Robert Baden-Powell
generał porucznik | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby | |
Siły zbrojne | |
Stanowiska |
dowódca 5. Pułku Dragonów, generalny inspektor kawalerii |
Główne wojny i bitwy | |
Późniejsza praca |
pisarstwo, wychowanie młodzieży, skauting |
Odznaczenia | |
Robert Stephenson Smyth Baden-Powell, Lord Baden-Powell (wym. /ˈbeɪdən ˈpoʊ.əl/), znany również jako B-P (ur. 22 lutego 1857 w Londynie, zm. 8 stycznia 1941 w Nyeri w Kenii) – brytyjski wojskowy, generał porucznik, pisarz, twórca i założyciel skautingu.
Po ukończeniu edukacji w Charterhouse School, Baden-Powell służył w armii brytyjskiej od 1876 do 1910 w Indiach i Afryce. W 1899, w czasie II wojny burskiej w Afryce Południowej, dowodził obroną miasta Mafeking. Kilka jego książek wojskowych, napisanych dla rozpoznania wojskowego i szkolenia wywiadowców, było również czytanych przez chłopców. Zainspirowany tym zjawiskiem, napisał książkę Scouting for Boys, opublikowaną w 1908, przeznaczoną dla młodych czytelników. Podczas pisania, wypróbowywał swoje pomysły podczas obozu na wyspie Brownsea w sierpniu 1907. Uczestników znalazł wśród lokalnych Boys’ Brigade oraz synów jego przyjaciół. Obecnie jest to postrzegane jako początek skautingu.
Baden-Powell spędził ostatnie lata w Nyeri w Kenii, gdzie zmarł i został pochowany w 1941.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Dzieciństwo i młodość
[edytuj | edytuj kod]Urodził się na Paddingtonie, dzielnicy Londynu. Jego rodzina mieszkała w domu o adresie 6 Stanhope Street (obecnie 11 Stanhope Terrace). Był synem duchownego anglikańskiego i profesora geometrii na Uniwersytecie Oksfordzkim Badena Powella oraz wnuczki admirała Williama Henryego Smytha, Henrietty Grace Smyth[1][2] .
Para ta zawarła małżeństwo 10 marca 1846 w kościele St Luke’s na Chelsea[1] . Było to trzecie małżeństwo ojca z którego to związku urodziło się 10- dzieci: Warington (wczesny 1847), George (późny 1847), Augustus (1849), Francis (1850), Robert (1857), Agnes (1858) oraz Baden (1860)[2] . Troje dzieci, które urodziły się po narodzinach Francisa, a przed narodzinami Roberta, zmarło niedługo po urodzeniu. Troje najmłodszych dzieci oraz często chorujący Augustus zostało bliskimi przyjaciółmi[2] .
Ojciec Roberta zmarł w 1860. Rodzeństwo było wychowywane przez matkę, kobietę o silnym charakterze, która przywiązywała dużą wagę do wychowywania dzieci. Robert w 1933 powiedział o niej The whole secret of my getting on, lay with my mother[1] .
Gdy Baden-Powell (zwany przez rodzinę Stevie) miał dziewięć lat, matka posłała go do krewnych, do posiadłości rodowej ojca w hrabstwie Kent, aby tam zgodnie ze zwyczajem Baden-Powellów, uczył się czytać, pisać i liczyć w sąsiednim probostwie[2] . Jego wychowawcą był blisko 70-letni, raczej niefrasobliwy, pastor Allfrey[2] . Robert Baden-Powell grał na pianinie i skrzypcach. Uwielbiał aktorstwo[1] .
Podczas wakacji przyłączył się do trojga starszych braci, Franka (1850–1931), George’a (1847–1898) i Warringtona (1847–1921)[3] . Razem odbyli podróż łodzią do letniego domu Baden-Powellów w pobliżu Llandogo nad rzeką Wye, 250 km na północny zachód od Londynu[2] . Rok później, w 1867, bracia nabyli i wyremontowali kuter rybacki, którym pływali wzdłuż wybrzeża[2] . Następnie Warrington zakupił żaglowiec „Koh-i-noor”, nadający się do dłuższych rejsów[3] .
