Sara (księżna Yorku)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sara
Ilustracja
Sarah Ferguson (2017)
Wizerunek herbu
Księżna Yorku
Okres

od 23 lipca 1986

Jako żona

Andrzeja, księcia Yorku

Poprzedniczka

Elżbieta Bowes-Lyon

Dane biograficzne
Data i miejsce urodzenia

15 października 1959
Londyn

Ojciec

Ronald Ferguson

Matka

Susan Mary Wright

Mąż

Andrzej, książę Yorku
(śl. 1986, roz. 1996)

Dzieci

księżniczka Beatrycze
(ur. 1988)
księżniczka Eugenia
(ur. 1990)

Odznaczenia
Order Uśmiechu
Multimedia w Wikimedia Commons

Sara, księżna Yorku z domu Ferguson (Sarah Margaret Ferguson, ur. 15 października 1959 w Londynie) – brytyjska pisarka, osobowość telewizyjna, producentka filmowa; od 1986 do 1996 członkini brytyjskiej rodziny królewskiej jako żona Andrzeja, księcia Yorku.

Rodzina i edukacja[edytuj | edytuj kod]

Sara urodziła się 15 października 1959 w London Welbeck Hospital w Londynie.

Jej ojcem był major Ronald Ferguson, który zmarł 16 marca 2003 z powodu zawału serca[1]. Po rozstaniu z żoną ożenił się ponownie w 1976 z Susan Deptford[2].

Jej matką była Susan Barrantes z domu Wright. W 1974 opuściła rodzinę i związała się z Hectorem Barrantesem, graczem polo, którego poślubiła w 1975[3]. Zginęła 21 września 1998 w wypadku samochodowym w Argentynie[4]. Księżna Yorku poleciała do Ameryki Południowej i wzięła udział w prywatnym pogrzebie matki w Buenos Aires[5].

Sara dorastała w posiadłości ojca w Dummer. Ma jedną siostrę, Jane Luedecke[6] oraz troje przyrodniego rodzeństwa: brata Andrew Fergusona[7], siostrę Alice Stileman[8] i siostrę Elizabeth Cobb[9]. Uczęszczała do Daneshill School w Stratfield Turgis, a następnie do Hurst Lodge School w Ascot. W wieku 18 lat ukończyła Queen’s Secretarial College i rozpoczęła pracę w galerii sztuki[10].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

17 marca 1986 Pałac Buckingham ogłosił zaręczyny Sary Ferguson z księciem Andrzejem, drugim synem Elżbiety II, królowej Zjednoczonego Królestwa i Filipa, księcia Edynburga[11]. Para spotkała się po raz pierwszy w dzieciństwie w czasie meczu polo. W czerwcu 1985 zostali sobie przedstawieni przez ówczesną bratową Andrzeja, księżną Dianę, która zaprosiła Sarę na organizowane przez królową przyjęcie z okazji Royal Ascot i przydzieliła jej miejsce obok księcia[12]. Książę oświadczył się 19 lutego 1986 roku[13]. Po ogłoszeniu zaręczyn para wzięła udział w sesji fotograficznej i udzieliła wywiadu. Sara i Andrzej są ze sobą daleko spokrewnieni poprzez bycie potomkami Williama Cavendisha, 4. księcia Devonshire i Jakuba I, króla Szkocji i Anglii[14]. Narzeczeni zawarli związek małżeński 23 lipca 1986 o godzinie 11:30 w opactwie westminsterskim w Londynie[15]. Ceremonii przewodniczył arcybiskup Canterbury, Robert Runcie. Świadkiem pana młodego był jego młodszy brat, książę Edward. Na 90 minut przed ślubem królowa Elżbieta II nadała synowi tytuły: księcia Yorku, hrabiego Inverness i barona Killyleagh[16]. W okresie małżeństwa tytuł Sary brzmiał: Jej Królewska Wysokość Księżna Yorku. Małżonkowie pojechali w 5-dniową podróż na Azory i pływali promem Britannia po Oceanie Atlantyckim.

