Piotr Szczęsny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Piotr Szczęsny
Ilustracja
Data urodzenia 1963
Data i miejsce śmierci 29 października 2017
Warszawa
Zawód, zajęcie chemik, szkoleniowiec
Alma Mater Uniwersytet Jagielloński
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Wikicytaty Cytaty w Wikicytatach
Miejsce samopodpalenia (2017)
Upamiętnienie Piotra Szczęsnego (2017)
Tablica na placu Defilad

Piotr Szczęsny (ur. 1963, zm. 29 października 2017 w Warszawie) – polski chemik i szkoleniowiec, który dokonał aktu demonstracyjnego samopodpalenia się w proteście przeciwko polityce Prawa i Sprawiedliwości oraz inspirowanej politycznie dyskryminacji (rasizmowi, homofobii i innym jej formom) w polskim życiu społecznym.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w 1963[1][2] w Krakowie, a dzieciństwo spędził w Białymstoku[3][4]. Jako licealista założył opozycyjne stowarzyszenie uczniowskie[3]. W latach osiemdziesiątych był członkiem Niezależnego Zrzeszenia Studentów[5], działał w Solidarności[6][7].

Ukończył studia chemiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po studiach został asystentem na Wydziale Chemii UJ[8], rozpoczął także studia doktoranckie[5]. Po 1989 odszedł z uczelni i był współzałożycielem wydawnictwa publikującego książki m.in. z dziedziny chemii[3][9]. Następnie pracował jako specjalista IT i DTP w międzynarodowym projekcie Local Enviromental Managment Project realizowanym przez USAID[8][10]. Od 1994 zajmował się szkoleniami, zwłaszcza w sektorze pozarządowym[3][11]. W latach 2000–2016 był prezesem zarządu spółki LEM Projekt z branży edukacyjnej[3][12]. Ukończył studia podyplomowe na Uniwersytecie Warszawskim i Wyższej Szkole Europejskiej w Krakowie oraz kursy i szkolenia związane z doradztwem zawodowym. Pracował jako trener, doradca i konsultant biznesu, samorządów oraz organizacji pozarządowych[8][13]. Był autorem publikacji na temat zarządzania relacjami z klientem urzędu, budowania zespołu czy motywowania[14][15]. W 2016 zamknął swoją firmę[3].

Był członkiem stowarzyszenia Mensa Polska[16] oraz dwóch stowarzyszeń branżowych[8].

Samopodpalenie[edytuj | edytuj kod]

19 października 2017 pojawił się na warszawskim placu Defilad, puścił z głośnika piosenkę Kocham wolność zespołu Chłopcy z Placu Broni, rozsypał wokół siebie ulotki ze swoim manifestem, przez megafon informował, że protestuje przeciwko łamaniu przez rząd wolności obywatelskich. Następnie oblał się substancją łatwopalną i podpalił się krzycząc: „Protestuję!”. Został ugaszony przez przechodniów i zabrany do szpitala[1][7]. Początkowo w mediach był określany jako Piotr S. lub Szary Człowiek[7].

Manifest[edytuj | edytuj kod]

Prace nad swoim manifestem rozpoczął w marcu 2017[3][17]. Krytycznie odniósł się w nim do rządów Prawa i Sprawiedliwości, protestował m.in. przeciwko ograniczaniu wolności obywatelskich, łamaniu konstytucji i zasad demokracji, niszczeniu przyrody, a także dyskryminacji mniejszości, marginalizacji roli Polski na arenie międzynarodowej oraz używaniu w debacie publicznej języka nienawiści. Określił siebie jako „szary człowiek”, podobnie jak w swym ostatnim liście filozof Ryszard Siwiec, który podpalił się podczas uroczystości dożynek na Stadionie Dziesięciolecia w Warszawie w proteście przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację w 1968[18][19]. Zostawił również „list do mediów”, który po samopodpaleniu jego rodzina przekazała redaktorom portalu oko.press[17].

Śmierć i pogrzeb[edytuj | edytuj kod]

Pogrzeb Piotra Szczęsnego na cmentarzu salwatorskim w Krakowie

W wyniku samopodpalenia znalazł się w stanie krytycznym w szpitalu Dzieciątka Jezus w Warszawie. Miał poparzone 60% powierzchni ciała. Zmarł po południu 29 października[1][7][19], nie odzyskawszy przytomności[3]. Został pochowany 14 listopada na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie, mszę świętą koncelebrowali bp Tadeusz Pieronek i ks. Adam Boniecki, a ks. Wojciech Lemański odczytał fragment Ewangelii. W pogrzebie wzięło udział kilka tysięcy osób[20].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Miał dwóch braci: Artura[4][17] oraz Mariusza[4]. Od studiów mieszkał w Krakowie, następnie w Niepołomicach[1][5]. W 1985 ożenił się z koleżanką ze studiów Ewą, z domu Negrusz[3], wnuczką Romana Negrusza[21]. Mieli dwoje dzieci: Krzysztofa i Zofię[7] (ur. 1989)[16]. Od ok. 2009 chorował na depresję, jednak w swoich listach prosił, aby nie łączyć jego czynu z tą chorobą[3][1].

