Rycerze

Rycerze (gr. Ιππείς Hippeis) – druga zachowana komedia Arystofanesa, a czwarta pod względem kolejności powstania, wystawiona w 424 p.n.e. na Lenajach. Zajęła w konkursie pierwsze miejsce; była pierwszą sztuką, którą Arystofanes wystawił pod swoim nazwiskiem. Jak w poprzednich sztukach – niezachowanych Babilończykach i zachowanych Acharnejczykach, komediopisarz opowiada się przeciw strategowi Aten, Kleonowi, tym razem przedstawionemu jako Paflagon, jedna z głównych postaci.

Postacie

Sztuka charakteryzuje się wyjątkowo małą liczbą partii mówionych; występują tu tylko:

• Kiełbaśnik (później Agorakritos);
• Paflagon (Kleon);
• Pan Lud (czyli cały lud ateński) i jego słudzy, rzeczywiści wodzowie ateńscy:
• Sługa I (Demostenes);
• Sługa II (Nikiasz);
• i oczywiście obowiązkowy Chór – tytułowych Rycerzy.

Treść

Nowy sługa Pana Luda, Paflagon, zdołał go omamić i odsunąć od wpływu na niego dwoje pozostałych sług. Ci postanawiają się zwrócić o pomoc do innego człowieka, tak jak Paflagon-Kleon pochodzącego z dołów społecznych, wytwórcę kiełbas – Kiełbaśnika (przy czym Arystofanes wypomina Kleonowi zawód garbarza). Kiełbaśnik w końcu zwycięża, wyznaczając Kleonowi rolę taką, jaką on sam wcześniej pełnił, a sam odmładza Luda tak, aby ten przestał zajmować się sprawami sądowymi i zawarł wreszcie upragniony przez wszystkich pokój (pokój taki został zawarty przez występującego w sztuce Nikiasza w 421 p.n.e. i nazwany pokojem Nikiasza).

Najczęściej wypomina Arystofanes Kleonowi, oprócz niewłaściwego pochodzenia, oraz sprawę (rzekomego?) przywłaszczenia sobie zwycięstwa Demostenesa nad Spartą pod Pylos (bitwa pod Sfakterią, 425 p.n.e.).

Tłumaczenia

Tłumaczeń dokonywali m.in. Józef Szujski, Bogusław Butrymowicz, Stefan Srebrny, Janina Ławińska-Tyszkowska, Franciszek Konarski; w artykule imiona postaci podane są według tłumaczenia Janiny Ławińskiej-Tyszkowskiej.

Linki zewnętrzne

• Grecki tekst
• Polskie wydania dzieła w bibliotece Polona