25 stycznia 1988 Pałac Buckingham ogłosił pierwszą ciążę księżnej[17]. 8 sierpnia o godzinie 8:18 w Portland Hospital w Londynie urodziła się córka pary[18]. Księżniczka Yorku, która zajęła piąte miejsce w linii sukcesji brytyjskiego tronu, otrzymała imiona Beatrycze Elżbieta Maria[19]. 12 września 1989 podano informację, że para książęca spodziewa się narodzin drugiego dziecka[20]. Ich córka, księżniczka Eugenia Wikoria Helena z Yorku przyszła na świat 23 marca 1990 w londyńskim Portland Hospital[21] i zajęła szóste miejsce w linii sukcesji.

19 marca 1992 rodzina królewska ogłosiła separację księcia Andrzeja i księżnej Sary z powodu różnic nie do pogodzenia[22]. Według Ferguson, jedną z przyczyn rozpadu małżeństwa była częsta nieobecność księcia, zaangażowanego w sprawy marynarki, co prowadziło do tego, że małżonkowie widzieli się ze sobą przez około 40 dni w roku[23]. Królowa ogłosiła, że księżna Yorku nie będzie pełniła więcej obowiązków w imieniu korony oraz, że monarchini nie będzie odpowiadała za długi synowej.

W sierpniu 1992 brytyjski tabloid Daily Mirror opublikował fotografie skąpo ubranej księżnej w towarzystwie amerykańskiego milionera, Johna Bryana[24]. Publikacja spowodowała krytykę w kierunku Ferguson i pogłębiła jej konflikt z rodziną królewską[25]. Francuski magazyn Paris Match, który również przedrukował zdjęcia, otrzymał karę finansową w wysokości 84 000 funtów[26].

30 maja 1996 Sąd Najwyższy w Londynie orzekł rozwód pary książęcej[27]. Początkowo tytuł księżnej pozostał bez zmian, miała jedynie nie używać predykatu Jej Królewskiej Wysokości. Sytuacja zmieniła się w sierpniu 1996, kiedy w obliczu rozwodu księcia Karola królowa uregulowała sprawy tytułów, pozbawiając rozwiedzione małżonki książąt możliwości używania predykatu. Jej nowy tytuł brzmiał Sara, księżna Yorku. Ferguson otrzymała również odszkodowanie, którego wysokość nie została potwierdzona. Do 2004 rozwiedziona para książęca nadal mieszkała razem w Sunninghill Park w Berkshire[28]. Sara przeprowadziła się następnie do Doplhin House, ale po pożarze, który miał miejsce w 2008, zamieszkała w Royal Lodge w Windsorze razem z byłym mężem[29].

W listopadzie 2019 książę Andrzej udzielił wywiadu na temat jego znajomości z przestępcą seksualnym, Jeffrey’em Epsteinem[30]. Rozmowa została wyemitowana w programie Newsnight. 20 listopada książę wydał oświadczenie, w którym wycofał się z pełnienia oficjalnych obowiązków oraz z życia publicznego w związku z reperkusjami, jakie przyniosły jego kontakty z Epsteinem[31]. 13 stycznia 2022 utracił swoje patronaty i rangi wojskowe[32]. Andrzej został pozwany o molestowanie seksualne niepełnoletniej wówczas Virginii Giuffre[33]. Księżna Yorku kilkakrotnie publicznie stawała w obronie byłego męża[34][35][36][37].

Członkini rodziny królewskiej[edytuj | edytuj kod]

W 1987 ukończyła 40-godzinny kurs i uzyskała prywatną licencję pilota[38]; szkolenie było prezentem ślubnym, którzy otrzymała od Lorda Hensona. W tym samym roku wraz z mężem uczestniczyła w kilkunastodniowej oficjalnej wizycie w Kanadzie[39][40]. W 1988 udali się do Kalifornii[41] i z dyplomatyczną wizytą do Australii z okazji 200 lat istnienia państwa[42]. Prasa wówczas skrytykowała Sarę i Andrzeja, którzy pozostawili w domu sześciotygodniową córkę, a następnie przedłużali pobyt na półkuli południowej, spędzając czas z siostrą księżnej i pływając statkami wzdłuż wybrzeża Australii.

