Rybitwa różowa

Rybitwa różowa
Sterna dougallii
Montagu, 1813
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	mewowce
Rodzina	mewowate
Podrodzina	rybitwy
Rodzaj	Sterna
Gatunek	rybitwa różowa
Podgatunki
S. d. dougallii Montagu, 1813 S. d. arideensis Mathews, 1912 S. d. korustes (Hume, 1874) S. d. bangsi Mathews, 1912 S. d. gracilis Gould, 1845
Kategoria zagrożenia (CKGZ)
najmniejszej troski
Zasięg występowania
obszary lęgowe      obszary nielęgowe      występuje przez cały rok

Rybitwa różowa (Sterna dougallii) – gatunek średniego, wędrownego ptaka wodnego z rodziny mewowatych (Laridae).

Występowanie i podgatunki

Zamieszkuje wyspy i wybrzeża zachodniej Europy, Afryki, Ameryki Północnej, Środkowej i północnej części Ameryki Południowej, południowej i południowo-wschodniej Azji, Australii i Oceanii. Wyróżnia się 5 podgatunków:

• Sterna dougallii dougallii – wschodnie wybrzeże Ameryki od Nowej Szkocji po północną Wenezuelę oraz Antyle, Azory, północno-zachodnią Europę (głównie brytyjskie i irlandzkie wybrzeża, oraz na Półwyspie Bretońskim), wschodnią i południową Afrykę. Ptaki amerykańskie zimują głównie na środkowym Atlantyku, a populacja europejska i wysp wschodniego Atlantyku – na wybrzeżach Afryki Zachodniej.

Do Polski na wybrzeża rybitwa różowa zalatuje wyjątkowo (4 stwierdzenia do 2015), nie gniazduje.

• Sterna dougallii arideensis – Seszele, Madagaskar i Rodrigues.
• Sterna dougallii korustes – Cejlon, Andamany i Mergui.
• Sterna dougallii bangsi – wybrzeża Morza Arabskiego, wybrzeża Chin, Wyspy Riukiu, od Tajwanu po Wielkie Wyspy Sundajskie, Nowa Gwinea, Wyspy Salomona, Nowa Kaledonia i Fidżi. Być może również Wyspy Kokosowe.
• Sterna dougallii gracilis – Moluki i Australia.

Charakterystyka

Cechy gatunku

Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. W upierzeniu godowym wierzch głowy i kark czarny, grzbiet blado popielaty, wierzch skrzydeł popielaty, końcówki czarne, reszta ciała biała. Sterówki zewnętrzne długiego i rozwidlonego ogona silnie wydłużone, dłuższe od skrzydeł. Widać to dobrze, gdy ptaki siedzą na gniazdach. Na piersi i brzuchu różowy nalot (stąd wzięła się nazwa gatunkowa). Cienki dziób czarny o czerwonej nasadzie, nogi czerwone, różowe lub pomarańczowe. W szacie spoczynkowej czoło bieleje, a czarna czapeczka sięga tylko do karku. Osobniki młodociane mają białe czoło i ciemne plamy na wierzchu skrzydeł, grzbiecie i tylnej krawędzi ogona. Nogi i dziób czarne. Pod względem wielkości i kształtu podobna do rybitwy zwyczajnej, szybciej jednak macha ogonem. Młode rybitwy różowej różnią się od tego drugiego ptaka ciemnymi głowami, brakiem ciemnych plam na barkach i ciemnymi pasami na końcach skrzydeł, które są widoczne od spodu. Dorosłe są z wierzchu jaśniejsze od rybitwy rzecznej i popielatej.

Para rybitw różowych, Australia

Wymiary średnie

dł. ciała ok. 35–40 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 70–80 cm
waga ok. 90–125 g

Głos

Typowe odgłosy rybitwy różowej to dźwięczne „aaah” lub ciche „tczu-ik”.

Biotop

Morskie wybrzeża. Kolonie zakłada na piaszczystych i skalistych wybrzeżach i wysepkach.

Okres lęgowy

Gniazdo

Na lęgowiska przylatują późno w porównaniu z innymi rybitwami i składają jaja dopiero pod koniec maja i na początku czerwca. Gniazdo lokowane w piaszczystym zagłębieniu. To niegłęboka, nieosłonięta niczym jamka wygrzebana w piasku lub twardej nieporośniętej ziemi. Tworzy kolonie położone blisko wody, często w połączeniu z innymi gatunkami rybitw, czasem z mewą śmieszką.

Jaja

Jajo

W ciągu roku wyprowadza jeden lęg (w razie utraty lęg może zostać powtórzony), składając w maju – sierpniu (półkula północna) 2–3 piaskowożółte jaja o średniej masie około 16 g. Mają więcej plamek niż jaja innych rybitw.

Wysiadywanie i dorastanie

Jaja składane w odstępach 2–3 dni wysiadywane są od zniesienia pierwszego jaja przez okres 22–25 dni. Rodzice karmią młode przez miesiąc. Przynoszą im małe ryby, owady, mięczaki i skorupiaki. Pisklęta mają bardzo gęsty puch. Opuszczają gniazdo po 3–7 dniach. Usamodzielniają się w wieku 25–28 dni. Kiedy młode dorastają, rybitwy, zarówno stare i młode, zbierają się w stada i odlatują pod koniec lipca i w sierpniu na zimowiska.

Odtwórz plik multimedialny

Rybitwy różowe na wyspie Lady Elliot, Australia

Pożywienie

Głównie drobne ryby uzupełnione wodnymi i lądowymi bezkręgowcami.

W czasie złej pogody gdy ryby schodzą na głębsze wody, mogą kraść ryby innym ptakom morskim np. maskonurom.

Status i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje rybitwę różową za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność światowej populacji w 2015 roku szacowano na 200–220 tysięcy osobników, natomiast liczebność populacji europejskiej na 4500–5800 dorosłych osobników.

W Polsce jest objęta ścisłą ochroną gatunkową.

W oparciu o obrączkowania w Wielkiej Brytanii stwierdzono, że ok. 2,5% oznaczonych młodych jest zabijanych na zachodnich wybrzeżach Afryki, głównie w Ghanie, gdzie rybitwy są jadane. Jest to jedno z zagrożeń, jakie spotyka tego coraz rzadszego ptaka. Jego dokładna liczebność nie jest znana.

Zobacz też

• ptaki Polski

Bibliografia

• Karel Stastny: Ptaki wodne. Warszawa: Delta, 1993. ISBN 83-85817-10-7.
• Klaus Richarz: Ptaki – Przewodnik. Warszawa: Muza, 2009. ISBN 978-83-7495-018-3.

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia i materiały multimedialne (ang.). W: eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology.