Salvia herbanica
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Salvia herbanica |
| Nazwa systematyczna | |
| Salvia herbanica A.Santos & M. Fernández Lazaroa 9: 52 1986 publ. 1988[3] | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |
 | |
Salvia herbanica A.Santos & M. Fernández – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae Lindl.). Występuje endemicznie na hiszpańskiej wyspie Fuerteventura w archipelagu Wysp Kanaryjskich[5][4].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Występuje w górach w środkowo-południowej części wyspy Fuerteventura. Rośnie na wysokości od 250 do 450 m n.p.m.[4]
Znany jest z dziesięciu subpopulacji[a][6]. Rośnie w miejscach w dobrym nasłonecznieniu na bazaltowych klifach, z tendencją do szukania schronienia w miejscach trudno dostępnych. W przeszłości gatunek ten prawdopodobnie był częścią zespołu roślinności Lycia intricati-Euphorbietum balsamiferae associations, ale obecnie niemal zniknął z tego obszaru. Najczęściej towarzyszą mu takie gatunki jak: Kleinia neriifolia, Lycium intricatum i Launaea arborescens, a także niektóre terofity[4].
Gatunek jest dobrze przystosowany do życia w suchych warunkach – potrafi wytrzymać długi czas bez wody. Rośliny wydają liczne nasiona, jednak procent kiełkowania nasion jest ogólnie niski (5–10%), ale może wzrosnąć w czasie ulewnego deszczu. Zapylana jest przez błonkoskrzydłe i motyle. Problem stanowi również żerowanie na nasionach przez gatunek muchówek – Oxyaciura tibialis z rodziny Tephritidae[4].
Ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych został zaliczony do kategorii CR – gatunków krytycznie zagrożonych wyginięciem. Gatunek został sklasyfikowany w tej kategorii, ponieważ ma ograniczony i rozdrobniony zasięg występowania. Występuje na obszarze o powierzchni mniejszej niż 10 km². Całkowita liczebność populacji wynosi 212 osobników (mniej niż 50 okazów w każdej z subpopulacji). Następuje ciągły spadek jakości siedlisk, a także maleje liczebność populacji, głównie ze względu na presję ze strony zwierząt roślinożernych – są to głównie zwierzęta domowe, takie jak kozy i owce, oraz dzikie (króliki i prawdopodobnie także wiewiórki). Negatywne skutki powodują również długotrwałe susze, które powodują gorsze kiełkowanie nasion, jak i niestabilność geologiczną obszarów, na którym występuje gatunek[4].
Co najmniej 50 osobników znajduje się w miejscach całkowicie niedostępnych i dlatego też może tam swobodnie rosnąć i się rozmnażać. Natomiast w miejscach łatwiej dostępnych starsze okazy często są okaleczone przez zwierzęta roślinożerne, w związku z tym gatunek ciężko się rozwija w tych warunkach. Również ze względu na fitofagi słabo się rozwijają młode sadzonki, przez co w tych okolicznościach szanse na rekolonizację są praktycznie żadne[4].
Salvia herbanica został wymieniony w załączniku I Konwencji Berneńskiej. Ma też status gatunku "En peligro de extinción" w krajowym katalogu gatunków zagrożonych oraz w katalogu gatunków chronionych na Wyspach Kanaryjskich[4].
Tylko sześć z dziesięciu znanych populacji znajduje się na obszarach chronionych SCI – pięć w Monumento Natural de los Cuchillos de Vigán and SCI Pozo Negro oraz jedna w Monumento Natural de Montaña Cardones. Nasiona są przechowywane w banku nasion Ogrodu Botanicznego Viera y Clavijo oraz w serwisie biodywersyfikacji Viceconsejería de Medio Ambiente[4].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pojęcie subpopulacji (podpopulacji) jest wprowadzane w przypadkach ocen zagrożenia populacji silnie rozczłonkowanych, co wzmaga wymieranie taksonu. W przypadkach, gdy subpopulacje są małe i w znacznym stopniu izolowane, rekolonizacja opuszczonych stanowisk jest mało prawdopodobna (zob. metapopulacja oraz J. Mitka, Metodyka oszacowania stopnia zagrożenia populacji roślin i ich siedlisk).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-04-15] (ang.).
- ↑ Salvia herbanica A.Santos & M. Fernández. The Plant List. [dostęp 2014-11-26]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i S. Scholz, A. Santos Guerra, Salvia herbanica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2014-09-26] (ang.).
- ↑ Salvia herbanica – Maps. Encyclopedia of Life. [dostęp 2014-11-26]. (ang.).
- ↑ Józef Mitka: Metodyka oszacowania stopnia zagrożenia populacji roślin i ich siedlisk. [w:] Roczniki Bieszczadzkie nr 18 [on-line]. 2010. s. 24–44. [dostęp 2013-12-23]. (pol.).