Ryżowiaczek wyżynny
| Microryzomys altissimus[1] | |||
| (Osgood, 1933) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
ryżowiaczek wyżynny | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
 | |||
Ryżowiaczek wyżynny[6] (Microryzomys altissimus) – gatunek ssaka z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae), występujący w północno-zachodniej Ameryce Południowej.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Ryżowiaczek wyżynny występuje w środkowych Andach w Kolumbii oraz w zachodnich i wschodnich Andach w Ekwadorze i północnym Peru[7].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1933 roku amerykański teriolog Wilfred Hudson Osgood nadając mu nazwę Oryzomys (Microryzomys) minutus altissimus[2]. Holotyp pochodził z La Quinua, w górach na północ od Cerro de Pasco, na wysokości 11 600 ft (3536 m), w Pasco, Peru[8][7].
Dawniej był uznawany za podgatunek M. minutus[8]. Wyróżniane były dwa podgatunki, jednak badania szerokiej próby okazów nie dały podstaw do ich jednoznacznego opisania[9]. Podejrzewa się, że kolumbijska populacja może być odrębnym gatunkiem[5]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[7].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Microryzomys: gr. μικρος mikros „mały”[10]; rodzaj Oryzomys S.F. Baird, 1857 (ryżniak).
- altissimus: łac. altissimus „najwyższy”, forma wyższa od altus „wysoki”, od alere „wspierać”[11].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Jest to mały gryzoń. Długość ciała (bez ogona) 62–99 mm, długość ogona 104–131 mm, długość ucha 12–16 mm, długość tylnej stopy 17–25 mm; masa ciała 10–24 g[12]. Ma krótszy ogon i węższe tylne stopy niż pokrewny ryżowiaczek leśny. Futro grzbietu ma ochrowo-płowy kolor, głowa jest szarawa, spód ciała ma szaropłowy kolor, zazwyczaj z wyraźnym rozgraniczeniem między wierzchem i spodem ciała. Ogólnie zazwyczaj jest bledszy niż ryżowiaczek leśny. Ogon jednolicie ciemnobrązowy od wierzchu i zazwyczaj pozbawiony pigmentacji po stronie spodniej (rzadziej z ciemną lub cętkowaną końcówką), wyraźnie dwubarwny na całej długości. Dłonie i stopy z wierzchu są białawe, podczas gdy u ryżowiaczka leśnego raczej brązowawe. Większość okazów ma płoworudą plamkę za uszami[9].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Ryżowiaczek wyżynny występuje głównie na wysokości od 2500 do 4000 m n.p.m. Żyje w piętrze subalpejskim i w formacji paramo. Niewiele wiadomo o jego zachowaniach i trybie życia[5].
Populacja[edytuj | edytuj kod]
Ryżowiaczek wyżynny może być lokalnie liczny. Występuje w wielu obszarach chronionych w południowej części zasięgu, ale tylko w jednym w części północnej. Głównymi zagrożeniami są dla niego wylesianie i rolnictwo na obszarze paramo. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje go za gatunek najmniejszej troski[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Microryzomys altissimus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b W.H. Osgood. The South American mice referred to Microryzomys and Thallomyscus. „Field Museum of Natural History”. Zoological Series. 20, s. 5, 1933. (ang.).
- ↑ Hershkovitz 1940 ↓, s. 81.
- ↑ Hershkovitz 1940 ↓, s. 82.
- ↑ a b c d M. Gómez-Laverde, B. Rivas & C. Delgado, Microryzomys altissimus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2021-12-16] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 250. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 402. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Microryzomys altissimus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-16].
- ↑ a b M.D. Carleton, C.G. Musser. Systematic studies of Oryzomyine rodents (Muridae, Sigmodontinae): A synopsis of Microryzomys. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 191, s. 1-83, 1989. (ang.).
- ↑ R.W. Brown: Composition of scientific words; a manual of methods and a lexicon of materials for the practice of logotechnics. Washington: Published by the author, 1954, s. 522. (ang.).
- ↑ altissima, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-16] (ang.).
- ↑ U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 441. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- P. Hershkovitz. Four new oryzomyine rodents from Ecuador. „Journal of Mammalogy”. 21 (1), s. 78–84, 1940. DOI: 10.2307/1374663. (ang.).