Podkowiec

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Rhinolophus)
Podkowiec
Rhinolophus
Lacépède, 1799[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – podkowiec trójlistny (R. trifoliatus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

nietoperze

Podrząd

rudawkokształtne

Nadrodzina

Rhinolophoidea

Rodzina

podkowcowate

Rodzaj

podkowiec

Typ nomenklatoryczny

Vespertilio ferrum-equinum von Schreber, 1774

gatunki

132 gatunki (w tym 21 wymarłych) – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Podkowiec[15] (Rhinolophus) – rodzaj ssaków z rodziny podkowcowatych (Rhinolophidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Nietoperze zaliczane do tego rodzaju zamieszkują Eurazję, Afrykę i Australię[16][17][18].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 28–99 mm, długość ogona 11,1–61 mm, długość ucha 10–46 mm, długość tylnej stopy 5,3–21 mm, długość przedramienia 33–81 mm; masa ciała 3,3–45 g[17][19]. Podkowcowate różnią się od pozostałych nietoperzy tym, że wydają ultradźwięki przez nos, co sprawia, że ich nos przybiera niezwykłe kształty. Śpiące lub odpoczywające zwierzęta otulają ciało skrzydłami, tak że wyglądają jak zwisające ze ściany sakiewki.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1799 roku francuski przyrodnik Bernard Germain de Lacépède w rozdziale dotyczącym systematyki ssaków w publikacji swojego autorstwa o tytule Discours d’ouverture et de clôture du cours d’histoire naturelle[1]. Na gatunek typowy Lacépède wyznaczył (oznaczenie monotypowe) podkowca dużego (R. ferrumequinum).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Rhinolophus (Rhynolophus): gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos’; λοφος lophos ‘grzebień’[20].
  • Phyllorhina (Phylorrhina): gr. φυλλον phullon ‘liść’; ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos’[21]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Phyllorhina minuta Leach, 1816 (= Noctilio hipposideros Borkhausen, 1797).
  • Rhinocrepis: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos’; κρηπις krēpis ‘but’[20]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Vespertilio ferrum-equinum Schreber, 1774.
  • Aquias: etymologia niejasna, Gray nie wyjaśnił pochodzenia nazwy rodzajowej[22]. Gatunek typowy: Gray wymienił dwa gatunki – Rhinolophus luctus Temminck, 1834 i Rhinolophus trifoliatus Temminck, 1834 – z których typem nomenklatorycznym jest Rhinolophus luctus Temminck, 1834.
  • Phyllotis (Phillotis): gr. φυλλον phullon ‘liść’; -ωτις -ōtis ‘-uchy’, od ους ous, ωτος ōtos ‘ucho’[23]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Rhinolophus philippinensis Waterhouse, 1843.
  • Coelophyllus: gr. κοιλος koilos ‘wydrążony, pusty’; φυλλον phullon ‘liść’[24]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Rhinolophus coelophyllus Peters, 1867.
  • Euryalus: w mitologii greckiej Euriale (gr. Ευρυαλη Eurualē, łac. Euryale) była jedną z trzech gorgon[25]. Gatunek typowy: Matschie wymienił dwa gatunki – Rhinolophus euryale Blasius, 1853 i Rhinolophus (Euryalus) mehelyi Matschie, 1901 – z których typem nomenklatorycznym jest Rhinolophus (Euryalus) mehelyi Matschie, 1901.
  • Rhinophyllotis: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos’[26]; rodzaj Phyllotis J.E. Gray, 1866. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Rhinolophus megaphyllus J.E. Gray, 1834.
  • Rhinomegalophus: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos’[26]; μεγας megas, μεγαλη megalē ‘wielki’[27]; λοφος lophos ‘grzebień, czub’[28]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Rhinomegalophus paradoxolophus[f] Bourret, 1951.
  • Indorhinolophus: łac. India ‘Indie’; rodzaj Rhinolophus Lacépède, 1799[14]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Rhinolophus rouxii Temminck, 1835.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[29][19][16][15]:

Opisano również gatunki wymarłe[30]:

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Phyllorhina Leach, 1816.
  2. ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Rhinolophus Lacépède, 1799.
  3. ↑ Młodszy homonim Phyllotis Waterhouse, 1837 (Cricetidae).
  4. ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Phyllotis J. E. Gray, 1866.
  5. ↑ Nomen nudum.
  6. ↑ Podgatunek R. rex.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b B.G. de Lacépède: Tableau des divisions, sous-divisions, ordres et genres des mammifères. W: B.G. de Lacépède: Discours d’ouverture et de clôture du cours d’histoire naturelle, donné dans le Muséum national d’Histoire naturelle, l’an VII de la République, et tableaux méthodiques des mammifères et des oiseaux. Paris: Plassan, 1799, s. 15. (fr.).
  2. ↑ W.E. Leach: Systematic Catalogue of the Specimens of the Indigenous Mammalia and Birds in the British Museum. London: Richard and Arthur Taylor, 1816, s. 5. (ang.).
  3. ↑ Ch.L. Bonaparte: Saggio di una distribuzione metodica degli animali vertebrati. Roma: Antonio Boulzaler, 1831, s. 16. (wł.).
  4. ↑ P. Gervais. Mammologie and Masologie. „Dictionnaire Pittoresque d’Histoire Naturelle et des Phénomènes de la Nature”. 4, s. 617, 1836. (fr.). 
  5. ↑ R.-P. Lesson: Histoire naturelle générale et particulière des mammifères et des oiseaux découverts depuis le mort de Buffon. Mammifères. W: Complement des oeuvres de Buffon, ou histoire naturelle des animaux rares découverts par les naturalistes et les voyageurs depuis la mort de Buffon. T. 5: Suite des mammifères. Paris: Roret, 1836, s. 179. (fr.).
  6. ↑ J.E. Gray. Characters of Six new Genera of Bats not hitherto distinguished. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 15, s. 15, 1847. (ang.). 
  7. ↑ J.E. Gray. A revision of the Genera of Rhinolophidae, or Horseshoe Bats. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1866, s. 81, 1866. (ang.). 
  8. ↑ W. Peters. On some Mammalia collected by Capt. A. C. Beavan, C.M.Z.S., at Moulmein, Burmah. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1866, s. 427, 1866. (ang.). 
  9. ↑ P. Matschie. Ueber rumänische Säugethiere. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1901, s. 225, 1901. (niem.). 
  10. ↑ A. de Miranda Ribeiro: Mammíferos. Cebidæ, Hapalidæ; Vespertilionidæ, Emballonuridæ, Phyllostomatidæ; Felidæ, Mustelidæ, Canidæ, Procyonidæ; Tapyridæ; Suidæ, Cervidæ; Sciuridæ, Muridæ, Octodontidæ, Coenduidæ, Dasyproctidæ, Caviidæ e Leporidæ; Platanistidæ; Bradypodidæ, Myrmecophagidæ, Dasypodidæ; Didelphyidæ. Rio de Janeiro: Commissão de Linhas Telegraphicas Estrategicas de Matto-Grosso ao Amazonas, 1914, s. 45. (hiszp.).
  11. ↑ T. Iredale & E.L.G. Troughton. A check-list of the mammals recorded from Australia. „The Australian Museum Memoir”. 6, s. 92, 1934. (ang.). 
  12. ↑ E.L.G. Troughton: Furred animals of Australia. Melbourne: Angus & Robertson, 1941, s. 342. (ang.).
  13. ↑ R.L. Bourret. Une nouvelle chauve-souris du Tonkin. Rhinomegalophus Paradoxolophus. „Bulletin du Museum d’Histoire Naturelle”. 2e série. 23 (6), s. 607, 1951. (fr.). 
  14. ↑ a b A. Guillén Servent, C.M. Francis & R.E. Ricklefs: Phylogeny and biogeography of the horseshoe bats. W: G. Csorba, P. Ujhelyi & N. Thomas (redaktorzy): Horseshoe bats of the world (Chiroptera: Rhinolophidae). Shropshire: Alana Books, 2003, s. xviii. ISBN 0-9536049-1-8. (ang.).
  15. ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 87–91. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  16. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 130–144. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  17. ↑ a b G. Csorba, A. Hutson, S. Rossiter & C. Burgin: Family Rhinolophidae (Horseshoe Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 281–332. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
  18. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Rhinolophus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-23]. (ang.).
  19. ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 475–483. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  20. ↑ a b Palmer 1904 ↓, s. 606.
  21. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 535.
