STS Lwów
| ||
![]() model żaglowca | ||
Poprzednie nazwy |
Chinsura, | |
Bandera | ![]() | |
Port macierzysty | Gdańsk | |
Armator | SM w Tczewie | |
Dane podstawowe | ||
Materiał | stal | |
Historia | ||
Stocznia | G. R. Cloover and Co Birkenhead, Anglia | |
Data budowy | 1869 | |
Data wycofania ze służby | 1938 | |
Dane techniczne | ||
Liczebność załogi | 175 (35 osób załogi stałej + 140 uczniów) | |
Długość całkowita (L) | 85,1 m | |
Długość linii wodnej | 79 m | |
Szerokość (B) | 11,4 m | |
Zanurzenie (D) | 6,9 m | |
Pojemność | 1293 BRT RT | |
Ożaglowanie | ||
Typ ożaglowania | bark trzymasztowy | |
Powierzchnia ożaglowania | 1500 m² | |
Wysokość masztów | 42 | |
Liczba masztów | 3 | |
Napęd mechaniczny | ||
Silnik | 2 x silnik żarowy Kromhout | |
Moc silnika | 360 KM | |
Prędkość maks. | pod żaglami – do 12,5 w na silniku – 6 w. |
STS Lwów – polski żaglowiec szkolny, pierwsza polska „kolebka nawigatorów”.
Historia i rejsy[edytuj | edytuj kod]
Zwodowany w 1869 r. w Anglii w stoczni G. R. Cloover & Co. w Birkenhead jako statek towarowo-pasażerski, jeden z pierwszych stalowych żaglowców, był pierwotnie 3-masztową fregatą o nazwie „Chinsura” pływającą do Indii i Australii. Od 1883 r. pod włoskim armatorem pływał jako "Lucco". W 1915 r. stał się własnością holenderskiego armatora, który kupił uszkodzoną w wyniku sztormu jednostkę i przetaklował ją na bark o nazwie „Nest”.
Zakupiony latem 1920, za 247 000 dolarów, dla nowo powstającej Szkoły Morskiej w Tczewie został przebudowany na statek szkolny z celowym pozostawieniem części ładowni. Kapitanem "Lwowa" był m.in. sławny z książki Znaczy Kapitan – kpt. Mamert Stankiewicz. Jako pierwsza jednostka pod polską banderą "Lwów" w swych podróżach szkolno-handlowych odwiedził szereg portów Bałtyku, Morza Północnego, Śródziemnego, Czarnego, oraz Atlantyku, wszędzie robiąc furorę wyglądem swoim i załogi, godnie reprezentując odrodzoną Polskę, a jego załoga była w wielu portach zapraszana przez miejscowe władze na specjalnie dla niej wydawane przyjęcia. 13 sierpnia 1923 r. jako pierwszy polski statek przekroczył równik w trakcie rejsu do Brazylii. "Lwów" musiał sam zarabiać na swoje utrzymanie, stąd trasy jego podróży układały się w zależności od przeznaczenia otrzymanego do przewozu ładunku (tramping).
Żaglowiec pływał do 1929 r. 13 lipca 1930 r. nastąpiło przekazanie bandery na "Dar Pomorza" (w tym czasie WSM przeniosła się z Tczewa do Gdyni). W trakcie swojej służby pod polską banderą statek pokonał łącznie 65 tys. mil morskich. "Lwów" przekazany został Marynarce Wojennej i wykorzystywany był jako hulk – najpierw jako pływające koszary dla załóg okrętów podwodnych, potem magazyn, wreszcie krypa węglowa. Głosy nielicznych, aby ten zasłużony i owiany legendą statek zabetonować i przerobić na pomnik, bądź muzeum, nie znalazły dostatecznego poparcia. "Lwów" został w 1938 r. przekazany na złom, a rozebrany prawdopodobnie już w czasie wojny.
"Lwów" był pierwotnie malowany na czarno z białym pasem bateryjnym i imitacjami ambrazur. Pod koniec służby cały statek został przemalowany na biało.
Załoga żaglowca[edytuj | edytuj kod]
Komendanci (kapitanowie)[edytuj | edytuj kod]
Na "Lwowie" powstał zwyczaj tytułowania dowódcy żaglowca szkolnego komendantem, a nie kapitanem. Wynikał on z faktu, że w załodze zawsze był więcej niż jeden kapitan żeglugi wielkiej (np. w pierwszej załodze byli wszyscy trzej dowódcy "Lwowa": aktualny - Tadeusz Ziółkowski oraz jego następcy: Mamert Stankiewicz jako kierownik nauki i Konstanty Matyjewicz-Maciejewicz jako starszy oficer). Ponieważ w owych czasach do oficerów nawigacyjnych innych niż kapitan tradycyjnie mówiono "panie poruczniku", zwracanie się w ten sposób do oficera będącego kapitanem było niestosowne. Aby więc odróżnić kapitana dowodzącego żaglowcem od innych służących na nim kapitanów, tytułowano go komendantem. Zwyczaj ten, oficjalnie zapisywany w dokumentach okrętowych, przeszedł potem na kolejne żaglowce Dar Pomorza i Dar Młodzieży i jest kultywowany do dziś, przy czym nie stosuje się go na żadnych innych polskich statkach.
![]() Tadeusz Ziółkowski |
![]() Mamert Stankiewicz Zdjęcie późniejsze, jako kapitan MS Piłsudski |
![]() Konstanty Matyjewicz-Maciejewicz Zdjęcie późniejsze z 1935 r. |
Funkcyjni[edytuj | edytuj kod]
Słuchacze Szkoły Morskiej[edytuj | edytuj kod]
- mistrz zawodów sportowych o mistrzostwo Lwowa w czasie rejsu do Brazylii w 1923 r: Zygmunt Prumbsow
- autor książki Z dziennika marynarza - na pokładzie Lwowa z Gdańska do Rio de Janeiro i z powrotem: Tadeusz Dębicki
Inni[edytuj | edytuj kod]
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Zmiana warty – Lwów, a w oddali Dar Pomorza
Lwów jako koszary załóg okrętów podwodnych (hulk mieszkalny). Obok ORP "Żbik".
Fragment ekspozycji w Muzeum Wisły w Tczewie.
Następcy[edytuj | edytuj kod]
Filatelistyka[edytuj | edytuj kod]
Poczta Polska wyemitowała 21 lipca 1980 r. znaczek pocztowy przedstawiający STS Lwów o nominale 2 złote. Autorem projektu znaczka był prof. Stefan Małecki. Obok żaglowca na znaczku widniał portret kpt. Tadeusza Ziółkowskiego. Znaczek pozostawał w obiegu do 31 grudnia 1994 r.[1].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Antoni Garnuszewski
- Lwów miasto
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Marek Jedziniak: Z tradycji szkolnictwa morskiego (pol.). www.kzp.pl. [dostęp 2018-05-27].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tadeusz Dębicki: Z dziennika marynarza – na pokładzie Lwowa z Gdańska do Rio de Janeiro i z powrotem.
- Karol Olgierd Borchardt: Kolebka nawigatorów, Oficyna Wydawnicza Miniatura, Gdynia 1997, ISBN 83-908175-0-0
- Karol Olgierd Borchardt: Znaczy Kapitan, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1960, ISBN 83-215-5164-5