Wykształcenie
[edytuj | edytuj kod]Po ukończeniu Rose Hill School w Tunbridge Wells, Robert chcąc dostać się do college’u bez protekcji, zdał do Feetes College w Edynburgu[3] . Jednak zanim to nastąpiło, zmarł jego ulubiony brat – Augustus. Mimo zdania egzaminu, przeniósł się do Charterhouse College w hrabstwie Surrey[3] . Tam zdobył nowe przezwisko B-P[3] . Wokół wiejskiej szkoły rozciągał się obszerny Hyde Park, który Powell znał doskonale[3] . Podczas rozmaitych zabaw uczył kolegów podchodów, tropienia, zacierania śladów i obserwacji[3] . Udało mu się przekonać do siebie rówieśników[2] . Po sześciu latach zdał egzamin końcowy i starał się o przyjęcie do Royal Military Academy Sandhurst, cenionej akademii wojskowej[3][2] . Mimo iż egzaminy były bardzo trudne, wśród 717 kandydatów zajął 2 lokatę[2] . Zgodnie z tradycją, najlepsi mogli wybrać rodzaj wojska[3][2] . Powell wybrał kawalerię i przydzielono go do 13 pułku huzarów, który stacjonował w Lakhnau w Indiach[3] .
Służba wojskowa
[edytuj | edytuj kod]W latach 1876–1910 działał w czynnej służbie wojskowej w Anglii, Indiach, Afganistanie i Afryce Południowej. Odnosił także sukcesy dziennikarskie, literackie i plastyczne. Pracował również w brytyjskim wywiadzie w wielu krajach Europy.
Indie
[edytuj | edytuj kod]6 grudnia 1871 na statku „Serapis” przybił do brzegów Indii w Bombaju. Uczestniczył tam w kursie oficerskim, jednak w jego opinii wiadomości z zakresu zwiadu były słabo wykładane. Dlatego postanowił obserwować hinduskich myśliwych, od których nauczył się języka hindi.
Robert Baden-Powell zdobył wiele cennych umiejętności wojennych podczas rozpoznania wojskowego wśród Zulusów na początku 1880 w prowincji Natal Republiki Południowej Afryki, gdzie został wysłany jego pułk. Jego przełożeni byli pod wrażeniem jego umiejętności, za co został wyróżniony tytułem starszego adiutanta dowódcy naczelnego i gubernatora Malty[1] .
Wolny czas spędzał z dziećmi, organizując dla nich zabawy i gry, a także rysując dla angielskiego pisma „Graphic”. Kurs ukończył z bardzo dobrym wynikiem i w nagrodę uzyskał stopień porucznika przed terminem. Dołączył do 13 pułku huzarów.
Rozpoczął szkolenie rekrutów, podczas którego stosował nowe, własne metody szkolenia żołnierzy, w których znaczną uwagę przywiązywał do indywidualnego szkolenia, wyrabiania samodzielności i zaradności. Wykorzystał również system małych grup.
Dla zniechęconych i znudzonych żołnierzy brytyjskich organizował trupę aktorską, wystawiając z nimi, z powodzeniem, sztukę „Piraci z Penzance”. W trakcie odwrotu z Afganistanu został postrzelony w prawą nogę. Rana okazała się niegroźna i już kilka tygodniu później brał udział w manewrach. Szkolił małą grupę zwiadowców – skautów, dzięki której po sześciu dniach manewrów brał do niewoli wszystkie wojska przeciwnika bez jednego wystrzału.
W trakcie tego okresu wyjechał na 3 dni do Kotoru, aby tam pod pozorem zbierania motyli działać jako szpieg. Zbierał plany militarnych instalacji, ukrywając je w rysunkach skrzydeł motyli[4] .
W tym samym czasie opublikował książkę „Służba rozpoznania i łączności”, która została rozesłana do wszystkich garnizonów jako podręcznik. Pod koniec 1884 wyjechał do Port Natal w Afryce Południowej.
Afryka
[edytuj | edytuj kod]W Afryce głównym zadaniem Powella było zbadanie Gór Smoczych, odszukanie przesmyków, przełęczy, kryjówek itp. oraz naszkicowanie mapy tych terenów. W 1887 został mianowany kapitanem oraz uczestniczył w wyprawie przeciwko wodzowi Dinizulu, którą prowadzi generał Henry Smyth – wuj Roberta. Sformował mały oddział zwiadowców, którego zadaniem było przeszukanie Gór Smoczych oraz odnalezienie oddziałów zuluskiego wodza.
W tej wyprawie sprawdził się system skautowy. Dzięki temu, iż wódz został odnaleziony i pojmany bez rozlewu krwi, Baden-Powell został awansowany na majora. W 1890 wraz z wujem udał się na Maltę, a stamtąd do Europy, gdzie został brytyjskim szpiegiem.