W maju 1989 podczas swojej pierwszej solowej oficjalnej wizyty księżna pojechała do Berlina.

Późniejsze związki z rodziną królewską[edytuj | edytuj kod]

We wrześniu 1997 towarzyszyła córkom w pogrzebie Diany, księżnej Walii, z którą była zaprzyjaźniona[43]. W kwietniu 2002 uczestniczyła w pogrzebie Elżbiety, królowej-matki[44].

Nie została zaproszona na ślub księcia Edwarda w 1999[45] i księcia Wilhelma w 2011[46]. Otrzymała zaproszenie na ślub księcia Henryka w 2018, ale została pominięta na liście gości weselnych[47].

W październiku 2018 wystąpiła oficjalnie z członkami rodziny królewskiej w czasie ślubu jej córki, księżniczki Eugenii z Jackiem Brooksbank w Windsorze[48].

Z powodu ograniczeń wynikających z pandemii COVID-19 nie uczestniczyła w uroczystościach pogrzebowych Filipa, księcia Edynburga, swojego byłego teścia[30]. We wrześniu 2022 została zaproszona do udziału w państwowym pogrzebie byłej teściowej, królowej Elżbiety II, z którą pozostawała w przyjacielskich stosunkach.

Nie otrzymała zaproszenia na koronację króla Karola III 6 maja 2023, lecz zasiadła u boku swojego byłego męża podczas koncertu koronacyjnego, który odbył się następnego dnia[49].

W grudniu 2023, po raz pierwszy od 1992, oficjalnie towarzyszyła rodzinie królewskiej w czasie tradycyjnego bożonarodzeniowego nabożeństwa w kościele św. Marii Magdaleny w Sandringham[50][51].

Działalność charytatywna[edytuj | edytuj kod]

W 1990 została patronką Teenage Cancer Trust, organizacji pomagającej dzieciom i młodym dorosłym w zmaganiach z chorobą nowotworową, w której działalność jest aktywnie zaangażowana, również we współpracy ze swoimi córkami[52]. W 1993 założyłaChildren In Crisis, zainspirowana spotkaniem z chorującą na nowotwór Polką, Anią[53]. Celem organizacji jest, aby widzieć wszystkie dzieci bezpieczne, w szkole i w nauce[54]. W grudniu 1994 w Stanach Zjednoczonych otworzyła fundację charytatywną, Chances for Children[55]. W 2020 założyła fundację, Sarah’s Trust[56].

Została patronką Springboard for Children, organizacji pomagającej dzieciom, mającym trudności z pisaniem i czytaniem[57]. Do tego rodzaju działalności zainspirowało ją rozpoznanie dysleksji u jej starszej córki. W 2005 została globalną ambasadorką Ronald McDonald House Charities[58]. We wrześniu 2017 została ogłoszona ambasadorką British Heart Foundation[59]. Od czerwca 2019 jest patronką Natasha Allergy Research Foundation, fundacji zajmującej się walką z ostrymi reakcjami alergicznymi i wstrząsami anafilaktycznymi.

Wizyty w Polsce[edytuj | edytuj kod]

Podczas swojej wizyty w Polsce w lipcu 2022 księżna powiedziała, że Polska uratowała jej życie[60] i tutaj zrozumiała, że chce pomagać innym ludziom.

W 1992 odwiedziła dziecięce szpitale w Katowicach i Zabrzu[61]. Obserwacja warunków panujących w lecznicach zainspirowała ją do założenia organizacji Children in Crisis.

W grudniu 1999 została Damą Orderu Uśmiechu, a wyróżnienie odebrała w Warszawie[62].

We wrześniu 2021 wizytowała Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu[63].

Po inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 odwiedzała Polskę trzykrotnie[64][65][66][67].