Oddźwięk i upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Czyn Piotra Szczęsnego i jego manifest były szeroko komentowane w mediach polskich i międzynarodowych przez polityków, dziennikarzy, duchownych i inne osoby życia publicznego[22][23][24][25][26][27][28][29][30].

19 października wieczorem odbyła się na placu Defilad spontaniczna manifestacja, na której odczytano list Piotra Szczęsnego[18]. Wkrótce po samopodpaleniu, w różnych miejscach Warszawy (m.in. na placu Defilad, przed siedzibą PiS na ul. Nowogrodzkiej oraz przed domem Jarosława Kaczyńskiego) pojawiały się na murach i chodnikach cytaty z listu Piotra Szczęsnego bądź napisy 19 X 2017. Pamiętamy[1]. 2 listopada, w Zaduszki, na placu Defilad odbyło się spotkanie upamiętniające Piotra Szczęsnego, na które zapraszali m.in. Maja Komorowska, prof. Maria Janion oraz ks. Wojciech Lemański, zaś fragmenty jego listu odczytał Bartłomiej Topa[23][31]. W tym samym dniu pamięć zmarłego uczczono we Wrocławiu[32]. Marsze milczenia przeszły ulicami Warszawy i Torunia [6][33][34].

8 listopada, na wniosek Marka Sowy, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej VIII kadencji uczcił pamięć Piotra Szczęsnego minutą ciszy[35]. 15 listopada, decyzją władz samorządowych Warszawy, na placu Defilad została zamontowana tablica z napisem „ja zwykły szary człowiek. 19 X 2017”[36]. Tego samego dnia Janusz Lewandowski przywołał słowa Szczęsnego podczas debaty w Parlamencie Europejskim na temat praworządności w Polsce[37].

Dawny działacz opozycji Wiesław Zabłocki przekazał rodzinie Piotra Szczęsnego swój Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[2]. Od października 2017 list Piotra Szczęsnego był codziennie odczytywany podczas protestów na rynku w Cieszynie[38], a na jego grobie i w miejscu, gdzie się podpalił, cały czas pojawiają się znicze[3]. 29 czerwca 2018, w dniu imienin Piotra, przy studzience Badylaka w Krakowie odbyła się uroczystość go upamiętniająca[39].

Rodzina zmarłego planowała założenie fundacji, która będzie uczyła czym jest społeczeństwo obywatelskie[3].

19 października 2018 o godz. 16:30 na Placu Defilad zebrali się ludzie, by uczcić pamięć Piotra Szczęsnego, wśród nich Agnieszka Holland, Krystyna Janda, Rafał Trzaskowski, Adam Michnik, ks. Wojciech Lemański i Hanna Gronkiewicz-Waltz. Odśpiewano kilka utworów Jacka Kaczmarskiego[40].

2 czerwca 2019 na Placu Wolności w Poznaniu[41] oraz 14 listopada 2019 w Katowicach[42] odsłonięto pamiątkowe tablice poświęcone mężczyźnie.

21 grudnia 2019 odbyło się na Placu Defilad spotkanie wigilijne, podczas którego wspominano Szczęsnego. Przemawiał m.in. Igor Tuleya[43].

Upamiętnienie w kulturze[edytuj | edytuj kod]

Już 20 października poeta Jarosław Mikołajewski opublikował w „Gazecie Wyborczej” wiersz Do człowieka, który podpalił się pod Pałacem Kultury w czwartek 19 października 2017[44]. Piotr Bukartyk poświęcił Szczęsnemu utwór W środku miasta[45][46]. W listopadzie bard Jacek Kleyff nagrał piosenkę Piotr S.[47]. Oparty o rumuńską melodię ludową utwór został opublikowany w serwisie YouTube[48].