Trzy lata później, na własny wniosek został zwolniony ze służby i przeniesiony z powrotem do Afryki. Tam zostało mu przydzielone zadanie aresztowania Prempeha, wodza plemienia Aszanti. W 1896 udało mu się otoczyć Prempeha i wziąć do niewoli. Za ten wyczyn otrzymał awans na pułkownika, zaś Prempeh kilkanaście lat później został założycielem i przewodniczącym organizacji młodych skautów w Ghanie.
Następnie wyjechał do Bulawayo w górach Matopa. Podczas walk w górach Matabele członkowie plemienia, z którym walczył, nadali mu przydomek „Impeesa” co znaczy wilk, który nigdy nie śpi.
W 1896 Baden-Powell został oskarżony o nielegalne wydanie wyroku śmierci na szefa plemienia Matabele, Uwini. Obiecano mu, że jego życie będzie oszczędzone, jeżeli się podda. Został jednak rozstrzelany przez pluton egzekucyjny na podstawie instrukcji Baden-Powella, który był potem rozliczany przez śledczych[5][6] .
W tym samym roku Robert Baden-Powell opuścił Afrykę.
Walka przeciw Burom
[edytuj | edytuj kod]W wojnie przeciwko Burom wsławił się obroną miasta Mafeking (1899–1900), obleganego przez ponad 7 miesięcy przez Burów, gdzie utworzono oddział chłopców do służby pomocniczej (łącznikowej, wartowniczej). Próba ta uświadomiła mu możliwość powierzenia młodym chłopcom odpowiedzialnych zadań pod warunkiem poważnego ich traktowania.
Skauting
[edytuj | edytuj kod]Baden–Powell uważany był za dobrego zwiadowcę, jednak to właśnie w trakcie walk w Matabo Hill spotkał pewnego Amerykanina w służbie brytyjskiej. Frederick Russell Burnham doświadczenie zwiadowcy zdobywał w trakcie walk z Indianami. Dzięki amerykańskiemu instruktorowi Baden-Powell zetknął się z woodcraftem oraz legendą Dzikiego Zachodu, które potem zaadaptował w skautingu (stąd scoutcraft).
Po powrocie do Wielkiej Brytanii w 1902 stwierdził, że jego książka Aids to scouting (Wskazówki do wywiadów) przeznaczona dla żołnierzy zainteresowała organizacje młodzieżowe. W 1903 został generalnym inspektorem kawalerii brytyjskiej. W celu lepszego dostosowania myśli zawartych w tej pracy do poziomu dzieci i młodzieży zorganizował w 1907 obóz doświadczalny dla chłopców na wyspie Brownsea, gdzie wypróbował swoje metody, m.in. wprowadzenie systemu zastępowego, wynikłego z obserwacji rodzin wielodzietnych, gdzie starszy brat opiekował się skutecznie grupą młodszego rodzeństwa. Wtedy poświęcił się wychowaniu młodzieży, mającemu na celu wyrwanie młodych chłopców z zadymionych, uprzemysłowionych miast, bezpośrednie zetknięcie z przyrodą, a przez to ich uzdrowienie psychiczne i moralne, wychowanie dobrych, patriotycznie nastawionych obywateli za pomocą przemyślanych gier z ukierunkowaną treścią.
W 1908 wydał podręcznik skautingu „Skauting dla chłopców”. Zainteresowanie z jakim spotkała się książka oraz sugestia króla Edwarda VII, spowodowała, iż Baden-Powell w 1910 zrezygnował ze służby wojskowej i całkowicie poświęcił się skautingowi[7] . W tymże roku organizacja skautowa w Wielkiej Brytanii liczyła 100 tys. członków. Według Baden-Powella skauting powinien być szkołą wychowania obywatelskiego w kontakcie z przyrodą, powinien uzupełniać naturalne luki wychowania szkolnego przez rozwijanie charakteru, zdrowia i sprawności jednostki oraz jej wartości społecznej w codziennej służbie. Wskazując na źródła idei skautowej przyznawał, że zawarł w niej nie tylko własne pomysły, ale wzorował się także na zwyczajach różnych narodów i ludów jak Japończycy, Indianie. Wykorzystał koncepcje filozofów i uczonych, a nawet reguły średniowiecznych zakonów[7] .
Ruch skautek – dziewcząt został założony w 1909. Robert Baden-Powell uważał, że ruch skautek powinien być prowadzony przez kobiety i dlatego w 1910 poprosił o pomoc swoją siostrę Agnes Baden-Powell.
