Samuel Lanckoroński

Samuel Lanckoroński
	; Zadora
Rodzina	Lanckorońscy herbu Zadora
Data urodzenia	ok. 1579
Data śmierci	1638
Ojciec	Hieronim Lanckoroński,; łowczy sandomierski
Matka	Anna Drohiczyńska (zm. po 1605),; kasztelanka lubaczowska
Żona	Zofia Firlejówna z Dąbrowicy h. Lewart, podskarbianka koronna (zm. 1645)
Dzieci	siedmiu synów:; Pakosław Kazimierz; Wespazjan; Zbigniew Jan; Stanisław; Henryk; Zygmunt; Przedbór (Przecław); siedem córek, m.in.:; Katarzyna; Jadwiga; Elżbieta; Anna
	Multimedia w Wikimedia Commons

Samuel Lanckoroński z Brzezia herbu Zadora (zm. 1638) – dworzanin królewski, kasztelan wiślicki, kasztelan sądecki, starosta małogoski, dziedzic dóbr włodzisławskich.

Rodzina[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z zasłużonego dla historii Polski i kultury narodowej rodu Lanckorońskich, z gałęzi osiadłej na Włodzisławiu. Był synem Hieronima na Włodzisławiu Lanckorońskiego (zm. ok. 1605), łowczego sandomierskiego i Anny Drohiczyńskiej^[2], kasztelanki lubaczowskiej (zm. po 1605). Stryjem Samuela był Krzysztof Lanckoroński.

Kariera[edytuj | edytuj kod]

otrzymuje staranne wychowanie w domu rodzinnym, w którym dużą wagę przywiązywano do nauki^[3],
wychowany w kalwinizmie, po rokoszu Zebrzydowskiego przechodzi na katolicyzm,
1611 – poślubia Zofię z Dąbrowicy, córkę Jana Firleja, podskarbiego wielkiego koronnego,
1613 – odbiera różnowiercom kościół w Wodzisławiu^[4]; za zezwoleniem biskupa Piotra Tylickiego Samuel Lanckoroński dał prezentę na trzy lata komendarzowi, księdzu Bartłomiejowi^[5]
1616 – zostaje dworzaninem króla Zygmunta III Wazy, co umożliwiło mu szybką karierę urzędniczą
1618 – otrzymuje od króla nominację na kasztelana wiślickiego oraz starostwo małogoskie; jest dobrodziejem szpitala dla ubogich w Małogoszczu zwanego Betanią i kościoła,
16 lutego 1620 – czyni zapis, na mocy którego ubodzy dostawali kwartalnie 1 złoty polski, uposaża też szkołę małogoską^[6]

1621 – wyjeżdża do Padwy i zapisuje się na uniwersytet; jednakże jeszcze w tym samym roku stawia się do Lwowa na pospolite ruszenie zbierające się przeciw Turkom^[7]; w tym samym roku z fundacji Samuela Lanckorońskiego rozpoczęto w Wodzisławiu budowę nowego, murowanego kościoła pw. św. Marcina. W jego podziemiach wybudowano kryptę z przeznaczeniem na rodową nekropolię^[8]
1624 – otrzymuje dla żony prawo wspólności na starostwie małogoskim; wśród żon Lanckorońskich Zofia Firlejówna należała do kobiet o wielkiej powadze i autorytecie, była m.in. fundatorką Bractwa Różańcowego w Wodzisławiu^[9]
1631 – wysłuchuje skarg Koniecpolskich na służbę, która miała dokonać jakiegoś napadu
1632 – jako poseł^{[potrzebny przypis]} uczestniczy w sejmie elekcyjnym, popierając królewicza Władysława; był elektorem Władysława IV Wazy z województwa sandomierskiego w 1632 roku^[10], sprawuje opiekę nad dziećmi swego stryjecznego brata Zbigniewa, podkomorzego sandomierskiego, dziedzica Kurozwęk^[11]
1637 – procesuje się z proboszczem małogoskim^[12]
ok. 1638 – wznosi nową rezydencję starosty małogoskiego w Cieślach i utrzymuje chorągiew jazdy^[13]
16 kwietnia 1638 – otrzymuje kasztelanię sądecką
umiera w 1638 roku, prawdopodobnie mając 59 lat^[14].

