Rimavská Baňa
.jpg) Kościół ewangelicki | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Kraj | |||
| Powiat | |||
| Starosta |
Jaroslav Suja[1] | ||
| Powierzchnia |
26,21[2] km² | ||
| Wysokość |
256[3] m n.p.m. | ||
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|||
| Nr kierunkowy |
+421 47[3] | ||
| Kod pocztowy |
980 53[3] | ||
| Tablice rejestracyjne |
RS | ||
Położenie na mapie kraju bańskobystrzyckiego  | |||
Położenie na mapie Słowacji  | |||
| 48°30′40″N 19°56′30″E/48,511111 19,941667 | |||
| Strona internetowa | |||
Rimavská Baňa – w dalekiej przeszłości miasteczko górniczo-hutnicze, obecnie niewielka rolnicza wieś (obec) na Słowacji położona w kraju bańskobystrzyckim, w powiecie Rymawska Sobota.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Rimavská Baňa leży na terasie rzeki Rimavy, u ujścia do niej Rimavicy, ok. 7 km na południe od miasta Hnúšťa.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Należy do najstarszych miejscowości w Malohoncie. W 1268 r. otrzymała od Stefana, arcybiskupa Kalocsy, prawa miejskie na wzór Krupiny. Prawa te zostały później w 1278 r. potwierdzone przez arcybiskupa Władysława (Ladislava).[6] Pierwsze pisemne wzmianki o miejscowości “Baňa „ pochodzą z roku 1270[7],[8]. Zapewne na przełomie XIII i XIV w. zbudowano w niej istniejący do dziś (choć przebudowany) kościół. Później należała ona do feudalnego “państwa” Hajnáčka.
Już we wczesnym średniowieczu istniało tu górnictwo rud metali, zwłaszcza zaś złota. Wraz z przybyciem fali kolonistów niemieckich w drugiej połowie XIII w. weszło ono na wyższy poziom, umożliwiający wydobycie systemem głębinowym. Rozwój miejscowości, która dążyła do uzyskania statusu królewskiego wolnego miasta górniczego załamał się w XV w. w związku z wyczerpaniem się miejscowych złóż.
Po upadku górnictwa miejscowa ludność zajmowała się rolnictwem i hodowlą bydła. W XVI I XVII w. miejscowość wiele ucierpiała ze strony Turków, którym musiała płacić trybut.[8] W XIX w. przez pewien czas istniała we wsi niewielka kopalnia rudy żelaza, którą przerabiano w miejscu zwanym Hámor, już na terenie sąsiedniej wsi Rimavské Brezovo.[9]
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Według danych z dnia 31 grudnia 2012, wieś zamieszkiwało 549 osób, w tym 262 kobiety i 287 mężczyzn[10].
W 2001 roku rozkład populacji względem narodowości i przynależności etnicznej wyglądał następująco[11]:
Ze względu na wyznawaną religię struktura mieszkańców kształtowała się w 2001 roku następująco[11]:
- Katolicy rzymscy – 43,6%
- Grekokatolicy – 0,87%
- Ewangelicy – 12,36%
- Husyci – 0,22%
- Ateiści – 38,39%
- Przedstawiciele innych wyznań – 0,22%
- Nie podano – 2,6%
Źródło: Štatistický úrad Slovenskej republiky
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Kościół na wzgórzu nad wsią, pierwotnie katolicki, od końca XVI w. ewangelicki. Dawne wezwanie nie zachowało się. Pierwotnie późnoromański z końca XIII w., przebudowany w stylu gotyckim ok. 1415 i 1500 r. Rozbudowany i odnowiony w końcu XVIII w. Otoczony renesansowym murem obronnym z bramką. Orientowany, murowany, jednonawowy, z wielobocznie zamkniętym prezbiterium i niewielką zakrystią dobudowaną od strony północnej. Sylwetkę świątyni wyróżnia kwadratowa wieża dostawiona w 1783 r. na osi, lecz nietypowo, bo od strony prezbiterium. Dach wieży przebudowany w 1906 r. Trzy gotyckie portale - do zakrystii (ok. roku 1415) oraz południowy i północny portal nawy (ok. 1500 r.). Na zworniku sklepienia prezbiterium herb Ścibora Ściborowica, który przed 1413 r. ożenił się z Dorotą z rodu Szécsényi, właścicieli Rimavskiej Bani. We wnętrzu gotyckie malowidła: na północnej ścianie nawy m.in. rozległy fresk przedstawiający legendę św. Władysława z ok. 1370 r., w prezbiterium scena Sądu Ostatecznego, a na łuku tęczy przedstawienia św. Jerzego walczącego ze smokiem i św. Barbary. W nawie malowany, kasetonowy strop z 1783 r. Drewniane empory przy ścianie zachodniej z 1670 r., przy ścianach północnej i południowej z roku 1726. Na południowej, zewnętrznej ścianie nawy fragmenty fresków przedstawiających Matkę Boską, archanioła Michała i św. Krzysztofa.[12]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Lista wybranych wójtów, burmistrzów gmin i miast w wyborach do organów gminy. Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2013-09-09]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 26,21S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Według strony wsi Rimavská Baňa [1]
- ↑ Statystyki ogólne miejscowości. Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09]. (ang.).
- ↑ a b Linhart Kamil a kolektív: Slovenské Rudohorie. Stolické vrchy, Muránska planina. Turistický sprievodca ČSSR, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1987, s. 231-232
- ↑ Wg strony wsi Rimavská Baňa [2]
- ↑ Dane statystyczne dotyczące liczby mieszkańców. Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2013-09-09]. (słow.).
- ↑ a b Statystyki mieszkańców na podstawie spisu statystycznego z roku 2001. Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09]. (ang.).
- ↑ Wg portalu apsida.sk http://apsida.sk/c/4196/rimavska-bana