W 1912 ożenił się z Olave St. Clair Soames, która dołączyła do pracy z jego siostrą Agnes.
W 1914, w chwili wybuchu I wojny światowej, Robert Baden-Powell oddał się do dyspozycji armii brytyjskiej. Komenda nie chciała jednak aby wrócił do czynnej służby wojskowej, bo jak powiedział Lord Kitchener – nie ma bardziej kompetentnej osoby do prowadzenia organizacji skautów[8] . Krążą plotki, iż Baden-Powell był zaangażowany w szpiegostwo i oficerowie wywiadu zadbali, aby stworzyć taki mit.
Rozwój skautingu był zaskakujący. Już w 1922 liczba skautów przekroczyła 1 mln w 32 krajach, natomiast w 1939 było ich 3,3 mln[3] . W 1920 na pierwszym Jamboree Robert Baden-Powell B-P został wybrany Naczelnym Skautem Świata. Olave Baden-Powell, również działaczka skautowa, została wybrana w 1930 Naczelną Skautką Świata. W 1929, podczas trzeciego światowego Jamboree, otrzymał w prezencie nowy samochód Rolls-Royce o mocy 20 koni mechanicznych (numer podwozia GVO-40, rejestracja OU 2938)[9] . Służył mu w jego podróżach po całym świecie. Samochód, nazwany Roll Jam, został sprzedany po jego śmierci przez Olave Baden-Powell w 1945.
Po osiągnięciu wieku emerytalnego zajmował się organizowaniem i szkoleniem armii terytorialnej w Wielkiej Brytanii. Za pracę skautową otrzymał tytuł lorda – barona Gilwell, a w posiadłości Gilwell Park został zorganizowany międzynarodowy ośrodek skautowy. Baden-Powell był wyróżniony wieloma najwyższymi odznaczeniami brytyjskimi i innych krajów, w tym Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
W 1939 wyjechał na leczenie do Kenii, gdzie zmarł 8 stycznia 1941. Uchodził za człowieka radosnego i z poczuciem humoru. W czasie II wojny światowej jego nazwisko naziści niemieccy umieścili na liście wrogów III Rzeszy tzw. Czarnej Księdze.
W sierpniu 1933 gościł w Gdyni, gdzie na Polance Redłowskiej spotkał się z harcerzami z całej Polski. W 2007 jego imieniem nazwano łódzki park.
Odznaczenia i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- Order Zasługi (1937, Wielka Brytania)
- Order Łaźni II i III kl. (1909 i 1900, Wielka Brytania)
- Order św. Michała i św. Jerzego I kl. (1927, Wielka Brytania)
- Order Królewski Wiktoriański I i II kl. (1923 i 1909, Wielka Brytania)
- Kawaler Łaski Orderu św. Jana z Jerozolimy (1912, Wielka Brytania)
- Gwiazda Ashanti (1895, Wielka Brytania)
- Medal Kampanii Matabele (1896, Wielka Brytania)
- Medal Królowej Afryki Południowej (1899, Wielka Brytania)
- Medal Króla Afryki Południowej (1902, Wielka Brytania)
- Medal Koronacyjny Króla Jerzego V (1911, Wielka Brytania)
- Medal Srebrnego Jubileuszu Króla Jerzego V (1935, Wielka Brytania)
- Medal Koronacyjny Króla Jerzego VI (1937, Wielka Brytania)
- Krzyż Orderu Zasługi (1910, Chile)
- Krzyż Wielki Orderu Alfonsa XII (1919, Hiszpania)
- Komandor Orderu Chrystusa (1919, Portugalia)
- Wielki Komandor Orderu Zbawiciela (1920, Grecja)
- Krzyż Wielki Orderu Dannebroga (1921, Dania)
- Komandor Orderu Korony (1921, Belgia)
- Komandor Orderu Legii Honorowej (1922, Francja)
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia (1927, Polska)[12]
- Order Króla Amanullaha (1928, Afganistan)
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi (1929, Węgry)
- Krzyż Wielki Orderu Lwa Białego (1929, Czechosłowacja)
- Krzyż Wielki Orderu Feniksa (1929, Grecja)
- Krzyż Wielki I Klasy Odznaki Honorowej za Zasługi (1931, Austria)
- Krzyż Wielki Orderu Wielkiego Księcia Giedymina (1932, Litwa)
- Krzyż Wielki Orderu Oranje-Nassau (1932, Holandia)
- Krzyż Wielki Orderu Korony Dębowej (1932, Luksemburg)
- Krzyż Wielki Orderu Miecza (1933, Szwecja)
- Krzyż Wielki Orderu Trzech Gwiazd (1933, Łotwa)
- Krzyż Wielki Orderu Czerwonego Krzyża (1933, Estonia)
- Wielki Oficer Orderu Legii Honorowej (1936, Francja)
- Bronze Wolf Award (1935, Światowa Organizacja Ruchu Skautowego)
- Silver Wolf Award (Brytyjska Organizacja Skautingu)
- Silver Buffalo Award (1926, Amerykańska Organizacja Skautingu)
Robert Baden-Powell był również wielokrotnie nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla, w tym 10 razy (niezależnie) w 1928.