Zdrowie[edytuj | edytuj kod]

W czerwcu 2023 u księżnej zdiagnozowano raka piersi we wczesnym stadium[68]. Guz wykryty został w czasie rutynowej mammografii, a leczenie obejmowało zabieg mastektomii[69].

W styczniu 2024 rzecznik księżnej poinformował, że w badaniu histopatologicznym jednego z kilku usuniętych u niej znamion skórnych rozpoznano czerniaka[70].

Inne aktywności[edytuj | edytuj kod]

Napisała autobiografię My Story (1996) oraz książki dla dzieci, m.in. Budgie the Little Helicopter, Budgie at Bendick’s Point, Budgie Goes to Sea i Budgie and the Blizzard.

Wolny czas spędza w rodzinnej posiadłości w Hampshire. Ma licencję pilota i interesuje się narciarstwem i malarstwem.

Została sportretowana w serialu komediowym The Windsors, a w jej rolę wcieliła się Katy Wix[71].

Genealogia[edytuj | edytuj kod]

Przodkowie[edytuj | edytuj kod]

Osoba Rodzice Dziadkowie Pradziadkowie
Sara, księżna Yorku
z d. Ferguson (1959 –) 		Ronald Ferguson
(1931-2003) 		Andrew Ferguson
(1899-1966) 		Algernon Ferguson
(1867-1943)
Margaret Ferguson
z d. Brand (1873-1948)
Lady Marian Elmhirst
z d. Montagu-Douglas-Scott (1908-1996) 		Lord Herbert Montagu-Douglas-Scott
(1872-1944)
Lady Ida Montagu-Douglas-Scott
z d. Edwards (1882-1965)
Susan Barrantes
z d. Wright (1937-1998) 		Fitzherbert Wright
(1905-1975) 		Henry Wright
(1870-1947)
Muriel Wright
z d. Fletcher (1873-1955)
Doreen Wright
z d. Wingfield (1904-1991) 		Mervyn Wingfield, 8. wicehrabia Powerscourt
(1880-1947)
Sybil Wingfield, wicehrabina Powerscourt
z d. Pleydell-Bouverie (1878-1946)

Potomkowie[edytuj | edytuj kod]

Dzieci Wnuki Prawnuki
księżniczka Beatrycze
(1988–) 		Sienna Mapelli-Mozzi
(2021-)
księżniczka Eugenia
(1990-) 		August Brooksbank
(2021-)
Ernest Brooksbank
(2023-)

Tytuły[edytuj | edytuj kod]

Od do Tytuł
25 października 1959 23 lipca 1986 Panna Sara Małgorzata Ferguson
23 lipca 1986 31 sierpnia 1996 Jej Królewska Wysokość Księżna Yorku
31 sierpnia 1996 nadal Sara, księżna Yorku

