Saki białolica
| Pithecia pithecia[1] | |||
| (Linnaeus, 1766) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
saki białolica | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[10] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Saki białolica[11] (Pithecia pithecia) – gatunek ssaka naczelnego z podrodziny saki (Pitheciinae) w obrębie rodziny sakowatych (Pitheciidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Saki białolica występuje w lasach Wyżyny Gujańskiej we wschodniej Wenezueli (na południe od rzeki Orinoko i na wschód od dolnego Caroní w prowincjach Delta Amacuro i Bolívar), w Gujanie i północnej Brazylii (na wschód od rzek Negro i Branco oraz na południu, w pobliżu rzeki Amazonki na wschodzie i na północy wschód od rzeki Trombetas w stanach Roraima, Amazonas, Pará i Amapá); zasięg występowania dalej na zachód i południe w Wenezueli oraz w Parku Narodowym Canaima nieznany[12].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1766 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz nadając mu nazwę Simia pithecia[2]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Linneusz wskazał Gujanę (łac. Habitat in Guiania)[2], ograniczone do Cayenne, w Gujanie Francuskiej[13].
Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[12].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
Pithecia: epitet gatunkowy Simia pithecia Linnaeus, 1766; gr. πιθηκος pithēkos „małpa”[14].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) samic 32,3–41,5 cm, samców 33–39,5 cm, długość ogona samic 37–43,5 cm, samców 39,8–45,5 cm; masa ciała samic 1,4 kg, samców 1,4–1,7 kg[15]. Małpa o silnym dymorfizmie płciowym – samce mają czarne włosy z białym futrem na przedniej części głowy, zaś samice mają futro brązowo-szare.
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Aktywne są tylko w dzień i prowadzą typowo nadrzewny, wędrowny tryb życia. Nie są zwierzętami terytorialnymi.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pithecia pithecia, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 12. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1766, s. 40. (łac.).
- ↑ J.-B. Audebert: Histoire naturelle des singes et des makis. Paris: Chez Desray, 1799, s. 9. (fr.).
- ↑ É. Geoffroy Saint-Hilaire. Tableau des Quadrumanes, Ou des Animaux composant le premier Ordre de la Classe des Mammifères. „Annales du Muséum d’histoire naturelle”. 19, s. 116, 1812. (fr.).
- ↑ I. von Olfers: Bemerkungen zu Illiger’s Überblick der Säugeth-iere nach ihrer Vertheilung über die Welttheile, rücksichtlich der Südamericanischen Arten (Species). W: W.L. von Eschwege: Journal von Brasilien oder vermischte Nachrichten aus Brasilien, auf wissenschaftlichen Reisen gesammelt. Cz. 2. Weimar: Herzoglich Sächsisch Privilegirtes Landes-Industrie-Comptoir, 1818, s. 198. (niem.).
- ↑ L. Muirhead: Mazology. W: D. Brewster (red.): The Edinburgh encyclopaedia. Cz. 13. Edinburgh: William Blackwood, 1819, s. 400. (ang.).
- ↑ a b H. Kuhl: Beiträge zur Zoologie und vergleichenden Anatomie. T. 1. Frankfurt am Main: Verlag der Hermannschen Buchhandlung, 1820, s. 44. (niem.).
- ↑ J.B. von Spix: Simiarum et Vespertilionum Brasiliensium species novae, ou histoire naturelle des espèces nouvelles de singes et de chauves-souris observées et recueillies pendant le voyage dans l’intérieur du Brésil exécuté par ordre de S. M. le roi de Bavière dans les années 1817, 1818, 1819, 1820. Monachii: typis F.S. Hübschmanni, 1823, s. 16. (łac.).
- ↑ J.E. Gray. Description of some new genera and fifty unrecorded species of mammals. „The Annals and Magazine of Natural History”. 10, s. 256, 1842. (ang.).
- ↑ L.K. Marsh i inni, Pithecia pithecia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2021-2 [dostęp 2021-08-13] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 42. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 208. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Species Pithecia pithecia. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-07].
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 539, 1904. (ang.).
- ↑ S.F. Ferrari, L.M. Veiga, L.P. Pinto, L.K. Marsh, R.A. Mittermeier & A.B. Rylands: Family Pitheciidae (Titis, Sakis and Uacaris). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 475. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- L. Solski: Przewodnik Zoo Wrocław. 2008.