Roman Dziemieszkiewicz
| |
 porucznik NSZ
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1918 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1939–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Stanowiska |
dowódca Powiatu Ostrołęka NZW |
| Główne wojny i bitwy |
II wojna światowa, |
Roman Dziemieszkiewicz pseudonim „Adam”, „Pogoda” (ur. 1918 w Zambrowie[1], zm. 30 października 1945[2] w Ciechanowie) – polski żołnierz podziemia niepodległościowego w czasie II wojny światowej i powojennego podziemia antykomunistycznego, żołnierz wyklęty.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Przyszedł na świat jako syn żołnierza Białej Armii Adama Dziemieszkiewicza[3]. W okresie okupacji niemieckiej był między innymi komendantem Powiatu Ostrołęka Narodowych Sił Zbrojnych[4]. W nocy z 1 na 2 maja 1945 roku, dowodził akcją rozbicia aresztu Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Krasnosielcu, kiedy to dowodzony przez niego oddział w sile około 60. żołnierzy uwolnił, 42. działaczy AK i NSZ. W wyniku akcji zginęło 7. funkcjonariuszy UB i jeden z żołnierzy NSZ, Julian Pszczółkowski ps. „Myśliwiec”[5][6]. Z uwolnionych więźniów, Dziemieszkiewicz sformował oddział partyzancki, którego był dowódcą. Był komendantem Powiatu Ciechanów Narodowych Sił Zbrojnych[7]. Został zamordowany przez żołnierzy Armii Czerwonej jesienią 1945 roku, w pobliżu dworca kolejowego w Ciechanowie[8]. Roman Dziemieszkiewicz pochowany został na cmentarzu parafialnym, przy ul. Płońskiej w Ciechanowie[9]. Jego bratem i podkomendnym był Mieczysław Dziemieszkiewicz ps. „Rój”[7]. Miał też brata Jerzego ps. „Żbik” (najmłodszy z trzech braci Dziemieszkiewiczów)[10].
W filmie pt. Historia Roja, czyli w ziemi lepiej słychać w reżyserii Jerzego Zalewskiego, w rolę Romana Dziemieszkiewicza wcielił się Marcin Kwaśny[11].
23 października 2021 roku porucznik Roman Dziemieszkiewicz został patronem dworca kolejowego w Ciechanowie[12]. Dokonano również odsłonięcia poświęconej mu pamiątkowej tablicy.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Powiat Ostrołęka: materiały z sesji naukowej Powiat Ostrołęka w pierwszej dekadzie rządów komunistycznych zorganizowanej 23 października 2008 r. przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie i prezydenta Ostrołęki (Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Warszawa, 2009; ISBN 978-83-7629-085-0, s. 534).
- ↑ Ciechanów: Prace porządkowe na grobie Romana Dziemieszkiewicza „Pogody”. wpolityce.pl. [dostęp 2016-03-14]. (pol.).
- ↑ Konspiracja i opór społeczny w Polsce 1945-1956: słownik biograficny Tom III (Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Kraków, 2007; ISBN 978-83-60464-35-9, s. 138).
- ↑ Ostatni komendanci: ostatni żołnierze 1951-1963 (Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa, 2013; ISBN 978-83-935994-4-8, s. 395).
- ↑ Odbili NSZowców i AKowców z rąk UB. wmeritum.pl. [dostęp 2016-03-14]. (pol.).
- ↑ 70. rocznica rozbicia więzienia UB w Krasnosielcu. nowaostroleka.pl. [dostęp 2016-03-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-14)]. (pol.).
- ↑ a b Konspiracja i opór społeczny w Polsce 1945-1956: słownik biograficny Tom III (Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Kraków, 2007; ISBN 978-83-60464-35-9, s. 140).
- ↑ Mieczysław Dziemieszkiewicz, „Rój”. rozgrzewamypolskieserca.pl. [dostęp 2016-03-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-14)]. (pol.).
- ↑ Młodzi pamiętali o Żołnierzach Wyklętych. ciechtivi.pl. [dostęp 2016-03-14]. (pol.).
- ↑ Administrator, Piękni dwudziestoletni - NSZ - Narodowe Siły Zbrojne [online], nsz.com.pl [dostęp 2018-03-02] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-03] (pol.).
- ↑ Historia Roja. filmpolski.pl. [dostęp 2016-03-14]. (pol.).
- ↑ Dworzec w Ciechanowie zyskał patrona. To Roman Dziemieszkiewicz [online], Warszawa i Mazowsze - najnowsze wiadomości w RDC [dostęp 2021-10-24] (pol.).