50°48′54″N 16°03′35″E/50,815000 16,059722Sędzisław (województwo dolnośląskie)
| Artykuł | 50°48'54"N 16°03'35"E |
| - błąd | 39 m |
| WD | 50°49'13.750"N, 16°3'50.735"E |
| - błąd | 0 m |
| Odległość | 722 m |
| ||||
| ||||
 Dworzec kolejowy w Sędzisławiu | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  dolnośląskie
| |||
| Powiat | kamiennogórski | |||
| Gmina | Marciszów | |||
| Wysokość | 690-700 m n.p.m. | |||
| Liczba ludności (III 2011) | 658[1] | |||
| Strefa numeracyjna | 75 | |||
| Tablice rejestracyjne | DKA | |||
| SIMC | 0191098 | |||
Położenie na mapie gminy Marciszów   Sędzisław | ||||
Położenie na mapie Polski  Sędzisław | ||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  Sędzisław | ||||
Położenie na mapie powiatu kamiennogórskiego  Sędzisław | ||||
| 50°48′54″N 16°03′35″E/50,815000 16,059722
| ||||
Sędzisław (do 1945 r. niem. Ruhbank) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kamiennogórskim, w gminie Marciszów.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Leży w północnej części Kotliny Kamiennogórskiej, w Obniżeniu Leska, u podnóża góry Krąglak (około 693 m n.p.m.), nad Leskiem i jego prawym dopływem – Zimną Wodą.
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
W latach 1945–1954 siedziba gminy Sędzisław. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Starsza część miejscowości rozciąga się wraz z potokiem Zimna Woda, w którym - jak podają stare źródła niemieckie - znajdowano niewielkie grudki (samorodki) złota. Na wzgórzu w centralnej części Sędzisławia, w roku 1913, postawiono pomnik ku pamięci zwycięstwa narodów pod Lipskiem w roku 1813. Nowsza część miejscowości powstała wraz z budową linii kolejowej Wrocław-Jelenia Góra wraz z odgałęzieniem do Kamiennej Góry i Lubawki a dalej do Czech (1867). Powstały wówczas również zakłady lniarskie, zakład meblowy, zakład produkujący elementy betonowe, dworzec wraz z zabudowaniami do obsługi węzła kolejowego. W sierpniu 1900 r. nowo powstałym rurociągiem przebiegającym przez Sędzisław popłynęła woda do Wałbrzycha. Co prawda zakład wodociągów powstał w sąsiednim Marciszowie, ale zaopatrywał w wodę również Sędzisław, co znacznie wpłynęło na rozwój miejscowości. Rozkwit zakończył się po roku 1945 wraz z nastaniem władzy ludowej. 25 stycznia 1975 pod Sędzisławem doszło do zderzenia pociągu pasażerskiego z pociągiem towarowym. W latach 70. ubiegłego stulecia na terenach przylegających do rzeki Lesk powstała żwirownia, która działała z powodzeniem przez około 40 lat. Wydobyty urobek posłużył m.in. do budowy osiedli Piaskowa Góra i Podzamcze w Wałbrzychu
Współczesność[edytuj | edytuj kod]
Ze względu na położenie, piękne górskie krajobrazy, we wsi rozkwita budownictwo jednorodzinne. Wybudowano też Kościół św. Maksymiliana Marii Kolbego w Sędzisławiu, uruchomiono tartak.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisany jest[2]:
- dwór, obecnie szkoła (nr 25), z 1785 r., przebudowany w 1824 r.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 60. [dostęp 28 sierpnia 2012].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Kotlina Kamiennogórska. Wzgórza Bramy Lubawskiej. Zawory, tom 8, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 1997, ISBN 83-85773-23-1, ss. 293-295
- Sudety Środkowe. Skala 1:40000. Jelenia Góra: Wydawnictwo Turystyczne Plan, 2005. ISBN 83-60044-44-9.
| |||||||||
