwy, rudzik
- ssaki, w tym: ryjówka aksamitna, kret, jeż wschodni, wiewiórka, łasica
Rzadkie gatunki zwierząt są reprezentowane przez 33 gatunki objęte ochroną prawną.
Zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
Zagrożeniem dla rezerwatu, a zwłaszcza jego części położonej na zachód od ul. Bielskiej, jest niekorzystne oddziaływanie ruchu samochodowego, sąsiednich terenów przemysłowych i rekreacyjnych oraz wpływów podziemnej eksploatacji węgla (prognozowane odkształcenia II i III kategorii oraz osiadania do 6 m)[3].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Rezerwat przyrody Las Murckowski. W: Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2018-10-14].
- ↑ A. Stebel , Mszaki rezerwatu przyrody 'Las Murckowski' w Katowicach (Wyżyna Śląska), „Archiwum Ochrony Środowiska” (Vol. 24, no. 1), 1998, s. 141–149, ISSN 0324-8461 [dostęp 2021-06-02] (pol.).
- ↑ „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego II edycja. Część I. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego". [1]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Grzegorz Rąkowski, Małgorzata Walczak, Małgorzata Smogorzewska: Rezerwaty przyrody w Polsce Południowej : monografia. Warszawa: Dział Wydawnictw Instytutu Ochrony Środowiska, 2007. ISBN 978-83-60312-75-9.
- Krzysztof Rostański (red. naukowa): Przyroda województwa katowickiego. Krzeszowice: Kubajak, 1997. ISBN 83-907008-4-0.
- Ekologiczny system Obszarów Chronionych (ESOCh) (pol.). www.katowice.eu. [dostęp 2016-11-13].
- Rezerwat Las Murckowski. Nadleśnictwo Katowice – Lasy Państwowe. [dostęp 2019-07-30].
- Rezerwaty przyrody województwa katowickiego. Pod redakcją: Wojciech Beblo, Stanisław Wika. 1996