SM U-12 (1910)
 SM U-12 z wodnosamolotem na pokładzie, 1914/1915 | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Początek budowy |
15 lipca 1908 |
| Wodowanie |
6 maja 1910 |
 Kaiserliche Marine
| |
| Wejście do służby |
13 sierpnia 1911 |
| Zatopiony |
10 marca 1915 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Długość |
57,4 m |
| Szerokość |
6 m |
| Zanurzenie |
3,1 m |
| Zanurzenie maksymalne |
50 m |
| Napęd | |
| na powierzchni: 4 silniki gaźnikowe o łącznej mocy 1200 KM pod wodą: 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1160 KM | |
| Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg |
na powierzchni: 3250 Mm (przy prędkości 9 węzłów) |
| Uzbrojenie | |
| 4 wyrzutnie torpedowe kal. 450 mm | |
| Załoga |
4 oficerów, 25 podoficerów i marynarzy |
SM U-12 – niemiecki okręt podwodny typu U-9 zbudowany w Kaiserliche Werft w Gdańsku. Wodowany 6 maja 1910 roku, wszedł do służby w Cesarskiej Marynarce Wojennej 13 sierpnia 1911 roku, a jego dowódcą został kapitan Walter Forstmann[1]. U-12 w czasie czterech patroli zatopił 1 statek oraz jeden okręt wojenny. Pierwszy okręt podwodny, który został użyty do transportu samolotu.
Służba[edytuj | edytuj kod]
9 listopada 1914 U-12 jako pierwszy niemiecki okręt podwodny wszedł do zdobytego portu Zeebrugge[2]. W czasie patrolu bojowego na Morzu Północnym, u wybrzeży Kentu, na płyciźnie Downs, 11 listopada 1914 roku zatopił następnie torpedą brytyjski trałowiec (dawną kanonierkę torpedową) HMS „Niger” o wyporności 810 ton (zginęło 15 członków załogi)[3].
Pilot Friedrich von Arnauld de la Perière oraz kapitan Walter Forstmann w końcu 1914 roku rozpoczęli eksperymenty nad zwiększeniem zasięgu bojowego samolotów. Wedle ich pomysłu okręt podwodny miał przetransportować przyczepiony do swojego pokładu wodnosamolot do wybrzeży Anglii, gdzie samolot miał wystartować, wykonać zadanie bojowe nad terytorium wroga i powrócić do bazy u wybrzeży Belgii. 15 stycznia 1915 roku U-12 opuścił bazę w Zeebrugge z zamocowanym na pokładzie wodnosamolotem Friedrichshafen FF.29[3]. Friedrich von Arnauld de la Perière wykonał lot wzdłuż angielskiego wybrzeża i powrócił do bazy w Belgii[4].
W czasie kolejnego patrolu u wybrzeży Szkocji U 12 został zauważony przez brytyjski trawler rybacki, po czym brytyjskie okręty rozpoczęły jego poszukiwania[2]. 9 marca 1915 zatopił on statek „Aberdon” (1005 BRT) płynący z ładunkiem węgla do Aberdeen[5]. 10 marca 1915 roku po godz. 10 U 12, płynący na powierzchni, został wykryty przez trzy niszczyciele 1 Flotylli Niszczycieli: HMS „Ariel”, „Acheron” oraz „Attack”[2]. W czasie próby zanurzenia, U-12 został staranowany przez HMS „Ariel”. Po wypłynięciu uszkodzony okręt został ostrzelany przez wszystkie trzy niszczyciele i zatopiony, w rejonie pozycji 56°15′N 1°56′W/56,250000 -1,933333[6]. Zginęło 19 członków załogi, w tym dowódca kapitan Hans Kratzsch[5][a]. 10 niemieckich marynarzy zostało uratowanych i wziętych do niewoli[b]. Sam „Ariel” odniósł uszkodzenia od taranowania i został odholowany do bazy, po czym wyremontowany[5]. U 12 był pierwszym okrętem podwodny zatopionym samodzielnie przez niszczyciele brytyjskie[2].
W styczniu 2008 roku nurkowie Jim MacLeod i Martin Sinclair odkryli wrak U-12 około 25 mil od Eyemouth, Berwickshire w hrabstwie Scottish Borders[7].
Dowódcy[edytuj | edytuj kod]
- kpt. mar Walter Forstmann (1914 - 9 lutego 1915)[3]
- kpt. mar Hans Kratzsch (9 lutego 1915 - 10 marca 1915†)[4]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Hans Kratzsch (31 stycznia 1884 - 10 marca 1915), ostatni dowódca okrętu. Od 9 lutego 1915 roku dowódca SM U-39. - Uboat.net WWI U-boat commanders.
- ↑ Nawigator U 12 Völker uciekł później z obozu jenieckiego pod Londynem i wydostał się na szwedzkim żaglowcu z Anglii, zginął później na U 44 12 sierpnia 1917. Holicki 2016 ↓, s. 61
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Walter Forstmann (9 marca 1883 - 2 listopada 1973), pierwszy dowódca okrętu. Od 11 lutego 1915 roku dowódca SM -39, 12 sierpnia 1915 roku odznaczony Pour le Mérite. - Uboat.net WWI U-boat commanders.
- ↑ a b c d Holicki 2016 ↓, s. 58.
- ↑ a b c Holicki 2016 ↓, s. 59.
- ↑ a b Holicki 2016 ↓, s. 60.
- ↑ a b c Holicki 2016 ↓, s. 61.
- ↑ Holicki 2016 ↓, s. 60-61.
- ↑ Divers discover U-boat wreckage - BBC News
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Eberhard Moller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats From 1904 to the Present. Londyn: Greenhill Books Lionel Leventhal Ltd., 2004, s. 20. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Robert Gardiner (red.): Conway's All the World Fighting Ships 1906-1921. Londyn: Conway Maritime Press Ltd., 1985, s. 175. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, marzec 2007, s. 93. ISBN 1-85367-623-3.
- Wojciech Holicki. U 12 - „premiera” niszczycieli Royal Navy. „Morza i Okręty”. Nr specjalny 3/2016. II (8), 2016. ISSN 2450-3509.