Publikacje[13]
[edytuj | edytuj kod]Roberta Baden-Powella
- Reconnaissance and Scouting (1884)
- Cavalry Instruction (1885)
- Pigsticking or Hoghunting (1889)
- The Downfall of Prempeh (1896)
- The Matabele Campaign (1897)
- Aids to Scouting for N.C.O.s and Men (Wskazówki do wywiadów, 1899)
- Sport in War (1900)
- Notes and Instructions for the South African Constabulary (1901)
- Sketches in Mafeking and East Africa (1907)
- Scouting for Boys, in six parts (Skauting dla chłopców, 1908)
- Yarns for Boy Scouts (1909)
- Scouting Games (1910)
- Scouting for Boys, complete edition (1911)
- Handbook for Girl Guides (in collaboration with Agnes Baden-Powell) (1912)
- Boy Scouts Beyond the Seas (1913)
- Quick Training for War (1914)
- Indian Memories My Adventures as a Spy (1915)
- Young Knights of the Empire The Wolf Cub’s Handbook (1916)
- Girl Guiding (1918)
- Aids to Scoutmastership (Wskazówki dla skautmistrzów, 1919)
- What Scouts Can Do An Old Wolf’s Favourites (1921)
- Rovering to Success (1922)
- Scouting for Boys (Canadian edition: The Canadian Boy Scout) (1923)
- Re-issue: Pig-Sticking or Hog-Hunting – 1889 (1923)
- The Adventures of a Spy. Reissue of: Indian Memories My Adventures as a Spy – 1915 (1924)
- Life’s Snags and How to Meet Them (1927)
- Scouting and Youth Movements (1929)
- Scouting for Boys in India (Boys’ edition) (1932)
- Lessons from the Varsity of Life (1933)
- Adventures and Accidents (1934)
- Scouting Round the World (1935)
- Adventuring to Manhood (1936)
- African Adventures (1937)
- Birds and Beasts of Africa (1938)
- Paddle Your Own Canoe (1939)
- More Sketches of Kenya (1940)
- Scouting for Boys (Memorial edition) (1942)
- Aids to Scoutmastership (Definitive „World Brotherhood Edition,” edited by William Hillcourt) (1944)
- Scouting for Boys (Definitive „World Brotherhood Edition”, edited by William Hillcourt) (1946)
W 1951 wszystkie jego utwory zostały wycofane z polskich bibliotek oraz objęte cenzurą[14].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Inne postacie związane z historią skautingu i harcerstwa:
- Święty Jerzy – patron skautingu
- Roland E. Philipps
- Ernest Thompson Seton
- Olave St. Clair Soames, czyli Olave Baden-Powell
- Charles Alexander Eastman (Ohiyesa)
- Andrzej i Olga Małkowscy
- Skauting
- Początki ruchu skautowego na świecie
- Ruch skautowy na ziemiach polskich
- Harcerstwo
- Historia harcerstwa
- Jamboree
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Jeal 1989 ↓.
- ↑ a b c d e f g h i j k Hansen 1992 ↓.
- ↑ a b c d e f g h i j k Nagy 1985 ↓.
- ↑ Baden-Powell 1915 ↓.
- ↑ The Sunday Times 2009-12-06 ↓.
- ↑ BBC News 2009-12-09 ↓.
- ↑ a b Baden-Powell i Boehmer 2005 ↓.
- ↑ St. George Saunders 1949 ↓.
- ↑ Jamroll Limited ↓.
- ↑ Sir Robert Baden-Powell decorations. www.pinetreeweb.com. [dostęp 2019-09-12].
- ↑ Playing the Game. A Baden-Powell Compendium for Scouts Old and Young. Londyn: Pan Books, 2007, s. 422-442.