W lutym 2018 na scenie monachijskiego teatru Münchner Kammerspiele zaprezentowany został spektakl „1968. Okupacja Kammerspiele”, stworzony przez reżyserów z wielu krajów, w projekt zaangażowana była noblistka Elfriede Jelinek. Polska część przedstawienia wyreżyserowana przez Wojtka Klemma oparta jest o przesłanie Piotra Szczęsnego. W postać Szczęsnego wcielał się Stefan Merki[49], szwajcarski aktor teatralny i filmowy[50].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f Jakub Chełmiński: Nie żyje Piotr S., który podpalił się pod Pałacem Kultury. Gazeta Wyborcza, 2017-09-29. [dostęp 2018-09-28].
  2. ↑ a b pf: Były opozycjonista oddaje rodzinie Piotra Szczęsnego Order Odrodzenia Polski. Gazeta Wyborcza, 2017-11-29. [dostęp 2018-09-28].
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l Aleksander Gurgul, Małgorzata Skowrońska: Ja, Ewa, żona szarego człowieka. wysokieobcasy.pl, 2018-09-27. [dostęp 2018-09-28].
  4. ↑ a b c Maciej Chołodowski: O Piotrze, który oddał się opozycji w ofierze. Po samopodpaleniu pod Pałacem Kultury. Gazeta Wyborcza, 2019-10-21. [dostęp 2020-09-20].
  5. ↑ a b c Podpalił się w centrum Warszawy, mówią jego bliscy. „To, co zrobił, przemyślał”. TVN, 2017-11-07. [dostęp 2018-09-28].
  6. ↑ a b Marsz milczenia upamiętnił Piotra Szczęsnego. TVN Warszawa, 2018-11-06. [dostęp 2018-09-28].
  7. ↑ a b c d e Piotr Pacewicz: Piotr S., Szary Człowiek nie żyje. Cześć jego pamięci!. oko.press, 2017-10-29. [dostęp 2018-09-28].
  8. ↑ a b c d Piotr Szczęsny. bergway.pl. [dostęp 2018-09-28].
  9. ↑ Zarządzanie relacjami z klientem urzędu. NUKAT. [dostęp 2019-10-18].
  10. ↑ LEM Projekt sp. z o.o. – O firmie. 2003-05-07. [dostęp 2019-10-18].
  11. ↑ LEM Projekt sp. z o.o. – Zespół. 2007-08-26. [dostęp 2019-10-18].
  12. ↑ LEM Projekt sp. z o.o. – O firmie. 2007-08-24. [dostęp 2019-10-18].
  13. ↑ Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej: Z ogromnym smutkiem przyjęliśmy wiadomość o dramatycznym wydarzeniu, które miało miejsce pod Pałacem Kultury i Nauki w dniu 19 października br.. 2017-10-23. [dostęp 2019-10-18].
  14. ↑ Znajomi ujawnili kim był mężczyzna, który podpalił się pod Pałacem Kultury. To trener biznesu z wieloletnim doświadczeniem. Najwyższy Czas!, 2017-11-03. [dostęp 2018-09-28].
  15. ↑ Studio Wydawnicze OPAL PG. NUKAT. [dostęp 2019-10-18].
  16. ↑ a b Anna Wacławik-Orpik: Samospalenie w Warszawie. Żona Piotra S.: Byliśmy szczęśliwą rodziną. Już nigdy nie będzie tak samo. Gazeta Wyborcza, 2017-10-28. [dostęp 2018-09-28].
  17. ↑ a b c Piotr Pacewicz: Pracę nad swym wezwaniem do obrony polskiej wolności Piotr S. zaczął pół roku przed samospaleniem. oko.press. [dostęp 2018-09-28].
  18. ↑ a b Agata Szczęśniak, Adam Leszczyński: Mężczyzna podpalił się przy dźwiękach piosenki „Wolności oddać nie umiem”. Relacja radnej Pauliny Piechny-Więckiewicz. oko.press, 2017-10-19. [dostęp 2018-09-28].
  19. ↑ a b Zmarł mężczyzna, który podpalił się w Warszawie. Uwaga!, TVN, 2017-10-29. [dostęp 2018-09-28].
  20. ↑ Bartłomiej Kuraś: Pogrzeb Piotra Szczęsnego w Krakowie. „Upomniał się o sprawy ważne dla nas wszystkich”. Gazeta Wyborcza, 2017--11-14. [dostęp 2018-09-28].
  21. ↑ Ewa Negrusz-Szczęsna: Wspomnienie Romana Negrusza. krakow.wyborcza.pl, 2006-11-22. [dostęp 2019-10-18].
  22. ↑ Mariusz Błaszczak: Policja zwróci większą uwagę na centra handlowe. Będzie więcej patroli. RMF FM, 2017-10-21. [dostęp 2018-09-28].
  23. ↑ a b Spotkajmy się w Zaduszki, by upamiętnić Piotra Szczęsnego. Polityka, 2017-10-30. [dostęp 2018-09-28].