  22. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 113.
  23. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 536.
  24. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 193.
  25. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 279.
  26. ↑ a b Jaeger 1959 ↓, s. 221.
  27. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 151.
  28. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. wu.89043220607&seq=184 144.
  29. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.12) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-01-08]. (ang.).
  30. ↑ J.S. Zijlstra, Rhinolophus Lacépède, 1799, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-11-05] (ang.).
  31. ↑ V.D. Crespo, P. Sevilla García, S. Mansino, P. Montoya & F.J. Ruiz-Sánchez. Bats from the classical site of Venta del Moro (Late Miocene, Eastern Spain). „Historical Biology”. 30 (3), s. 319, 2018. DOI: 10.1080/08912963.2016.1277995. (ang.). 
  32. ↑ E. Regàlia. Sulla fauna della "Grotta dei Colombi" (Is. Palmaria, Spezia). „Archivio per l’Antropologia e la Etnologia”. 23, s. 336, 1893. (wł.). 
  33. ↑ P. Mein & M. Pickford. Fossil bat (Microchiroptera, Mammalia) from Arrisdrift, Namibia. „Memoir of the Geological Survey of Namibia”. 19, s. 115, 2003. (ang.). 
  34. ↑ M. Kretzoi. A csákvári Hipparion-fauna. „Földtani Közlöny”. 81 (10–12), s. 388, 1951. (węg.). 
  35. ↑ R. Ziegler. Die Chiroptera (Mammalia) aus dem Untermiozän von Wintershof-West bei Eichstätt (Bayern). „Mitteilungen der Bayerischen Staatssammlung für Paläontologie und historische Geologie”. 33, s. 136, 1993. (niem.). 
  36. ↑ C. Gaillard. Mammifères miocènes nouveaux ou peu connus de la Grive-Saint-Alban (Isère). „Archives du Muséum d’histoire naturelle de Lyon”. 7 (1), s. 11, 1899. (fr.). 
  37. ↑ Topál 1979 ↓, s. 75.
  38. ↑ Ch.J.J. Depéret. La faune de mammifères miocènes de la Grive-Saint-Alban (Isère) et de quelques autres localités du bassin du Rhone. Documents nouveaux et révision générale. „Archives du Muséum d’histoire naturelle de Lyon”. 5, s. 11, 1892. (fr.). 
  39. ↑ Wołoszyn 1987 ↓, s. 252.
  40. ↑ Topál 1979 ↓, s. 74.
  41. ↑ P. Mein: Chiroptera (Miocène) de Lissieu (Rhône). W: Actes du 89e Congrès national des Sociétés savantes tenu à Lyon. Paris: Bibliothèque Nationale, 1964, s. 237–253. (fr.).
  42. ↑ G. Topál. Description of a new bat, Rhinolophus macrorhinus sp. n. from the Lower Pleistocene of Hungary. „Vertebrata Hungarica”. 5 (1–2), s. 219, 1963. (ang.). 
  43. ↑ G.F. Gunnell, T.P. Eiting & D. Geraads. New late Pliocene bats (Chiroptera) from Ahl al Oughlam, Morocco. „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie. Abhandlungen”. 260 (1), s. 56, 2011. DOI: 10.1127/0077-7749/2011/0128. (ang.). 
  44. ↑ F. Heller. Eine oberpliocäne Wirbeltierfauna aus Rheinhessen. „Neues Jahrbuch für Mineralogie, Geologie und Paläontologie”. Abteilung B: Geologie und Paläontologie. 76, s. 110, 1936. (niem.). 
  45. ↑ Z. Yang. On the Insectivora, Chiroptera, Rodentia and primates other than Sinanthropus from locality 1 at Choukoutien. „Palaeontologia Sinica”. Series C. 8 (3), s. 1–160, 1935. (ang.). 
  46. ↑ Topál 1979 ↓, s. 80.
  47. ↑ H. Zapfe. Die Fauna der miozänen Spaltenfüllung von Neudorf an der March (ČSR). Chiroptera. „Sitzungsberichte der Österreichischen Akademie der Wissenschaften (mathematisch-naturwissenschaftliche Klasse)”. 159, s. 55, 1950. (niem.). 
  48. ↑ M. Kretzoi. Befejező jelentés a Csákvári barlang őslenytani Feltárásáről. „A Magyar Állami Földtani Intézet évi jelentése”. 1952, s. 49, 1954. (węg.). 
  49. ↑ G. Topál. A new fossil horseshoe bat (Rhinolophus variabilis n. sp.) from the Pliocene sediments of the Osztramos Hill, NE Hungary (Mammalia: Chiroptera). „Fragmenta Mineralogica et Palaeontologica”. 6, s. 5, 1975. (ang.). 
  50. ↑ Wołoszyn 1987 ↓, s. 238.
  51. ↑ P. Mein & L. Ginsburg. Les mammifères du gisement miocène inférieur de Li Mae Long, Thaïlande: systématique, biostratigraphie et paléoenvironnement. „Geodiversitas”. 19 (4), s. 796, 1997. (fr.). 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Podkowiec&oldid=72451978”