Roza Anagnosti
| Imię i nazwisko |
Roza Xhuxha |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Zawód |
aktorka |
| Współmałżonek | |
| Zespół artystyczny | |
| Teatr Migjeni w Szkodrze Teatr Narodowy w Tiranie | |
| Odznaczenia | |
| Artist i Merituar | |
Roza Anagnosti właśc. Roza Xhuxha (ur. 27 października 1943 w Tiranie[1]) – albańska aktorka.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Była córką oficera[2]. W 1944 wraz rodziną przeniosła się z Tirany do Szkodry[1]. Pierwsze kroki na scenie stawiała występując w czasach szkolnych w teatrze działającym przy szkoderskim Domu Pioniera[3][2]. W tym czasie uprawiała wyczynowo gimnastykę w klubie Vllaznia Szkodra[4].
W latach 50. ojciec Rozy trafił do więzienia, a rodzina żyła w skrajnej nędzy[2]. Rozie udało się ukończyć naukę w liceum artystycznym Jordan Misja w Tiranie w 1964 powróciła do Szkodry, gdzie kontynuowała naukę w szkole pedagogicznej, występując także w zespole amatorskim[5]. Tytułowa rola w spektaklu Nora e Kelmendit, w reżyserii Andrei Skanjetiego przyniósł jej nagrodę dla najlepszej aktorki na II Festiwalu Teatru Albańskiego w 1961[6]. Jej talent docenił reżyser Paulin Sekuj i została zatrudniona na scenie zawodowej – w szkoderskim Teatrze Migjeni. W 1966 po małżeństwie z reżyserem Dhimitrem Anagnostim otrzymała angaż do zespołu Teatru Ludowego (alb. Teatri Popullor) w Tiranie[6]. W 1994 przeszła na emeryturę, choć sporadycznie występowała na deskach Teatru Narodowego.
Na dużym ekranie zadebiutowała w 1963 niewielką rolą w obrazie Kristaqa Dhamo – Detyre e posaçme. Trzy lata później zagrała główną rolę w filmie fabularnym Komisari i Drites. W latach 1976–1982 trzykrotnie zdobywała nagrody dla najlepszej aktorki za role w filmach: Fije qe priten, Mesonjetorja i Rruga e lirise. Wystąpiła w dwudziestu filmach fabularnych.
Została uhonorowana przez władze Albanii tytułem Zasłużonego Artysty (alb. Artist i Merituar), a także Wielkiego Mistrza (Mjeshter i Madh)[3].
W życiu prywatnym jest mężatką (mąż Dhimitër Anagnosti był reżyserem i scenarzystą), ma dwie córki.
Role filmowe
[edytuj | edytuj kod]- 1963: Detyre e posaçme jako nauczycielka (w napisach: Roza Xhuxha)
- 1964: Toka jone jako Filja (w napisach: Roza Xhuxha)
- 1966: Komisari i Drites jako Rudina (w napisach: Roza Xhuxha)
- 1968: Plage te vjetra jako Vera
- 1972: Ndergjegja jako Arta
- 1974: Qyteti me i ri ne bote jako przedszkolanka
- 1976: Fije qe priten jako Besa
- 1979: Ne shtepine tone jako nauczycielka
- 1979: Mesonjetorja jako nauczycielka Dafina
- 1981: Dita e pare e emerimit jako Bardha
- 1982: Besa e kuqe jako Mrika
- 1982: Rruga e lirise jako Dhurata
- 1984: Taulant kerkon nje moter jako Luli
- 1987: Familja ime jako Liria
- 1987: Bota e padukshme jako Besmira
- 1987: Vrasje ne gjueti jako Neta
- 1988: Rikonstruksioni jako żona Emila
- 1989: Kthimi i Ushtrisë së Vdekur jako Nice
- 1990: Vetmi jako Drita
- 2006: Gjoleka, djali i abazit jako Marua
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Roza Anagnosti, vajza që u bë një nga ikonat e artit tonë skenik [online], kultplus.com [dostęp 2022-12-02] (alb.).
- ↑ a b c Roza Anagnosti, aktorja më e bukur shqiptare e të gjitha kohërave mbush sot 80 vjeç [online], kosovarja-ks.com [dostęp 2024-09-17] (alb.).
- ↑ a b Zenepe Dibra: Fjalor enciklopedik i hapesires shkodrane, vol. 1. Lezhe: Gjergj Fishta, 2015, s. 36-37. (alb.).
- ↑ Aktorja e madhe Roza Anagnosti ka qenë gjimnaste me Vllazninë. = 2018-01-17 [online], konica.al, 14 grudnia 2017 [dostęp 2018-01-17] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-17] (fr.).
- ↑ Roza Anagnosti (1943) [online], Aktoret Shqiptare [dostęp 2021-03-11] (alb.).
- ↑ a b Josif Papagjoni: Enciklopedi. Teatri & Kinematografia Shqiptare. Tirana: Toena, 2009, s. 316-317. ISBN 978-99943-1-456-0. (alb.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Abaz Hoxha: Enciklopedia e kinematografise shqiptare. Autore & vepra. Tirana: Toena, 2002. ISBN 99927-1-555-3. (alb.).
- Flori Slatina: 60 vjet Teatri Kombetar 1945-2005. Tirana: Gazeta 55, 2005. ISBN 99943-715-9-2. (alb.).
- Roza Anagnosti: (Biogram artystki). www.shqiplive.info. [dostęp 2012-10-08]. (alb.).
- Roza Anagnosti w bazie IMDb (ang.)
- Roza Anagnosti w bazie Filmweb