Rudolf Marszałek
Kapitan WP | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Wyznanie | |
Kościół | |
Śluby zakonne |
22 października 1937 |
Prezbiterat |
3 czerwca 1939 |
Rudolf Marszałek ps. „Opoka” (ur. 29 sierpnia 1911 w Komorowicach Krakowskich (obecnie dzielnica Bielska–Białej), zm. 10 marca 1948 w Warszawie) – polski duchowny rzymskokatolicki, ksiądz, kapelan oraz żołnierz podziemia niepodległościowego w czasie II wojny światowej, oficer Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych.
Życie i działalność
[edytuj | edytuj kod]Przed wstąpieniem do seminarium był harcerzem oraz działaczem Sodalicji Mariańskiej. Po maturze odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Piechoty w Zambrowie i w 1932 roku wstąpił do Seminarium Zagranicznego Towarzystwa Chrystusowego dla Wychodźców w Potulicach. Święcenia kapłańskie otrzymał 3 czerwca 1939 z rąk Prymasa Polski kardynała Augusta Hlonda.
W momencie wybuchu II wojny światowej służył jako kapelan 58 Pułku Piechoty[wymaga weryfikacji?]. Brał udział w obronie Warszawy jako kapelan szpitala maltańskiego. Następnie w pierwszym okresie okupacji niemieckiej był więźniem warszawskiego Pawiaka. Po zwolnieniu z więzienia brał udział w organizacji struktur Organizacji Orła Białego. Ponownie aresztowany, był więziony w Wiedniu oraz w KL Mauthausen-Gusen[1]. Zwolniony staraniem rodziny podjął pracę duszpasterską w parafii św. Mikołaja w Bielsku, a następnie rektora w kościele w Dziedzicach, a od 1942 do zakończenia wojny w Bystrej Krakowskiej. Jednocześnie był kapelanem oddziałów leśnych AK. Współpracował z oddziałem kpt. Henryka Flamego ps. "Bartek".
Ks. Rudolf Marszałek został aresztowany w grudniu 1946 roku przez funkcjonariuszy UB, a następnie po rocznym śledztwie i osadzeniu w Areszcie Śledczym Warszawa-Mokotów – skazany na śmierć i stracony 10 marca 1948 roku[2]. Ciało ks. Rudolfa Marszałka prawdopodobnie pochowano na terenie warszawskiej Dolinki Służewieckiej[3].
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]W 2013 roku w Bystrej odbyły się uroczyste obchody 65-rocznicy śmierci ks. Rudolfa Marszałka połączone z wystawą fotografii w auli przy kościele Najdroższej Krwi Pana Jezusa Chrystusa oraz odsłonięciem tablicy pamiątkowej poświęconej ks. Rudolfowi Marszałkowi.
Postać ks. Rudolfa Marszałka upamiętnia również książka autorstwa Anety Krefty-Maciejowskiej i Bogdana Ścibuta pt. Piotr Opoka: ksiądz major Rudolf Marszałek SChr (1911-1948) (M&B Projekt, Bystra, 2013; ISBN 978-83-931922-2-9)[4].
Uchwałą podjętą na sesji Rady Miasta Poznania w dniu 12 lipca 2016 skwer na Umultowie w Poznaniu, w obrębie ulic: Umultowskiej, Mleczowej i Widłakowej otrzymał nazwę im. ks. mjra Rudolfa Marszałka[5][6]. Dnia 29 sierpnia 2021 w 110 rocznicę urodzin na skwerze tym został odsłonięty głaz z tablicą pamiątkową[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jan Żaryn i inni, Lista strat działaczy obozu narodowego w latach 1939-1955 : słownik biograficzny. T. 1-, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2010–, ISBN 978-83-7629-207-6, OCLC 750514315 [dostęp 2020-05-13] .
- ↑ Ks. Rudolf Marszałek TChr Bojownik o Niepodległą Ojczyznę [online], brazylia.chrystusowcy.pl/ [dostęp 2020-10-31] (pol.).
- ↑ ks. Rudolf Marszałek
- ↑ Wirtualny Katalog Biblioteki Narodowej
- ↑ Uchwała nr XXXIII/528/VII/2016 z dnia 2016-07-12 - bip.poznan.pl [online], bip.poznan.pl [dostęp 2018-05-27] (pol.).
- ↑ Paweł Łazarewicz , Biuletyn Informacji Publicznej Zarządu Geodezji i Katastru Miejskiego GEOPOZ [online], geopoz.pl [dostęp 2018-05-21] (pol.).
- ↑ Tablica pamięci ks. mjra Rudolfa Marszałka SChr [online], chrystusowcy.pl [dostęp 2021-11-15] .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- 65 lat temu wykonano wyrok na ks. mjr. Rudolfie Marszałku, kapelanie Żołnierzy Wyklętych [online], dziennikzachodni.pl [dostęp 2014-10-04] (pol.).
- Kapelani Armii Krajowej
- Obrońcy Warszawy (1939)
- Ludzie związani z Bielskiem-Białą
- Polscy duchowni katoliccy – ofiary represji komunistycznych
- Więźniowie polityczni – straceni w więzieniu mokotowskim 1945–1956
- Żołnierze i działacze podziemia antykomunistycznego (1944–1956)
- Żołnierze Narodowych Sił Zbrojnych
- Polscy członkowie Sodalicji Mariańskiej
- Urodzeni w 1911
- Więźniowie Pawiaka (okupacja niemiecka)
- Zmarli w 1948