17°48′S 63°11′W/-17,800000 -63,183333Santa Cruz (miasto w Boliwii)
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Departament | |||||
| Prowincja | |||||
| Data założenia |
26 lutego 1561 | ||||
| Burmistrz |
Percy Fernández[1] | ||||
| Powierzchnia |
370,6[2] km² | ||||
| Wysokość |
416 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2018[3]) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+591 (3) | ||||
| Kod pocztowy |
07-0101-0100-1001 | ||||
Położenie na mapie Boliwii  | |||||
| 17°48′S 63°11′W/-17,800000 -63,183333
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Santa Cruz[4], Santa Cruz de la Sierra[4] – miasto we wschodniej Boliwii, położone nad rzeką Piraí, na wysokości 416 m n.p.m.[5]. Pełni funkcję stolicy departamentu Santa Cruz, a ponadto jest obecnie największym miastem Boliwii.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miasto zostało założone 26 lutego 1561 roku przez hiszpańskiego konkwistadora, kapitana generała Ñufla de Cháveza[6]. Pierwotnie powstało 220 km na wschód od swojego obecnego położenia (w pobliżu San José de Chiquitos), ale w 1621 roku z rozkazu króla Hiszpanii, Filipa IV zostało przeniesione w aktualne miejsce, 50 km na wschód od Kordyliery Orientalnej. Oryginalne miejsce miasta okazało się zbyt podatne na ataki lokalnych plemion[7]. Sam założyciel miasta został zabity w 1568 roku przez członków metysowego plemienia Itatine, składającego się z tubylczej ludności i hiszpańskich osadników[7].
Głównym celem miasta było zaopatrywanie reszty kolonii w takie produkty jak ryż, bawełna, cukier i owoce, a jego dobrobyt trwał do końca XIX wieku, kiedy to otwarto szlaki transportowe między La Paz a wybrzeżem Peru. To sprawiło, że towary importowane były tańsze niż te przywożone z Santa Cruz szlakami obsługiwanymi przez muły[7].
W okresie poprzedzającym niepodległość Boliwii w 1825 roku wschodnie regiony hiszpańskich kolonii były w dużej mierze lekceważone przez władze. Chociaż wokół Santa Cruz dobrze rozwijało się rolnictwo, Hiszpanie ciągle dążyli do pozyskiwania bogactw mineralnych, w jakie obfitowały bogate i bardziej gościnne boliwijskie wyżyny[7].
W 1954 roku ukończono budowę autostrady łączącej Santa Cruz z innymi głównymi ośrodkami, dzięki czemu miasto wyszło ze stuletniego zastoju gospodarczego. Natomiast ukończenie w połowie lat 50. XX wieku linii kolejowej, biegnącej do Brazylii otworzyło szlaki handlowe na wschód, w związku z czym rozwinęły się uprawy roślin tropikalnych, takich jak pomarańcze, trzcina cukrowa, banany i kawa, a w konsekwencji samo miasto[7]. Jeszcze w połowie lat 70. XX wieku Santa Cruz było zamieszkane przez około 257 000 osób. Od tego czasu nastąpił gwałtowny wzrost liczby ludności - spis powszechny z 1992 roku wykazał, że liczba mieszkańców miasta wynosi 697 278 osób, natomiast według spisu przeprowadzonego w 2001 roku Santa Cruz zamieszkiwało już 1 113 582 ludzi[8]. Oznaczało to, że Santa Cruz stało się największym miastem Boliwii, wyprzedzając pod tym względem jej oficjalną stolicę - La Paz[8]. Obecnie wciąż trwa rozwój gospodarczy miasta[7].
Transport i gospodarka[edytuj | edytuj kod]
Santa Cruz jest ważnym węzłem drogowym w tej części kraju. Znajduje się tutaj port lotniczy Viru Viru. Miasto jest istotnym ośrodkiem rolniczego okręgu uprawy trzciny cukrowej, tytoniu szlachetnego, ryżu, bawełny i kukurydzy. W mieście rozwinął się przemysł spożywczy, skórzany, włókienniczy oraz chemiczny[9]. W okolicach miasta odkryto złoża ropy naftowej i gazu ziemnego, a w samym mieście powstała rafineria ropy naftowej. Odkrycie dużych złóż żelaza i magnezu w departamencie Santa Cruz przyczyniła się do względnego rozwoju tej części kraju.
Edukacja[edytuj | edytuj kod]
Santa Cruz jest siedzibą założonego w 1879 roku Uniwersytetu Autonomicznego im. Gabriela René Moreno i innych instytucji edukacyjnych[5].
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
W Santa Cruz zachowało się wiele zabytków architektury kolonialnej, między innymi bazylika katedralna św. Wawrzyńca z XIX wieku i budynki misji jezuickich. W mieście znajdują się również muzea historii naturalnej, muzea etnograficzno-folklorystyczne i inne, a także kilka galerii sztuki[5].
Odpowiednio na wschód i na zachód od miasta są położone dwa duże parki narodowe, natomiast około 100 km na południowy zachód od Santa Cruz znajduje się prekolumbijskie stanowisko archeologiczne Samaipata, które w 1998 roku zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO[5].
Religia[edytuj | edytuj kod]
4 października 2020 roku Russell M. Nelson, prezydent Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, na zakończenie 190. Półrocznej Konferencji Generalnej tego kościoła ogłosił, że Santa Cruz będzie jedną z sześciu lokalizacji budowy nowych świątyń[10].
Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]
Campinas- Kurytyba
Córdoba- Parana
- Rosario
- La Plata
- Salta
Santa Cruz w stanie Kalifornia- Miami
Taizhong- Tainan
Santa Cruz de Tenerife
Asunción
Arequipa
Arica
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Percy Fernández Añez. web.archive.org. [dostęp 2020-10-23]. (hiszp.).
- ↑ Santa Cruz. [w:] Superficie [on-line]. web.archive.org. [dostęp 2020-10-23]. (hiszp.).
- ↑ a b Santa Cruz de la Sierra concentra el 58,9% del parque automotor cruceño. ine.gob.bo. [dostęp 2020-10-23]. (hiszp.).
- ↑ a b Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju: NAZEWNICTWO GEOGRAFICZNE ŚWIATA; Zeszyt 1; Ameryka, Australia i Oceania. [w:] Boliwia [on-line]. ksng.gugik.gov.pl, 2004. [dostęp 2020-10-22]. (pol.).
- ↑ a b c d Santa Cruz, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2020-10-22] (ang.).
- ↑ EL GENERAL ÑUFLO DE CHAVES Y LA FUNDACIÓN DE SANTA CRUZ DE LA SIERRA. icees.org.bo, 2015-02-26. [dostęp 2020-10-22]. (hiszp.).
- ↑ a b c d e f History. [w:] Santa Cruz [on-line]. lonelyplanet.com. [dostęp 2020-10-22]. (ang.).
- ↑ a b World Gazetteer. archive.is. [dostęp 2020-10-23]. (ang.).
- ↑ Santa Cruz, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-08-09].
- ↑ Trent Toone: 6 new temples announced by President Nelson, including another Utah location. deseret.com, 2020-10-04. [dostęp 2020-10-22]. (ang.).