Sadlinki
53°40′03″N 18°52′47″E/53,667500 18,879722
| wieś | |
 Widok z wieży w Sadlinkach na szkołę i osiedle | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2015) |
2004 |
| Strefa numeracyjna |
55 |
| Kod pocztowy |
82-522[2] |
| Tablice rejestracyjne |
GKW |
| SIMC |
0156541 |
Położenie na mapie gminy Sadlinki  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kwidzyńskiego  | |
| 53°40′03″N 18°52′47″E/53,667500 18,879722[1]
| |
| Strona internetowa | |
Sadlinki – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Sadlinki przy drodze wojewódzkiej nr 532 i na trasie linii kolejowej 207 Malbork – Grudziądz. Miejscowość jest siedzibą gminy Sadlinki.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.
Sadlinki leżą 10 kilometrów od Kwidzyna. Znajduje się tu Zespół Szkół (Szkoła Podstawowa im. Henryka Sienkiewicza z oddziałami gimnazjalnymi) do którego uczęszcza około 600 uczniów. Mają oni do dyspozycji nową halę sportową, która jest jednym z nielicznych takich obiektów w całym powiecie kwidzyńskim.
Historia Sadlinek[edytuj | edytuj kod]
We wczesnym średniowieczu był tu najprawdopodobniej gródek, który chronił drogę z Kwidzyna do Grudziądza. Spotykana w dokumentach nazwa miejscowości pochodzi albo od pruskiego rzeczownika "sadil" — siedziba, albo od imienia Prusa "Zcedela" (Sadels [?]), albo też jest uproszczoną słowiańską nazwą typu "Siodło" — "Siedle" (osada). Również w niemieckiej wersji nazewniczej "Sedlinen" widoczny jest przedrostek pruski "sadil". W 1346 roku była to posiadłość biskupia, zarządzana przez włodarza. Wydaje się, że istniał tu dwór stanowiący ośrodek administracji gospodarczej przyległych dóbr biskupich. Komornikiem i sługą biskupstwa w latach 1379—1383 był Mathis (Maciej) z Sadlinek, w 1395 roku — Jakub, syn. Katarzyny. W XV wieku dwór sadliński zniszczono, pozostał tu pusty majątek Sadeln. Po sekularyzacji Sadlinki były już wsią szlachecką. W 1543 roku było tu trzynaście łanów, a w roku 1558 — dwadzieścia łanów. U schyłku XVI wieku wieś należała do Rębowskich-Sabińskich. Potem przeszła w ręce Jana Groebena, dworzanina króla Jana Kazimierza. W roku 1662 włości przejął pod swój zarząd elektor pruski. W 1686 roku folwark liczył dziewięć łanów, a grunty chłopskie — 30 łanów. W roku 1787 było tutaj 193 mieszkańców. Według spisu z 1910 roku powierzchnia wsi wynosiła 516 ha, było tu 190 mieszkańców. W okresie międzywojennym zbudowano drogę z Sadlinek do Okrągłej Łąki. W roku 1939 wieś liczyła 906 mieszkańców i 258 gospodarstw domowych. Kościół (parafialny, pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego) pochodzi z 1930 roku. Wewnątrz znajduje się bogato zdobiona ambona z pierwszej połowy XVIII wieku. Po 1945 roku pierwszym wójtem został Stefan Szwarc, następnie Władysław Stępień, Kazimierz Dunin-Pawłowski, Konstanty Bieńkowski i Józef Łukasiak. Od 1954 roku w Sadlinkach mieściła się siedziba Gromadzkiej Rady Narodowej. Funkcje przewodniczących Prezydium GRN pełnili: Konstanty Bieńkowski (do 1969 roku) i Jan Krzywania (do końca roku 1972). Dnia 1 stycznia 1973 roku utworzono tu Gminną Radę Narodową, przyłączając do gminy gromadę Nebrowo Wielkie. Kolejnymi naczelnikami gminy byli: Jerzy Kołpajło, Marian Buliński i Ryszard Borowski. Po 1945 roku Sadlinki stały się prężnym ośrodkiem życia oświatowo-kulturalnego. W roku 1946 zorganizowano tu szkołę podstawową. W 1957 roku oddano do użytku nowy, pięcioizbowy budynek lekcyjny. W roku 1974 w ośmioklasowej szkole było 264 uczniów i trzynastu nauczycieli. Oprócz szkoły we wsi działały także: wiejski dom kultury, biblioteka publiczna i kino. W 1970 roku wieś liczyła 915 mieszkańców.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego zbudowany w 1930 r. Po drugiej stronie ulicy znajduje się cmentarz którego początek datuje się na 1912 r.
- zabudowania z przełomu XIX/XX w.
Edukacja[edytuj | edytuj kod]
- Gimnazja
- Gimnazjum im. Papieża Jana Pawła II w Sadlinkach[3]
- Szkoły Podstawowe
- Szkoła Podstawowa im. Henryka Sienkiewicza w Sadlinkach
- Przedszkola
- Przedszkole Publiczne w Sadlinkach[4]
W Sadlinkach działa także Gminna Biblioteka Publiczna przy ul.Grudziądzkiej 14a[5]
Instytucja[edytuj | edytuj kod]
W tej miejscowości działają takie instytucje jak:
- Urząd Pocztowy Sadlinki[6]
- Powiślański Bank Spółdzielczy w Kwidzynie. Oddział w Sadlinkach[7]
- Przychodnia Medycyny Rodzinnej[8]
- Posterunek Policji w Sadlinkach[9]
Związki i stowarzyszenia[edytuj | edytuj kod]
Stowarzyszenia działające w Sadlinkach:[10]
- Klub Piłkarski SPÓJNIA Sadlinki
- Stowarzyszenie PLEJADA w Sadlinkach
- Stowarzyszenie AWANS – Stowarzyszenie na rzecz promocji i Rozwoju Gminy Sadlinki
- Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Gminy Sadlinki
- Uczniowski Klub Sportowy" Nadwiślanin"
Zapisy nazewnictwa[edytuj | edytuj kod]
- 1346 – Czedil
- 1380 – Zaltil
- 1383 – Czadil
- 1393 – Czadel
- 1550 – Zedeln, Czedeln
- 1558 – Zedeln
- 1559 – Czedeln
- 1663 – Sedlin
- 1790 – Sedlinen
- 1885 – Sadlinki
- 1945 – Sedlinen
- 1951 – Sadlinki
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 120201
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1146 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Zespół Szkół w Sadlinkach – Szkoły – Jednostki organizacyjne – Samorządowy Portal Gminy Sadlinki [online], www.sadlinki.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ Przedszkole – Jednostki organizacyjne – Samorządowy Portal Gminy Sadlinki [online], www.sadlinki.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ Gminna Biblioteka Publiczna – Jednostki organizacyjne – Samorządowy Portal Gminy Sadlinki [online], www.sadlinki.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ Poczta – Instytucje – Samorządowy Portal Gminy Sadlinki [online], www.sadlinki.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ Bank – Instytucje – Samorządowy Portal Gminy Sadlinki [online], www.sadlinki.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ Służba zdrowia – Instytucje – Samorządowy Portal Gminy Sadlinki [online], www.sadlinki.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ Policja – Instytucje – Samorządowy Portal Gminy Sadlinki [online], www.sadlinki.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ Sadlinki – samorządowy portal internetowy: Stowarzyszenia i związki
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Sadlinki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 199.
| Sołectwa | |
|---|---|
| Miejscowości niesołeckie |
