Sasi
Sasi (Saksoni, niem. Sachsen, ang. Saxons) – lud pochodzenia germańskiego, osiadły w średniowieczu w Westfalii i Dolnej Saksonii.
Spis treści
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
Etymologia słowa „Sasi” nie jest do końca rozpoznana. Prawdopodobnie sami Sasi nazywali siebie zupełnie inaczej. Aleksander Brückner podaje, że nazwa plemienia wywodzi się od nazwy broni Sasów, czyli tzw. saksy[1]. Był to rodzaj starogermańskiego jednosiecznego noża bojowego używanego od okresu wędrówek ludów do epoki wikingów (najdłużej w Skandynawii do końca XI w.). Noszono go też jako element stroju codziennego. Naczelne bóstwo tego plemienia – Saksnot (dopatruje się w nim odpowiednika nordyckiego Tyra) – był z tą bronią często przedstawiany np. na kamieniu grobowym z Niederdollendorf (VIII w.).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Sasi pod nazwą plemienną są po raz pierwszy wspomniani przez Ptolemeusza w Geografii, w której są ukazywani jako lud zamieszkały w dorzeczu Łaby[2]. Istnieją jednak wzmianki odnoszące się do plemienia jako Axones, co może być błędem w pisowni ludu, który w Germanii Tacyt opisuje jako Auiones[3]. W V-VI wieku wraz z Anglami i Jutami najechali Brytanię i założyli tam królestwa Wessex, Sussex i Essex[4]. W pochodzącym z VI lub VII wieku poemacie Widsith jako ich ojczyzna wzmiankowane są również nadwiślańskie lasy.
W latach 772–804 Karol Wielki podbił Sasów[5] mieszkających na kontynencie (walczących pod wodzą Widukinda)[6] i nawrócił ich na chrześcijaństwo siłą[7]. W tym czasie Sasi dzielili się na Engerów oraz wchodnich i zachodnich Falów; ci ostatni dali nazwę dzisiejszej Westfalii[8]. Sasem był m.in. apostoł Niemiec św. Bonifacy[9]. Na przełomie XII/XIII wieku południowoniemieccy osadnicy nazywani przez urzędników węgierskich Sasami dotarli do Siedmiogrodu, na Węgry i Słowację oraz do południowej Polski głównie poprzez Marchię Miśnieńską (późniejsza górna Saksonia), Węgry i Czechy. Jednak nie byli oni etnicznie lub językowo pochodzenia saskiego[10].
Najpotężniejszy z rodów saskich, po ugruntowaniu swej pozycji w rodzimej Saksonii na przełomie IX i X wieku, opanował tron niemiecki (919–1024) zakładając dynastię saską Ludolfingów. Po jej wygaśnięciu tron niemiecki objęła dynastia frankońsko-salicka, ale po wygaśnięciu tejże tron opanował ponownie przedstawiciel dynastii saskiej, Lotar z Supplinburga[11].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Aleksander Brückner: Słownik etymologiczny języka polskiego. T. 1. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1927, s. 8.
- ↑ Peter Hunter Blair, An Introduction to Anglo-Saxon England, Cambridge University Press, 17 lipca 2003, s. 9, ISBN 978-0-521-53777-3.
- ↑ Robert Flierman, Saxon Identities, AD 150–900, Bloomsbury Publishing, 13 lipca 2017, s. 26, ISBN 978-1-350-01947-8.
- ↑ B. Zientara, Historia powszechna średniowiecza, Trio, Warszawa 1994, s. 71-72.
- ↑ R. McKitterick, Wstęp, [w:] Wczesne średniowiecze, red. R. McKitterick, Świat Książki, Warszawa 2010, s. 32.
- ↑ B. Zientara, Historia powszechna średniowiecza, Trio, Warszawa 1994, s. 125.
- ↑ M. de Jong, Religia, [w:] Wczesne średniowiecze, red. R. McKitterick, Świat Książki, Warszawa 2010,s. 164.
- ↑ Jerzy Krasuski: Historia Niemiec. Wrocław: Ossolineum, 1998, s. 28. ISBN 83-04-04422-6.
- ↑ Jerzy Krasuski: Historia Niemiec. Wrocław: Ossolineum, 1998, s. 31. ISBN 83-04-04422-6.
- ↑ P. Eberhardt, Przemiany narodowościowe na obszarze Transylwanii, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”, 43, 2008, s. 223-224.
- ↑ Jerzy Krasuski: Historia Niemiec. Wrocław: Ossolineum, 1998, s. 45-46. ISBN 83-04-04422-6.
