Samopodpalenie Piotra Szczęsnego na placu Defilad w Warszawie

Kwiaty i znicze w miejscu, w którym na placu Defilad 19 października 2017 podpalił się Piotr Szczęsny

Samopodpalenie Piotra Szczęsnego – akt demonstracyjnego podpalenia się (samospalenia), którego dokonał polski chemik Piotr Szczęsny w ramach protestu przeciw polityce Prawa i Sprawiedliwości 19 października 2017 na warszawskim placu Defilad.

Piotr Szczęsny

Urodził się w 1963. Był chemikiem, członkiem Stowarzyszenia Mensa Polska. Pracował jako szkoleniowiec w organizacjach pozarządowych. Jego żona jest farmaceutką (byli małżeństwem przez ponad 30 lat). Piotr Szczęsny mieszkał w Niepołomicach. Jego rodzina potwierdziła, że przez ostatnich osiem lat życia chorował na depresję; sam mężczyzna w swoim ostatnim liście podkreślał, by nie łączyć jego aktu z chorobą.

Okoliczności

19 października 2017 w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie miało miejsce odsłonięcie tablicy poświęconej zmarłej radnej Oldze Johann, z udziałem prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego. Następnie w PKiN rozpoczęła się sesja Rady Miasta i w czasie jej trwania przed gmachem budynku Piotr Szczęsny rozstawił megafon, wygłosił antyrządowe hasła, a następnie włączył piosenkę zespołu Chłopcy z Placu Broni pt. Kocham wolność, rozrzucił kopie swojego manifestu, po czym polał się łatwopalną substancją i podpalił. Mężczyznę ugasili pracownicy Pałacu Kultury i Nauki, jeszcze przed przyjazdem straży pożarnej. Mężczyzna trafił do szpitala w stanie krytycznym – miał poparzone 60 procent powierzchni ciała. Przebywał w szpitalu przy ulicy Lindleya w Warszawie, gdzie zmarł 29 października 2017. Po zdarzeniu był określany w mediach jako Piotr S. – do początku listopada, kiedy to rodzina zgodziła się na podawanie nazwiska w środkach masowego przekazu.

List pożegnalny

Swój list pożegnalny – manifest rozrzucony na miejscu zdarzenia – Piotr Szczęsny adresował „do wszystkich Polek i Polaków, tych którzy decydują o tym, kto rządzi w Polsce”. W liście przedstawił 15 punktów, w których protestował przeciwko antydemokratycznym, jego zdaniem, działaniom rządzących, między innymi ograniczaniu wolności obywatelskich, niszczeniu Trybunału Konstytucyjnego i systemu niezależnych sądów, łamaniu prawa (kryzys wokół Trybunału Konstytucyjnego), próbie zamachu na samorządy poprzez centralizację władzy, dyskryminacji społecznej (m.in. środowisk LGBT), marginalizowaniu roli Polski na arenie międzynarodowej, ubezwłasnowolnieniu państwowych mediów (szczególną uwagę poświęcił „Trójce”), niszczeniu przyrody (w tym wycince Puszczy Białowieskiej).

Oddźwięk

Upamiętnienie Piotra Szczęsnego

Tablica na placu Defilad

Poeta Jarosław Mikołajewski napisał wiersz pt. Do człowieka który podpalił się pod pałacem kultury w czwartek 19 października 2017, który opublikowany został w Gazecie Wyborczej 20 października. Samopodpalenie i śmierć Szczęsnego na łamach prasy komentowali z kolei między innymi ks. Adam Boniecki, Ludwik Dorn, Agnieszka Holland, Michał Karnowski, o. Grzegorz Kramer oraz Jacek Żakowski. W krótkim wpisie na Twitterze odniósł się do niej także Przewodniczący Rady Europejskiej Donald Tusk, a także dziennikarze Tomasz Lis i Rafał Ziemkiewicz. O samospaleniu Piotra Szczęsnego pisały także media zagraniczne, w tym czeska Česká televize, niemieckie Deutschlandfunk, Welt i Tagesschau oraz włoskie Gariwo i Eastwest.

2 listopada (Zaduszki) odbyło się spotkanie w miejscu samopodpalenia Piotra Szczęsnego na placu Defilad, w trakcie którego jego ostatni list odczytał Bartłomiej Topa. Do uczestnictwa w spotkaniu zapraszali Maja Komorowska, prof. Maria Janion oraz ks. Wojciech Lemański. 6 listopada w Warszawie i Toruniu przeszły milczące marsze ku jego pamięci. Biskup Tadeusz Pieronek stwierdził, że „Piotr Szczęsny wiedział, co czyni” i że to „desperacki, ale bohaterski czyn”. Od jego wypowiedzi odciął się episkopat, uznając ją za wypowiedź prywatną, a nie stanowisko Kościoła. 8 listopada polscy posłowie uczcili minutą ciszy pamięć Piotra Szczęsnego. 13 listopada bard i poeta Jacek Kleyff opublikował w serwisie Youtube napisaną przez siebie piosenkę pt. „Piotr S.” (na melodię rumuńskiej pieśni ludowej).

Pogrzeb Piotra Szczęsnego odbył się 14 listopada na cmentarzu Salwatorskim w Krakowie. Mszę świętą koncelebrowali bp Tadeusz Pieronek i ks. Adam Boniecki, zaś fragment Ewangelii odczytał ks. Wojciech Lemański.

15 listopada na placu Defilad została umieszczona tablica o treści – Ja zwykły szary człowiek. 19 X 2017 – upamiętniająca samopodpalenie w tym miejscu Piotra Szczęsnego, a prezydent miasta Hanna Gronkiewicz-Waltz poinformowała, że zamontowanie tablicy było inicjatywą władz samorządowych Warszawy. W tym samym dniu podczas debaty w Parlamencie Europejskim na temat praworządności w Polsce słowa Szczęsnego przywołał Janusz Lewandowski.

W lutym 2018 w Monachium wystawiony został awangardowy spektakl 1968. Okupacja Kammerspiele w reżyserii Wojciecha Klemma. Jedna z głównych postaci była inspirowana Piotrem Szczęsnym. W projekt zaangażowana była m.in. austriacka pisarka i noblistka Elfriede Jelinek. 29 czerwca, w dniu imienin, przy studzience Badylaka w Krakowie odbyła się uroczystość upamiętniająca Piotra Szczęsnego.

Od października 2017 list Piotra Szczęsnego był codziennie odczytywany podczas protestów na rynku w Cieszynie.

Śledztwo prokuratorskie

20 października 2017 Prokuratura Rejonowa Warszawa Śródmieście-Północ wszczęła śledztwo w tej sprawie. Sprawdza ona, czy miało miejsce „doprowadzenie pokrzywdzonego namową bądź udzieleniem pomocy do targnięcia się na własne życie poprzez oblanie ciała i ubrania substancją łatwopalną”. Natomiast rzecznik warszawskiej prokuratury okręgowej, Łukasz Łapczyński, poinformował o zleceniu przez warszawskich śledczych sekcji zwłok Piotra Szczęsnego i wystąpieniu o jego dokumentację medyczną. 11 lipca 2018 umorzono śledztwo w tej sprawie stwierdzając, że nikt nie namawiał Szczęsnego do targnięcia się na własne życie ani nie udzielił mu pomocy przy samobójstwie

Zobacz też

• Mała apokalipsa
• Oskar Brüsewitz
• Ryszard Siwiec
• Walenty Badylak
• Jan Palach
• Jan Zajíc