Sędzin
52°44′06″N 18°34′32″E/52,735000 18,575556| wieś | |
 Kościół pw. św. Mateusza | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
258[2] |
| Strefa numeracyjna |
54 |
| Kod pocztowy |
87-706[3] |
| Tablice rejestracyjne |
CAL |
| SIMC |
0872183 |
Położenie na mapie gminy Zakrzewo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu aleksandrowskiego  | |
| 52°44′06″N 18°34′32″E/52,735000 18,575556[1]
| |
Sędzin (przed ustaleniem obowiązującej ortogfafii Zandyno, Sandzyno) – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie aleksandrowskim, w gminie Zakrzewo[4][5], przy drodze numer 266 prowadzącej z Konina przez Radziejów i Aleksandrów Kujawski do Ciechocinka.
Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod]Wieś duchowna Sędzino położona była w 1785 roku w województwie inowrocławskim[6]. Sandzino było wsią prebendalną płockiej kapituły katedralnej w 1542 roku[7]. Do 1954 roku istniała gmina Sędzin. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego. Wieś sołecka – zobacz jednostki pomocnicze gminy Zakrzewo w BIP[8].
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczył 258 mieszkańców[2]. Jest czwartą co do wielkości miejscowością gminy Zakrzewo.
Historia wsi
[edytuj | edytuj kod]Pierwsza wzmianka o Sędzinie (Zandynie) pochodzi z 1252 r. z przywileju dla wsi nadanego przez księcia kujawskiego Kazimierza. W 1366 r. Jacussius de Sandzyno jest kanonikiem płockim[9].
W drugiej połowie XIX wieku, Kolonia Sędzina miała obszar 1445 mórg włościańskich (około 808,9 ha) i 207 mieszkańców, a wieś Sędzin i folwark miały 240 mieszkańców. We wsi Sędzin powierzchnia gruntów włościańskich wynosiła 191 mórg i 1184 mórg folwarcznych. W tym czasie w majątku ziemskim w Sędzinie było 19 budynków murowanych i 12 drewnianych. W Sędzinie był wiatrak i olejarnia.
W latach 1913–1918 u miejscowego kowala zawodu uczył się Franciszek Beciński. W 1929 r. w Sędzinie (wraz z kolonią Sędzina) było 580 mieszkańców. W XIX wieku i do 1954 r. Sędzin był siedzibą gminy Sędzin do której należały m.in.: Adolfin, Bodzanowo, Byczyna, Dęby, Gęsin, Gosławice, Kłonowo, Koszczały, Krzywosądz, Michałowo, Przysiek, Rokitki, Skibin, Szczeblotowo, Ujma Duża i Zakrzewo.
Parafia
[edytuj | edytuj kod]Parafia św. Mateusza Apostoła w Sędzinie należy do dekanatu radziejowskiego w Diecezji Włocławskiej. Data powstania parafii nie jest znana. Obecny drewniany kościół w Sędzinie wybudowany został w 1750 r. Kościół był restaurowany w 1842 r., w tym czasie wybudowano murowaną plebanię krytą dachówką.
W czasie II wojny światowej kościół był zamknięty. Miejscowy proboszcz ks. Wojciech Kmieć nie trafił do obozu koncentracyjnego, jak księża z sąsiednich parafii, tylko dlatego, że miał już 86 lat. Po wyrzuceniu z plebanii znalazł schronienie u nauczyciela Bonifacego Zielonki, który później był asystentem w Katedrze Prehistorii na UMK w Toruniu.
Parafia Sędzin w 2019 roku liczyła ok. 1000 parafian. Proboszczem jest ks. Karol Kaczewiak[10].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Według rejestru zabytków NID[11] na listę zabytków wpisany jest drewniany kościół parafialny pw. św. Mateusza z poł. XVIII w., nr rej.: A/448 z 1.06.1955 i z 17.02.1981.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 121533
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1152 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2014-08-21].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-08-05].
- ↑ Karol de Perthées, Mapa województwa brzesko-kujawskiego i inowrocławskiego, 1785 r.
- ↑ Antoni Julian Nowowiejski, Płock : monografia historyczna, [1930] s. 334.
- ↑ Biuletyn informacji publicznej Gminy Zakrzewo. Urząd Gminy w Zakrzewie. [dostęp 2014-08-21].
- ↑ Sędzin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 465.
- ↑ Św. Mateusza Apostoła [online], Diecezja Wrocławksa [dostęp 2019-05-29] (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024, s. 5 [dostęp 2016-08-15].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Sędzin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 465.
_COA.svg)