Sajmište (KL)
| |
| Typ | |
|---|---|
| Odpowiedzialny | |
| Rozpoczęcie działalności |
28 października 1941 |
| Zakończenie działalności |
1944 |
| Miejsce | |
| Liczba więźniów |
~ 100 000 |
| Narodowość więźniów | |
| Liczba ofiar |
~ 40 000 |
Położenie na mapie Niepodległego Państwa Chorwackiego  | |
| 44°48′29″N 20°26′33″E/44,808056 20,442500 | |
Sajmište [sâjmiːʃtɛ] – niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny znajdujący się na przedmieściach Belgradu. Założony został w grudniu 1941 i działał do września 1944[1]. Początkowo przeznaczony był wyłącznie dla serbskich Żydów[2], w późniejszym czasie również dla Romów i więźniów politycznych. W obozie Sajmište zginęła większość z około 16 000 Żydów zamieszkujących przed wybuchem wojny tereny Serbii.
Obóz[edytuj | edytuj kod]
Obóz powstał na lewym brzegu rzeki Sawy w pobliżu zabytkowego mostu kolejowego, przy wjeździe do Belgradu, w miejscu w którym przed wojną znajdowało się centrum targowe (serb.-chorw. sajmište). Teren ten był w 1941 wyludniony i bagnisty. Położone w pobliżu Zemunu tereny były częścią Niezależnego Państwa Chorwackiego, więc Niemcy zwrócili się do ustaszów o ich przekazanie pod budowę obozu[3].
Większość więźniów obozu stanowili serbscy przeciwnicy niemieckiej okupacji i Cyganie[4]. Przez obóz przewinęło się około 100 000 ludzi[5] z których około 40 000 Serbów i 7-8 000 Żydów zostało zamordowanych[6].
Administracja obozu składała się z około 500 Żydów, którzy zostali wyłączeni z eksterminacji. Tworzyli oni tak zwany samorząd i byli odpowiedzialni za rozdzielanie żywności w obozie, podział pracy i tworzenie żydowskiej straży, która patrolowała teren obozu po wewnętrznej stronie drutów kolczastych. Komendantem obozu od stycznia 1942 był SS-Untersturmführer Herbert Andorfer. Zewnętrzny teren przylegający do obozu strzeżony był przez dwudziestu pięciu żołnierzy z niemieckiego 64 Zapasowego Batalionu Policji. Zaopatrzenie dla obozu dostarczane było przez władze miasta Belgradu.
Na początku grudnia 1941 niemieckie władze wydały polecenie, aby wszyscy Żydzi w Belgradzie zgłosili się do oddziałów Sicherheitspolizei i oddali klucze do swoich mieszkań. Między 8 a 12 grudnia wszyscy oni zostali wywiezieni do obozu Sajmište. Warunki w obozie były bardzo ciężkie, wilgoć, zimno, głód i choroby. Wielu uwięzionych umarło z głodu lub zamarzło. Żydowskich mężczyzn rozstrzeliwano poza terenem obozu, w Jajinci, podobnie jak to miało miejsce w obozie Banjica. Kiedy wszyscy mężczyźni zginęli, 6 280 kobiet i dzieci zagazowano w specjalnej ciężarówce, a następnie pochowano w Jajinci.
W 1944 teren obozu został pomyłkowo zbombardowany przez samoloty amerykańskie. Zginęło wtedy osiemdziesięciu ludzi, a sto siedemdziesiąt osób odniosło rany. Celem nalotu miała być pobliska stacja kolejowa.
21 kwietnia 1995 na terenie dawnego obozu stanął pomnik[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Leny Yahil The Holocaust: The Fate of European Jewry, 1932-1945, Oxford University Press US 1990
- ↑ Ulrich C. Herbert National Socialist Extermination Policies: Contemporary German Perspectives and Controversies, Berghahn Books 2000
- ↑ The Trial of Adolf Eichmann: Session 46. [dostęp 2008-12-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)].
- ↑ Hannes Heer, Klaus Naumann War Of Extermination: The German Military In World War II by Berghahn Books 2004
- ↑ a b Istorijat. Municipality of New Belgrade. [dostęp 2009-10-16]. (serb.).
- ↑ Sajmiste. Shoah Resource Center, The International School for Holocaust Studies.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Inicjatywa budowy muzeum w Sajmište. [dostęp 2008-12-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-23)]. (ang.).