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/2003/03/25/ronaldferguson/
  2. ↑ https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2003-mar-18-me-ferguson18-story.html.
  3. ↑ https://apnews.com/article/30b4edbd79cc78ac37a9a8d1896d6300.
  4. ↑ https://www.irishtimes.com/news/duchess-s-mother-dies-in-car-crash-1.195428.
  5. ↑ https://apnews.com/article/8ecc5401c884b5e434e4c26e4723f2e0.
  6. ↑ https://pl.pinterest.com/pin/780530179145885811/.
  7. ↑ https://www.dailymail.co.uk/femail/article-7149339/Sarah-Ferguson-shares-snap-half-brother-Andrews-wedding.html.
  8. ↑ https://www.express.co.uk/news/uk/196204/Sarah-Ferguson-s-bridesmaid-weds.
  9. ↑ https://www.tatler.com/article/elizabeth-ferguson-duchess-of-york-half-sister-has-baby.
  10. ↑ https://www.hellomagazine.com/profiles/sarah-ferguson/.
  11. ↑ https://royalwatcherblog.com/2021/03/17/engagement-of-prince-andrew-and-sarah-ferguson-1986/.
  12. ↑ https://people.com/royals/who-is-sarah-ferguson-prince-andrew-ex-wife/.
  13. ↑ https://www.yahoo.com/lifestyle/bp/july-23-prince-andrew-sarah-ferguson-married-1986-161204828.html.
  14. ↑ https://www.washingtonpost.com/archive/lifestyle/1986/07/22/fergie-bedlam-over-the-bride/e0ddc0f5-6a78-444b-be1b-19b4494acf64/.
  15. ↑ https://www.bbc.co.uk/history/events/prince_andrews_wedding.
  16. ↑ https://www.bbc.com/news/uk-england-york-north-yorkshire-59987648.
  17. ↑ https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1988-01-25-mn-25699-story.html.
  18. ↑ https://www.nytimes.com/1988/08/09/world/duchess-of-york-has-a-baby.html.
  19. ↑ https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1988-08-22-mn-693-story.html.
  20. ↑ https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1989-09-12-mn-2268-story.html.
  21. ↑ https://www.deseret.com/1990/3/24/18852763/fergie-prince-andrew-have-a-7-pound-daughter.
  22. ↑ http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/march/19/newsid_2543000/2543667.stm.
  23. ↑ https://abcnews.go.com/Entertainment/sarah-ferguson-reveals-road-recovery-documentary-oprah-winfrey/story?id=13780411.
  24. ↑ https://www.thesun.co.uk/fabulous/20374488/john-bryan-pictured-sarah-ferguson/.
  25. ↑ http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/474091.stm.
  26. ↑ https://www.independent.co.uk/news/uk/hunky-prince-is-exposed-to-public-gaze-1447414.html.
  27. ↑ https://apnews.com/article/53e4a388b8571a6bd88a092cd5dfce3f.
  28. ↑ https://www.theguardian.com/money/2009/mar/01/sunninghill-park-prince-andrew.
  29. ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/20230223165103/why-do-sarah-ferguson-prince-andrew-still-live-together-after-divorce/.
  30. ↑ a b https://www.hellomagazine.com/royalty/20220920151670/why-sarah-ferguson-attend-queens-funeral-not-prince-philip/.
  31. ↑ https://www.royal.uk/statement-his-royal-highness-duke-york.
  32. ↑ https://www.royal.uk/statement-buckingham-palace-regarding-duke-york.
  33. ↑ https://edition.cnn.com/2021/10/29/world/prince-andrew-response-us-sexual-assault-case-intl/index.html.
  34. ↑ https://www.marieclaire.com.au/sarah-ferguson-defends-prince-andrew.
  35. ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/2015022068236/sarah-ferguson-stands-by-prince-andrew-i-won-t-have-his-character-defamed/.
  36. ↑ https://www.today.com/news/sarah-ferguson-defends-prince-andrew-epstein-fabulous-father-t225408.
  37. ↑ https://www.iol.co.za/lifestyle/love-sex/relationships/sarah-ferguson-defends-ex-husband-prince-andrew-says-hes-a-very-good-and-kind-man-aa3e222d-078c-5387-a9de-40547e9f7a72.
  38. ↑ https://apnews.com/article/719fa80fdcda22f2d7c109b0caa7a9f2.
  39. ↑ https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1987-04-14-mn-317-story.html.