  24. ↑ Gerhard Gnauck: „Ich liebe die Freiheit, deshalb habe ich mich verbrannt“ (niem.). Die Welt, 2017-10-30. [dostęp 2018-09-28].
  25. ↑ Olaf Bock: Selbstverbrennung als Protest? (niem.). Tagesschau, ARD, 2017-10-20. [dostęp 2018-09-28].
  26. ↑ Alain Salles: Piotr Szczesny, cet « homme ordinaire » qui s’est immolé pour réveiller la Pologne (fr.). Le Monde, 2018-01-09. [dostęp 2019-10-18].
  27. ↑ Matteo Tacconi: Se un uomo si dà fuoco nella Polonia di Kaczynski (wł.). eastwest.eu, 2017-11-03. [dostęp 2018-09-28].
  28. ↑ Útok bajonetem a sebeupálení jako protest proti vládě. Polská veřejnoprávní média mlčí (cz.). Česká televize, 2017-10-25. [dostęp 2018-09-28].
  29. ↑ „Duchowieństwo i biskupi dążą do tworzenia Kościoła partyjnego”. Kropka nad i, TVN24, 2017-11-06. [dostęp 2018-09-28].
  30. ↑ Donald Tusk zabrał głos ws. śmierci Piotra S., który podpalił się pod Pałacem Kultury. Internauci przypomnieli mu wypowiedź sprzed kilku lat. W: 2017-10-31 [on-line]. wmeritum.pl. [dostęp 2018-09-28].
  31. ↑ Znicze przed Pałacem Kultury. Ku pamięci Piotra S.. TVN Warszawa, 2017-11-02. [dostęp 2018-09-28].
  32. ↑ Pod Pręgierzem zapłonęły znicze dla Piotra Szczęsnego. Gazeta Wyborcza, 2017-11-02. [dostęp 2018-09-28].
  33. ↑ W Toruniu przejdzie marsz pamięci Piotra Szczęsnego – człowieka, który podpalił się pod Pałacem Kultury. chillitorun.pl, 2018-11-03. [dostęp 2018-09-28].
  34. ↑ Torunianie zapalili znicze dla Piotra Szczęsnego. Gazeta Wyborcza, 2018-11-07. [dostęp 2018-09-28].
  35. ↑ Sejm uczcił Piotra Szczęsnego. „Hańba” z ław PiS. Rzeczpospolita, 2017-11-08. [dostęp 2018-09-28].
  36. ↑ Tablica upamiętniająca Piotra Szczęsnego na placu Defilad. TVN Warszawa, 2017-11-15. [dostęp 2018-09-28].
  37. ↑ Gorąca debata w PE. Europosłowie PiS opuścili salę, Lewandowski o samopodpaleniu w Warszawie. RMF FM, 2017-11-15. [dostęp 2018-06-29].
  38. ↑ Gabriela Lazarek: Czego się nauczyłam, stojąc przez rok na rynku w Cieszynie. Gazeta Wyborcza, 2018-09-09. [dostęp 2018-09-27].
  39. ↑ Upamiętnili „Szarego Człowieka”. Gazeta Wyborcza, 2018-06-29. [dostęp 2018-06-29].
  40. ↑ „Ja, zwykły, szary człowiek...” W rok po śmierci Piotra Szczęsnego na pl. Defilad pojawiło się kilkaset osób. Gazeta Wyborcza. [dostęp 2018-10-20].
  41. ↑ Jacek Butlewski: Tablica i nowy neon na placu Wolności. radiopoznan.fm, 2019-06-02. [dostęp 2019-10-20].
  42. ↑ Przemysław Jedlecki: Pamięci szarego człowieka. Piotr Szczęsny ma swoją tablicę w Katowicach. Gazeta Wyborcza, 2019-11-14. [dostęp 2020-07-08].
  43. ↑ Paweł Głogowski: Wigilia u szarego człowieka. Gazeta Wyborcza, 2019-12-21. [dostęp 2019-12-21].
  44. ↑ Jarosław Mikołajewski: Do człowieka, który podpalił się pod Pałacem Kultury w czwartek 19 października 2017. Gazeta Wyborcza, 2017-10-20. [dostęp 2018-09-28].
  45. ↑ Piotr Bukartyk: W środku miasta. YouTube, 2017-11-30. [dostęp 2018-11-26].
  46. ↑ Piotr Bukartyk: Uczcili pamięć Piotra Szczęsnego. „Ta śmierć musi do czegoś doprowadzić, do zmiany, przebudzenia”. Gazeta Wyborcza, 2017-11-30. [dostęp 2018-11-26].
  47. ↑ Jacek Kleyff w hołdzie Piotrowi Szczęsnemu („Piotr S.”). Interia.pl, 2017-11-14. [dostęp 2018-09-28].
  48. ↑ Jacek Kleyff: Piotr S.. YouTube, 2017-11-14. [dostęp 2018-09-28].
  49. ↑ Witold Mrozek: Spektakl o Piotrze Szczęsnym w Monachium: patetyczny, plakatowy, skuteczny. Tylko czy Niemców obchodzi jego przesłanie?. Gazeta Wyborcza, 2018-02-13. [dostęp 2018-09-28].
  50. ↑ Stefan Merki (niem.). muenchner-kammerspiele.de. [dostęp 2018-09-28].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Piotr_Szczęsny&oldid=60887169”