Rumuńskie Siły Powietrzne
![]() | |
Państwo | |
---|---|
Siły zbrojne | |
Data utworzenia |
1 kwietnia 1913 |
Znak rozpoznawczy |
Rumuńskie Siły Powietrzne (rum. Forțele Aeriene Române) – wojska lotnicze Rumunii. Jedna z najstarszych tego typu formacji w Europie, powstała w 1913 roku. Obecnie ich trzon stanowią zmodernizowane myśliwce MiG-21, wykorzystywane są także wyprodukowane w Rumunii śmigłowce oraz zachodnie samoloty transportowe.
Modernizacja[edytuj | edytuj kod]
Po upadku Układu Warszawskiego Rumunia eksploatowała samoloty myśliwskie MiG-21, MiG-23 i MiG-29. Po wycofaniu ze służby MiG-23 w 2000 roku oraz niezrealizowaniu modernizacji MiG-29 do wersji Sniper z pomocą izraelskich firm, które ze względu na koszt ich eksploatacji wycofano w 2003 roku, w służbie pozostały tylko myśliwce MiG-21MF. Od 1995 łącznie 113 MiG-21 zmodernizowano do wersji LanceR przez rumuńską firmę Aerostar we współpracy z izraelskim Elbitem, w tym 73 MiG-21M/MF do wersji szturmowej A, 14 MiG-21UM do wersji treningowej B (wyposażone jak wersja A), a 26 MiG-21M/MF do najbardziej zaawansowanej wersji myśliwskiej LanceR C. Wersja A otrzymała radiodalmierz ELTA EL/M 2001B, były uzbrojone w amerykańskie bomby szybujące Mk82, Mk83, a później także kierowane laserowo izraelskie bomby Lizard, część samolotów mogła przenosić zasobniki celownicze Litening. Wersje C wyposażono w radar ELTA EL/M 2032, nahełmowy system celowniczy, HUD i dwa wyświetlacze LCD mogła przenosił pociski powietrze-powietrze R550 Magic 2, Python 3, R-60, R-73, miały też zdolność atakowania celów lądowych[1]. U kresu swojej służby w 2016 roku zdolnych do lotu pozostawało około 20 MiG-21MF LanceR C i osiem MiG-21UM Lancer B[2].
W 2007 roku cztery rumuńskie MiG-21 LanceR C pełniły dyżur nad przestrzenią powietrzną krajów bałtyckich w ramach misji Baltic Air Policing[3].
W związku z przystąpieniem do NATO w 2004 priorytetem sił powietrznych stało się zastąpienie wyeksploatowanych Migów nowym typem myśliwców, zgodnych z NATO. Kraj zobowiązał się wtedy się do posiadania 48 samolotów zgodnych z sojuszem[4]. W 2010 ambitny plan zakładał nawet pozyskanie 24 zmodernizowanych ex-amerykańskich F-16C/D Block 25 (za 1,3 mld USD) oraz dokupienie 24 nowych F-16C/D Block 52+ w późniejszym czasie[5]. Do 2012 z powodu braku funduszy nie doszło do zakupu amerykańskich samolotów[6]. W 2012 roku zdecydowano, że zamiast amerykańskich kupionych będzie 12 portugalskich F-16AM/BM (wyprodukowane 1983-1984) za 120 milionów euro (wartość samych samolotów)[7]. 14 października 2013 roku poinformowano o sfinalizowaniu kontraktu na zakup 12 F-16AM/BM za 628 mln euro (wraz z uzbrojeniem, wsparciem i szkoleniem), dziewięć z nich pochodzi z nadwyżek Força Aérea Portuguesa (FAP, wojsk lotniczych Portugalii), a pozostałe trzy zostały odkupione od Amerykanów w ramach US Excess Defense Article, przed dostarczeniem zmodernizowano je w Portugalii do wersji Block 20 MLU M5.2 tape.[8][9] Przekazanie sześciu samolotów nastąpiło 28 września 2016 w Portugalii, a 29 września dostarczono je do Rumunii[10][11]. Pozyskane samoloty mają resursy pozwalające na służbę przez kolejne 4000 h lub 20 lat[12].
