Salmopol
49°40′50″N 18°57′55″E/49,680583 18,965361| Część miasta Szczyrku | |
 Kościół ewangelicki | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Miasto | |
| W granicach Szczyrku |
8 listopada 1928[1] |
| SIMC |
0926424 |
| Tablice rejestracyjne |
SBI |
Położenie na mapie Szczyrku  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bielskiego  | |
| 49°40′50″N 18°57′55″E/49,680583 18,965361
| |
Salmopol – część miasta Szczyrk, leżąca w wąskiej dolinie Potoku Malinów, dopływu rzeki Żylicy, najwyżej położonymi domostwami sięgająca na grzbiety w otoczeniu Przełęczy Salmopolskiej[2].
Nazwę Salmopol zanotowano po raz pierwszy w 1688 roku. Określano nią wówczas nową wieś założoną w górskim ustroniu na terenie ówczesnego tzw. państwa żywieckiego (a więc już na terenie Rzeczypospolitej) przez osadników wyznania luterańskiego, którzy w okresie kontrreformacji zbiegli z terenu Księstwa Cieszyńskiego przed prześladowaniami religijnymi.
Według austro-węgierskiego spisu ludności z 1900 roku w 33 budynkach w Salmopolu mieszkało 169 osób, z czego wszyscy byli polskojęzyczni, 50 (29,6%) było katolikami a 119 (70,4%) innych wyznań[3] (tu praktycznie: ewangelikami).
Tak pisał o Salmopolu w przewodniku po Beskidach Kazimierz Ignacy Sosnowski na początku XX wieku:
Mimo najcięższych warunków bytu gmina to jednak wzorowa; nędza i niechlujstwo są tu nieznane, moralność, oświata i pracowitość stoją wysoko. Chaty pouczepiane po zboczach, skrawki pól w braku koni orzą ludzie sami, żniwa w późnej jesieni. W środku wioski stylowa szkoła drewniana, służąca zarazem za kościół ewangelicki.
Szkoła owa, wzniesiona w 1897 r., była jedyną w tym czasie polską szkołą ewangelicką w Galicji posiadającą prawa szkoły publicznej.
8 listopada 1928 roku gminę Salmopol połączono z gminą Szczyrk. Jej szybki rozwój rozpoczął się z końcem lat 60. XX wieku, kiedy to oddano do użytku nową drogę ze Szczyrku przez Przełęcz Salmopolską do Wisły (obecnie jest to droga wojewódzka nr 942 ), a następnie uruchomiono kilka wyciągów narciarskich (z Soliska na Polanę Pośrednie i pod samą Przełęczą Salmopolską).
Salmopol posiada komunikację autobusową z Bielskiem-Białą przez centrum Szczyrku.
Przez Salmopol biegnie znakowany żółtym kolorem szlak turystyczny ze Szczyrku Soliska na Przełęcz Salmopolską. W budynku dawnej szkoły przed II wojną światową istniała stacja turystyczna Beskidenverein[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Krakowski Dziennik Wojewódzki. 1928, nr 13, poz. 277.
- ↑ Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2023-05-30].
- ↑ Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XII. Galizien. Wien: 1907.
- ↑ Tomasz Biesik: Schroniska górskie dawniej i dziś. Beskid Mały i Beskid Śląski. Bielsko-Biała: Wyd. „Logos” Agnieszka Korzec-Biesik, 2013, s. 181–18243. ISBN 978-83-925599-3-1.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Salmopol, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 216.