  40. ↑ https://www.thestar.com/news/world/royals/2011/06/30/royal_flashback_fergie_wins_hearts_in_metro_crowd.html.
  41. ↑ https://www.nytimes.com/1988/03/01/us/royal-couple-captivate-los-angeles.html.
  42. ↑ https://www.nfsa.gov.au/collection/curated/prince-andrew-and-sarah-ferguson-sydney.
  43. ↑ https://www.townandcountrymag.com/society/tradition/a22482954/princess-diana-sarah-ferguson-duchess-of-york-relationship/.
  44. ↑ https://edition.cnn.com/2002/WORLD/europe/04/09/funeral.text/index.html.
  45. ↑ https://www.theguardian.com/uk/1999/jan/07/monarchy.
  46. ↑ https://www.etonline.com/sarah-ferguson-recalls-not-being-invited-to-prince-william-and-kate-middletons-2011-wedding-169442.
  47. ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/2018112164785/sarah-ferguson-why-prince-harry-meghan-markle-nerve-wracking/.
  48. ↑ https://www.mirror.co.uk/news/royals/royal-bridesmaid-princess-eugenie-wedding-28186412.
  49. ↑ Sarah Ferguson Sits With Ex-Husband Prince Andrew at Coronation Concert After Missing Crowning Ceremony [online], Peoplemag [dostęp 2023-05-09] (ang.).
  50. ↑ https://www.standard.co.uk/news/uk/sarah-ferguson-duchess-duke-christmas-sandringham-royal-family-b1129187.html
  51. ↑ https://www.independent.co.uk/life-style/royal-family/news/sarah-ferguson-christmas-sandringham-royals-b2469527.html
  52. ↑ https://www.teenagecancertrust.org/events/music-and-entertainment/celebrity-support/our-patrons.
  53. ↑ https://www.standard.co.uk/comment/comment/street-child-can-take-the-work-i-started-25-years-ago-to-even-more-children-a3886696.html.
  54. ↑ https://street-child.org/aboutus/.
  55. ↑ https://www.washingtonpost.com/archive/lifestyle/1994/12/07/the-duchess-of-york-finding-her-niche/2ca5934e-6f69-43ce-8fd7-739fd8b9c910/.
  56. ↑ https://www.sarahstrust.com/what-we-do.
  57. ↑ http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/education/4372805.stm.
  58. ↑ https://web.archive.org/web/20061130085921/http://www.mcdonalds.com/corp/values/place/community_giving/wcd/celebrity.html.
  59. ↑ https://www.bhf.org.uk/what-we-do/news-from-the-bhf/news-archive/2017/september/the-duchess-of-york-announced-as-bhf-ambassador.
  60. ↑ https://dziendobry.tvn.pl/gwiazdy/sara-ferguson-trzeci-raz-w-polsce-za-co-ksiezna-yorku-kocha-nasz-kraj-5877676.
  61. ↑ https://plejada.pl/rodzina-krolewska/ksiezna-yorku-przyjechala-do-polski-nawiazala-do-ksiecia-andrzeja/53f77sb.
  62. ↑ https://www.kobieta.pl/artykul/ksiezna-yorku-ponownie-w-polsce-sarah-ferguson-przyznala-ze-jest-mocno-zwiazana-z-naszym-krajem-co-odwiedzila-tym-razem.
  63. ↑ https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C940034%2Cksiezna-yorku-sarah-ferguson-wrocilam-do-polski-jak-do-domu-zaczelo-sie-od.
  64. ↑ https://www.independent.co.uk/news/uk/sarah-ferguson-poland-ukraine-warsaw-york-b2038333.html.
  65. ↑ https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2022-03-17/ksiezna-yorku-polacy-sa-niesamowici-dlatego-jestem-taka-pro-polska-dlatego-jestem-tutaj-w-polsce/.
  66. ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/20220317135675/sarah-ferguson-meets-ukrainian-refugees-poland/.
  67. ↑ https://www.dailymail.co.uk/femail/article-11010217/Sarah-Ferguson-meets-Ukrainian-child-refugees-Poland.html.
  68. ↑ https://www.townandcountrymag.com/society/tradition/a44735536/sarah-ferguson-grandchildren-breast-cancer-podcast/
  69. ↑ https://edition.cnn.com/2023/06/25/europe/sarah-ferguson-york-breast-cancer-surgery-intl-hnk/index.html
  70. ↑ https://edition.cnn.com/2024/01/22/uk/sarah-ferguson-skin-cancer-diagnosis-intl-hnk/index.html
  71. ↑ Royal satire The Windsors will return for a second series on Channel 4. radiotimes.com. [dostęp 2018-01-03].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sara_(księżna_Yorku)&oldid=72981381”