Minister obrony Minhnea Motoc, ogłosił zamiar dokupienia większej ilości samolotów F-16. Zapytanie w tej sprawie skierowano do USA oraz 5 krajów europejskich dysponujących zmagazynowanymi samolotami starszych generacji[13].
Organizacja[edytuj | edytuj kod]
Rumuńskie Siły Powietrzne wykorzystują operacyjnie pięć baz lotniczych.
71 Baza Lotnicza – Câmpia Turzii
- 711 Eskadra Myśliwska – MiG-21 LanceR A, B
- 712 Eskadra Myśliwska – MiG-21 LanceR B, C
- 713 Eskadra Śmigłowcowa – IAR-330L
- 714 Eskadra Śmigłowcowa – IAR-330L (Port lotniczy Timișoara)
86 Baza Lotnicza – Fetești
- 861 Eskadra Myśliwska – MiG-21 LanceR B, C
- 862 Eskadra Myśliwska – MiG-21 LanceR A, B
- 863 Eskadra Śmigłowcowa – IAR-330L (Port lotniczy Konstanca)
95 Baza Lotnicza – Bacău
- 951 Eskadra Myśliwska – MiG-21 LanceR A, B
- 205 Szkolna Eskadra Myśliwska – MiG-21 LanceR A, B
- 952 Eskadra Śmigłowcowa – IAR-330L
- 904 Eskadra Śmigłowców Bojowych – IAR-330 SOCAT
- 905 Eskadra Śmigłowców Bojowych – IAR-330 SOCAT
90 Baza Lotnicza – Bukareszt – Otopeni
- 901 Eskadra Transportu Strategicznego – C-130 Hercules B, H
- 902 Eskadra Transportowo-rozpoznawcza – An-30,C-27J Spartan
- 903 Transportowa Eskadra Śmigłowcowa – IAR-330L
Szkoła Lotnicza "Aurel Vlaicu" – Boboc (Buzau)
- 201 Eskadra Szkolna – Jak-52
- 203 Eskadra Szkolna – IAR-99 Standard
- 204 Eskadra Szkolna – IAR-99 Soim
- 206 Eskadra Szkolna – IAR-316B Alouette III
Wyposażenie[edytuj | edytuj kod]
Obecne[edytuj | edytuj kod]
Samolot | Zdjęcie | Producent | Typ | Wersja | Liczba sztuk[14] | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
Samoloty | ||||||
MiG-21 LanceR | ![]() |
![]() |
szturmowiec treningowy myśliwiec |
LanceR A LanceR B LanceR C |
26[15] | MiG-21MF zmodernizowane z pomocą Elbit Systems, nowa awionika z MFD, radar Elta EL/M-2032, uzbrojone w R550 Magic II[3]. Wycofywane. |
General Dynamics F-16 Fighting Falcon | ![]() |
![]() |
myśliwiec wielozadaniowy | F-16AM/BM F-16A/B |
14 3 |
Ex-portugalskie, dostawy 2016-2017.W 2019 roku Rumunia postanowiła odkupić od Portugalii dodatkowe 5 sztuk myśliwców[16][15] |
C-27J Spartan | ![]() |
![]() |
Transportowy | C-27J | 7 | Zastąpiły An-26[17]. |
C-130 Hercules | ![]() |
![]() |
Transportowy | C-130H | 3 | W latach 90.XX wieku zakupiono 4 używane C-130B ze Stanów Zjednoczonych, potem w 2007 roku zakupiono 1 C-130H z Włoch który przed przylotem został zmodernizowany w Stanach Zjednoczonych przy okazji zmodernizowano też 4 C-130B do wersji C-130H. Obecnie tylko trzy samoloty pozostają w służbie operacyjnej pozostałe dwa są składowane w bazie Otopeni. |
IAR 99 Șoim | ![]() |
![]() |
Szkolenie zaawansowane | IAR-99 IAR-99C |
8 11 |
|
Jak-52 | ![]() |
![]() |
Szkolenie podstawowe | 12 | Zbudowane na licencji. | |
An-30 Clank | ![]() |
![]() |
Rozpoznawczy | An-30 | 2 | Kontrola zagranicznych baz w ramach umowy Open Skies. |
Śmigłowce | ||||||
IAR 316 Alouette III | ![]() |
![]() |
Śmigłowiec szkolny | IAR-316 | 6 | |
IAR 330 Puma | ![]() |
![]() |
