Rhyncolus punctatulus
| Rhyncolus punctatulus | |
| Boheman, 1838 | |
| Okres istnienia: plejstocen–dziś | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Podplemię | |
| Rodzaj | |
| Podrodzaj |
Rhyncolus s.str. |
| Gatunek |
Rhyncolus punctatulus |
Rhyncolus punctatulus – gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych. Zamieszkuje krainę palearktyczną od Półwyspu Iberyjskiego po Rosję i Zakaukazie. Owady dorosłe i larwy są próchnojadami.
Taksonomia i ewolucja[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1838 roku przez Carla Henrika Bohemana[1]. Jego zapis kopalny znany jest ze środkowego plejstocenu. Szczątki tego gatunku znaleziono w czwartorzędowych osadach na terenie Hackney w Wielkim Londynie[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o ciele długości od 2,3 do 2,7 mm[3], w zarysie owalnym[4]. Ubarwiony jest czarnobrunatnie z czerwonobrunatnymi odnóżami i czułkami[3]. Punktowanie głowy jest grube i gęste[4]. Ryjek jest tak szeroki jak głowa, w przybliżeniu o połowę krótszy niż u podstawy szeroki, zaopatrzony w płytką rynienkę przez środek, u samca przeciętnie krótszy i grubszy niż u samicy. Oczy są słabo wysklepione. Czułki są przysadziste, o drobnych buławkach i siedmioczłonowej pozostałej części biczyka. Przedplecze jest niewiele szersze niż dłuższe, po bokach mniej lub bardziej zaokrąglone. W przedniej części przedplecza występuje przewężenie, które przechodzić może na stronę grzbietową jako płytka bruzda. Powierzchnia przedplecza jest drobno i stosunkowo gęsto punktowana. Tarczka jest widoczna. Pokrywy są na całej powierzchni pyliście owłosione, mają punktowane rzędy i zwykle płaskie międzyrzędy o dość dużych punktach. Dziewiąty międzyrząd ma zaostrzoną krawędź w tylnej części[3].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad ten zasiedla lasy, parki, ogrody, zadrzewienia przydrożne i nadrzeczne[5]. Gatunek saproksyliczny. Zalicza się do kariofagów[6][7]. Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe zasiedlają martwe, próchniejące, przegrzybiałe drewno pni, kłód, pniaków i gałęzi drzew liściastych[3][5][7]. Podawany był z buków, jesionów, kasztanowców, klonów, topól i wierzb[5]. Zdarza mu się także zamieszkiwać drewniane słupy, a wyjątkowo miazgę i łyko silnie uszkodzonych drzew żywych[3][5]. Owady dorosłe spotyka się w ciągu całego roku. Rójkę odbywają w maju i czerwcu. Zimują pod korą drzew i w drewnie[4].
Gatunek palearktyczny, w Europie znany z Portugalii, Hiszpanii, Andory, Francji[1], Belgii[8], Holandii, Niemiec, Włoch, Danii, Szwecji (z Gotlandii[5]), Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Bośni i Hercegowiny, Krymu oraz europejskiej części Rosji[1]. Poza tym stwierdzono go na Kaukazie i w Armenii[5]. W Polsce jest owadem rzadko spotykanym[5][3], znanym z nielicznych stanowisk, w dodatku na wielu z nich nienotowany od XIX wieku. Wymaga obecności drzew obumierających i martwych. Zagrażają mu gospodarka leśna oraz zabiegi pielęgnacyjne zieleni miejskiej[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Rhyncolus (Rhyncolus) punctatulus Boheman, 1838. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-07-20].
- ↑ C.P. Green, N.P. Branch, G.R. Coope, M.H. Field, D.H. Keen, J.M. Wells, J.L. Schwenninger, R.C. Preece, D.C. Schreve, M.G. Canti, C.P. Gleed-Owen. Marine Isotope Stage 9 environments of fluvial deposits at Hackney, north London, UK. „Quaternary Science Reviews”. 25, s. 89–113, 2006.
- ↑ a b c d e f Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98d. Ryjkowce – Curculionidae. Podrodzina Curculioninae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1972, s. 23–25.
- ↑ a b c Rhyncolus spp. – Krócieńce. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-07-20].
- ↑ a b c d e f g B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Tom XXIII, zeszyt 21. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowce – Curculionidae, część 3. Warszawa: 1997.
- ↑ Rafał Gosik. Dane o rozmieszczeniu korników i ryjkowców (Coleoptera: Scolytidae, Curculionidae) w Polsce. „Wiadomości Entomologiczne”. 25 (3), s. 185–186, 2006.
- ↑ a b c Rafał Gosik. Ryjkowcowate (Coleoptera: Curculionoidea) zebrane z pułapek lepowych przeciwko szrotówkowi kasztanowcowiaczkowi Cameraria ohridella Deschka & Dimic. „Chrońmy Przyrodę Ojczystą”. 63 (5), s. 3–18, 2007.
- ↑ Taxonomic tree: Coleoptera. [w:] Belgian Species List [on-line]. Royal Belgian Institute of Natural Sciences, 2021. [dostęp 2021-07-12].