Samorząd terytorialny Finlandii

Samorząd terytorialny Finlandii – system samorządowy w Finlandii oparty jest na republice parlamentarnej, której głową państwa jest prezydent (obecnie Tarja Halonen), wybierany w wyborach powszechnych na sześcioletnią kadencję.

Historia

Samorząd terytorialny w Finlandii został ukształtowany w okresie międzywojennym, kiedy to założono istnienie tego samorządu wyłącznie na szczeblu gminy. Po zakończeniu II wojny światowej ustawę o samorządzie lokalnym uchwalono, a następnie była nowelizowana w latach 1949, 1977, 1995, 2006.

Charakterystyka samorządu terytorialnego Finlandii

W konstytucji fińskiej stwierdza się, iż samorząd terytorialny składa się tylko z gmin (tzw. kunt), których administracja opiera się na samorządności jej mieszkańców. Na poziomie lokalnym mechanizm sprawowania władzy ma charakter jednopoziomowy i zakłada istnienie tylko jednego rodzaju gmin. Gmina może zawierać w swojej nazwie słowo „miasto”, ale jest to tylko tytuł prestiżowy nadawany przez głowę państwa w celu uhonorowania danej gminy. Cały kraj jest podzielony na 6 prowincji, w skład których wchodzi 20 regionów zawierających w sobie 85 subregionów. Obecnie w Finlandii istnieje 416 gmin, 113 z nich to gminy wiejskie.

Gminy

Gminy to podstawowe i właściwe jednostki samorządów lokalnych, które mają obowiązek stanowienia prawa. Posiadają także prawo do nakładania podatków i przeprowadzania wyborów bezpośrednich do rad gmin. Na szczeblu regionalnym samorząd tworzą związki międzygminne. W ich skład wchodzi od 2 do 10 gmin, a do ich zadań zalicza się:

• zapewnienie podstawowej opieki zdrowotnej i edukacji,
• prowadzenie szpitali specjalistycznych,
• planowanie regionalne oraz zarządzanie projektami.

Gminy posiadające mniej niż 5500 mieszkańców przeznaczają 34% własnego budżetu na realizację swoich potrzeb w ramach związków międzygminnych, gminy o liczebności od 5500 do 20000 24% budżetu, a te powyżej 20000 już tylko 19%.

Związki międzygminne

Związki międzygminne posiadają organy decyzyjne, ale to gminy mają główny wpływ na działalność, finansowanie, jak i powoływanie składu związków międzygminnych. Wyróżnia się dwa rodzaje związków:

• obligatoryjne,
• dobrowolne.

Dobrowolne zajmują się przede wszystkim edukacją ponadpodstawową i zawodową oraz podstawową opieką zdrowotną. Główna różnica w zadaniach między tymi związkami polega na tym, iż obligatoryjne posiadają charakter lokalny, te drugie zaś lokalny.

Finansowanie

Fińskie samorządy mają kilka źródeł finansowania. Na pierwszym miejscu są podatki które stanowią 52 procent przychodów, państwowe dotacje 14 procent, a wpływy z tytułu świadczenia usług 26 procent.

Bibliografia

• Piotr Szreniawski, Samorząd terytorialny w Europie – studia z nauk administracyjnych
• Konstytucja Finlandii