Śmigłowiec wielozadaniowy | IAR-330 | 35 | |
Śmigłowiec bojowy | IAR-330L SOCAT | 22 | Dostarczono 25, utracono 3. | |||
Bezzałogowe aparaty latające | ||||||
RQ-7 Shadow | ![]() |
![]() |
Bezzałogowy aparat latający | Shadow-600 | 7 | Dostarczono 11, utracono 4. |
Systemy Przeciwlotnicze | ||||||
Flakpanzer Gepard | ![]() |
Samobieżny zestaw przeciwlotniczy | 36 | Otrzymano w 2004 roku 43 sztuki z nadwyżek armii Niemiec. Z czego 36 wprowadzono do czynnej służby a 7 przeznaczono na części zamienne. | ||
MIM-23 Hawk | ![]() |
![]() |
Bateria rakiet ziemia-powietrze | Hawk XXI | 8 baterii | 224 rakiety. |
Do przewozu VIP wykorzystywane były Boeing 707, BAC One-Eleven i Eurocopter Dauphin latające w barwach linii Romavia. Aktualnie Romavia użytkuje daw BAe 146, narodowe linie TAROM użytkują jednego Airbus A310 na rzecz rządu.
Historyczne[18][edytuj | edytuj kod]
Myśliwce
|
|
Bombowce/szturmowce
|
|
Transportowe/użytkowe
Treningowe
|
Śmigłowce
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rumuni utracili już 10% MiG-21 LanceR, altair.com.pl, 6 listopada 2010 .
- ↑ Dirk Jan de Ridder , LanceR dawn – Romania’s last MiG-21s, ridder.aero, 21 marca 2016 [zarchiwizowane z adresu 2016-10-01] (ang.).
- ↑ a b Paweł Kłosiński , Rumuńskie Lancery na Okęciu, [w:] Skrzydlata Polska 09/2007 [online], altair.com.pl, wrzesień 2007 [dostęp 2012-06-28] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-03] (pol.).
- ↑ Romania to Seek Another Batch of F-16s In 2017, defense-aerospace.com (ang.).
- ↑ Rumunia kupi F-35?, altair.com.pl, 25 marca 2010 .
- ↑ Romania Cannot Afford F-16 Jets: President, defensenews.com, 18 września 2011 [dostęp 2012-06-28] [zarchiwizowane z adresu 2013-04-25] (ang.).
- ↑ Dobritoiu: Romania to pay around 600 million dollars over five years for 12 second-hand F-16 fighter jets from Portugal, actmedia.eu, 1 października 2011 [dostęp 2012-10-01] (ang.).
- ↑ Portugalia kupuje F-16 dla Rumunii, altair.com.pl, 28 sierpnia 2013 .
- ↑ Rumunia oficjalnie 28 krajem-użytkownikiem F-16, defence24.pl, 15 maja 2014 [zarchiwizowane z adresu 2016-06-09] .
- ↑ Rumunia odbiera F-16, altair.com.pl, 29 września 2016 .
- ↑ Jakub Palowski , Rumuńskie F-16 przyjęte do służby. Zastąpią maszyny MiG-21, defence24.pl, 29 września 2016 [zarchiwizowane z adresu 2016-10-01] .
- ↑ Romania officially takes over its first F16 fighters, romania-insider.com, 27 września 2016 (ang.).
- ↑ Rumunia kupi więcej F-16, energetyka24.com, 24 lutego 2016 [dostęp 2016-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-20] .
- ↑ World Air Forces 2014, 5 grudnia 2013, flightglobal.com Dostęp: 2014-01-12
- ↑ a b Rumuńskie F-16 w komplecie, www.altair.com.pl [dostęp 2021-03-31] (ang.).
- ↑ Maciej Szopa , Rumunia dokupuje F-16, defence24.pl, 23 kwietnia 2019 [dostęp 2019-04-23] (pol.).
- ↑ Romania accepts first C-27J Spartans. [dostęp 2010-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-14)].
- ↑ Romanian Armed Forces in the Second World War – Airplane list, worldwar2.ro [dostęp 2017-11-15] .