Ryjkonos
| Macroscelides | |||
| A. Smith, 1829[1] | |||
 Ryjkonos krótkouchy (M. proboscideus) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
ryjkonos | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Macroscelides typus A. Smith, 1829 (= Sorex proboscideus Shaw, 1800) | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Ryjkonos[6] (Macroscelides) – rodzaj ssaków z podrodziny Macroscelidinae w obrębie rodziny ryjkonosowatych (Macroscelididae).
Rozmieszczenie geograficzne
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj obejmuje gatunki występujące w południowej Afryce[7][8].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała (bez ogona) 85–115 mm, długość ogona 82–134 mm, długość ucha 17–32 mm, długość tylnej stopy 28–38 mm; masa ciała 19–43 g[9][10].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj zdefiniował w 1829 roku szkocki przyrodnik Andrew Smith w artykule zatytułowanym Wkład w historię naturalną Afryki Południowej, opublikowanym w czasopiśmie „The Zoological journal”[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) ryjkonos krótkouchy (M. proboscideus).
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Macroscelides (Macroscelis, Macrocelides): gr. μακροσκελής makroskelēs ‘długonogi’, od μακρος makros ‘długi’; σκελος skelos ‘noga’; -οιδης -oidēs ‘przypominający’[11].
- Eumerus: gr. ευ eu ‘drobny’; μηρος mēros ‘udo’[12]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Macroscelides typus A. Smith, 1829 (= Sorex proboscideus Shaw, 1800).
- Rhinomys: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos, pysk’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[13]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Rhinomys juculus Lichtenstein, 1831 (= Sorex proboscideus G. Shaw, 1800).
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należą następujące gatunki[14][10][7][6]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[6] | Podgatunki[9][7][10] | Rozmieszczenie geograficzne[9][7][10] | Podstawowe wymiary[9][10][c] | Status IUCN[15] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
Macroscelides flavicaudatus | Lundholm, 1955 | gatunek monotypowy | endemit Namibii: pustynia Namib i Pro-Namib | DC: 9,4–10,9 cm DO: 9,8–13,1 cm MC: 22–39 g |
LC | |
 |
Macroscelides proboscideus | (G.K. Shaw, 1800) | ryjkonos krótkouchy | gatunek monotypowy | południowa Namibia, zachodnia Południowa Afryka (Prowincja Przylądkowa Północna, Zachodnia i Wschodnia) oraz skrajnie południowo-zachodnia Botswana; zakres wysokości: 0–1400 m n.p.m. | DC: 10,4–11,5 cm DO: 10,7–13,4 cm MC: 26–38 g |
LC |
 |
Macroscelides micus | Dumbacher & Rathbun, 2014 | gatunek monotypowy | endemit Namibii: formacja Etendeka na północ i południe od rzeki Huab; zakres wysokości: 340–860 m n.p.m. | DC: 8,5–10 cm DO: 8,2–9,7 cm MC: 19–43 g |
LC |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b A. Smith. Contributions to the Natural History of South Africa. „The Zoological journal”. 4 (16), s. 435, 1829. (ang.).
- ↑ I. Geoffroy Saint-Hilaire. Description d’un nouveau genre tie Mammifères insectivores, sous le nom d’Eumère, Eumerus. „Annales des Sciences Naturelles”. 18, s. 470, 1829. (fr.).
- ↑ Addenda et emendanda. W: J.B. Fisher: Synopsis Mammalium. Wyd. 2. Stuttgardtiae: Sumtibus J.G. Cottae, 1830, s. 657. (ang.).
- ↑ R.-P. Lesson: Histoire naturelle générale et particulière des mammifères et des oiseaux découverts depuis le mort de Buffon. Mammifères. W: Complement des oeuvres de Buffon, ou histoire naturelle des animaux rares découverts par les naturalistes et les voyageurs depuis la mort de Buffon. T. 5: Suite des mammifères. Paris: Roret, 1836, s. 186. (fr.).
- ↑ M.H.C. Lichtenstein: Darstellung neuer oder wenig bekannter Säugethiere in Abbildungen und Beschreibungen: von fünf und sechzig Arten auf funfzig colorirten Steindrucktafeln nach den Originalen des Zoologischen Museums der Universität zu Berlin. Berlin: C.G. Lüderitz, 1827–1834, s. (17) i ryc. xxxviii. (niem.).
- ↑ a b c Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 21. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 114. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Macroscelides. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-30].
- ↑ a b c d S. Heritage: Family Macroscelididae (Sengis). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 228–230. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 74. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 394.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 276.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 606.
- ↑ C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.0) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-03-16]. (ang.).
- ↑ Taxonomy: Macroscelides – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-03-16]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).