Ze związku z Zofią z Dąbrowicy Firlejówną Samuel Lanckoroński pozostawił liczne potomstwo, bo aż siedmiu synów i siedem córek.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ poległ w obronie Zbaraża w roku 1649
↑ Anna Drohiczyńska była drugą żoną Hieronima (pierwszą była Zofia Dembińska h. Rawicz, kasztelanka krakowska)
↑ w domu Zadorów panował kult do książek i dzieł sztuki, a zwłaszcza obrazów
↑ W roku 1551 Jan Lanckoroński (pradziad Samuela) zmienił kościół na zbór kalwiński
↑ obowiązkiem jego było utrzymywanie wikarego, nauczyciela szkoły i dzwonnika oraz sprawowanie opieki nad szpitalem dla ubogich. Ze swej strony Samuel Lanckoroński obiecał 200 złotych rocznie dla komendarza oraz zgodę na utrzymywanie przez niego zagrody przy domu i ogrodu przy gościńcu jędrzejowskim
↑ Rektorowi szkoły i jego pomocnikowi, z obowiązkiem śpiewania w kościele parafialnym, zapisał 2 złote kwartalnie
↑ na wieść o zawarciu pokoju pod Chocimiem szlachta rozjechała się do domów
↑ Budowa trwała 43 lata. Kościół konsekrował w roku 1664 biskup Mikołaj Oborski, sufragan krakowski
↑ zachowały się opisy jej umartwień a szczególnie długich i ciężkich postów
↑ Suffragia Woiewodztw y Ziem Koronnych, y W. X. Litewskiego, Zgodnie ná Naiásnieyssego Władisława Zygmunta ... roku 1632 ... Woiewodztwo Krákowskie., s. A3.
↑ w 1636 jest mediatorem i świadkiem przy ostatecznym podziale majątku Zbigniewa
↑ w sądzie grodzkim zarzucano mu, że pobierał podatek z domów stojących na gruncie kościelnym i że zabronił plebanowi i jego poddanym wyrębu lasu należącego do kościoła, a także że dziesięciny ze wsi Cieśle zabrał i oddać nie chce
↑ Podczas lustracji w 1775 dwór starosty w Cieślach przedstawiony był już w złym stanie technicznym, chociaż nazwany był pałacem z 4 oficynami. Złożony był z czterech pokoi i dwóch komnat. Niedaleko niego znajdowały się budynki gospodarcze, stajnia, dwie stodoły, obora
↑ pochowany został w rodowej nekropolii w Wodzisławiu, a kazanie podczas pogrzebu wygłosił przeor opatowskich dominikanów, ksiądz Tomasz Purzecki

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

S. Cynarski, Dzieje rodu Lanckorońskich z Brzezia od XIV do XVIII wieku. Sprawy kariery urzędniczej i awansu majątkowego, PWN, Warszawa-Kraków 1996, s. 162-164

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

[1] ł w obronie Zbaraża w roku 1649

[2] Anna Drohiczyńska była drugą żoną Hieronima (pierwszą była Zofia Dembińska h. Rawicz, kasztelanka krakowska)

[3] w domu Zadorów panował kult do książek i dzieł sztuki, a zwłaszcza obrazów

[4] W roku 1551 Jan Lanckoroński (pradziad Samuela) zmienił kościół na zbór kalwiński

[5] wiązkiem jego było utrzymywanie wikarego, nauczyciela szkoły i dzwonnika oraz sprawowanie opieki nad szpitalem dla ubogich. Ze swej strony Samuel Lanckoroński obiecał 200 złotych rocznie dla komendarza oraz zgodę na utrzymywanie przez niego zagrody przy domu i ogrodu przy gościńcu jędrzejowskim

[6] Rektorowi szkoły i jego pomocnikowi, z obowiązkiem śpiewania w kościele parafialnym, zapisał 2 złote kwartalnie

[7] wieść o zawarciu pokoju pod Chocimiem szlachta rozjechała się do domów

[8] Budowa trwała 43 lata. Kościół konsekrował w roku 1664 biskup Mikołaj Oborski, sufragan krakowski

[9] zachowały się opisy jej umartwień a szczególnie długich i ciężkich postów

[10] Suffragia Woiewodztw y Ziem Koronnych, y W. X. Litewskiego, Zgodnie ná Naiásnieyssego Władisława Zygmunta ... roku 1632 ... Woiewodztwo Krákowskie., s. A3.

[11] w 1636 jest mediatorem i świadkiem przy ostatecznym podziale majątku Zbigniewa

[12] w sądzie grodzkim zarzucano mu, że pobierał podatek z domów stojących na gruncie kościelnym i że zabronił plebanowi i jego poddanym wyrębu lasu należącego do kościoła, a także że dziesięciny ze wsi Cieśle zabrał i oddać nie chce

[13] Podczas lustracji w 1775 dwór starosty w Cieślach przedstawiony był już w złym stanie technicznym, chociaż nazwany był pałacem z 4 oficynami. Złożony był z czterech pokoi i dwóch komnat. Niedaleko niego znajdowały się budynki gospodarcze, stajnia, dwie stodoły, obora

[14] wany został w rodowej nekropolii w Wodzisławiu, a kazanie podczas pogrzebu wygłosił przeor opatowskich dominikanów, ksiądz Tomasz Purzecki

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]