- ↑ Udekorowany 28 stycznia 1928 w Londynie. Polonia Restituta dla Baden Powella. „Słowo Polskie”. Nr 30, s. 1, 31 stycznia 1928.
- ↑ A Baden-Powell Bibliography ↓.
- ↑ Cenzura PRL : wykaz książek podlegających niezwłocznemu wycofaniu 1 X 1951 r.. posł. Zbigniew Żmigrodzki. Nortom: Wrocław, 2002, s. 4. ISBN 83-85829-88-1.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Robert Baden-Powell: My Adventures As A Spy. Pearson, 1915. (ang.).
- Robert Baden-Powell, Elleke Boehmer: Scouting for Boys: A Handbook for Instruction in Good Citizenship. Oxford University Press, 2005. ISBN 978-0-19-280246-0. (ang.).
- A Baden-Powell Bibliography. [dostęp 2015-04-22]. (ang.).
- Boy Scout founder Lord Baden-Powell 'Executed PoW. BBC News, 2009-12-09. [dostęp 2015-04-22]. (ang.).
- Founder of Scouts Lord Baden-Powell had rebel executed. „The Sunday Times”, 2009-12-06. (ang.).
- Walter Hansen: Wilk który nigdy nie śpi. Pełne przygód życie lorda Baden-Powella. Warszawa: Wydawnictwo Prokop, 1992. ISBN 83-900204-5-9.
- B-P Jamroll Limited. [dostęp 2015-04-22]. (ang.).
- Tim Jeal: Baden-Powell. Londyn: Hutchinson, 1989. ISBN 0-09-170670-X. (ang.).
- László Nagy: 250 Million Scouts. The World Scout Foundation and Dartnell Publishers, 1985. ISBN 978-0-85013-153-6. (ang.).
- II. ENTERPRISE, Lord Baden-Powell. W: Hillary Aidan St. George Saunders: The Left Handshake: The Boy Scout Movement During the War, 1939–1945. Wyd. 2. Collins, 1949. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- https://web.archive.org/web/20070806185758/http://www.pinetreeweb.com/B-P.htm
- Robert Baden-Powell – dzieła w bibliotece Polona
- ISNI: 0000000109401351
- VIAF: 122004815, 2479236
- ULAN: 500032223
- LCCN: n50050831
- GND: 118505718
- NDL: 00519725
- LIBRIS: khwzzm732wd757k
- BnF: 119879956
- SUDOC: 027946371
- SBN: CFIV061890
- NLA: 52466751
- NKC: jn20000400051
- BNE: XX1127698
- NTA: 071278516
- BIBSYS: 90561399
- CiNii: DA01977861
- Open Library: OL470306A
- PLWABN: 9810671736205606
- NUKAT: n96224939
- OBIN: 30520
- J9U: 987007258153405171
- PTBNP: 5557
- CANTIC: a1045018x
- LNB: 000005280
- CONOR: 60973411
- BNC: 000116862
- ΕΒΕ: 71691
- BLBNB: 000293065
- KRNLK: KAC201003590
- LIH: LNB:V*98743;=BR
- Autorzy objęci zapisem cenzury w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
- Brytyjscy generałowie
- Brytyjscy pedagodzy
- Brytyjscy pisarze
- Cudzoziemcy odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Historia harcerstwa
- Komandorzy Legii Honorowej
- Odznaczeni Królewskim Orderem Wiktoriańskim
- Odznaczeni Medalem Koronacyjnym Króla Jerzego V
- Odznaczeni Medalem Srebrnego Jubileuszu Króla Jerzego V
- Odznaczeni Odznaką Honorową za Zasługi dla Republiki Austrii
- Odznaczeni Orderem Lwa Białego
- Odznaczeni Orderem Cywilnym Alfonsa XII
- Odznaczeni Orderem Danebroga
- Odznaczeni Orderem Feniksa
- Odznaczeni Orderem Łaźni
- Odznaczeni Orderem Oranje-Nassau
- Odznaczeni Orderem Świętego Jana Jerozolimskiego
- Odznaczeni Orderem św. Michała i św. Jerzego
- Odznaczeni Orderem Zasługi (Węgry)
- Odznaczeni Orderem Zasługi (Wielka Brytania)
- Odznaczeni Orderem Zbawiciela
- Osoby umieszczone w Sonderfahndungsliste G.B.
- Skauci
- Ludzie urodzeni w Londynie
- Urodzeni w 1857
- Zmarli w 1941
- Uczestnicy wojen burskich
- Wielcy Oficerowie Legii Honorowej