Kląskawka syberyjska

Kląskawka syberyjska
	Saxicola maurus
	(Pallas, 1773)
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	muchołówkowate
Podrodzina	kląskawki
Rodzaj	Saxicola
Gatunek	kląskawka syberyjska
Synonimy
	Motacilla maura Pallas, 1773; Muscicapa maura Pallas, 1773; Saxicola maura (Pallas, 1773); Saxicola torquatus maura (Pallas, 1773); Saxicola torquata maura (Pallas, 1773); Saxicola stejnegeri (Parrot, 1908);
	Motacilla maura Pallas, 1773; Muscicapa maura Pallas, 1773; Saxicola maura (Pallas, 1773); Saxicola torquatus maura (Pallas, 1773); Saxicola torquata maura (Pallas, 1773); Saxicola stejnegeri (Parrot, 1908);
Podgatunki
	S. m. hemprichii Ehrenberg, 1833; S. m. variegatus (S.G. Gmelin, 1774); S. m. maurus (Pallas, 1773); S. m. indicus (Blyth, 1847); S. m. przewalskii (Pleske, 1889); S. m. stejnegeri (Parrot, 1908);
	S. m. hemprichii Ehrenberg, 1833; S. m. variegatus (S.G. Gmelin, 1774); S. m. maurus (Pallas, 1773); S. m. indicus (Blyth, 1847); S. m. przewalskii (Pleske, 1889); S. m. stejnegeri (Parrot, 1908);
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kląskawka syberyjska^[4] (Saxicola maurus) – gatunek małego ptaka z rodziny muchołówkowatych (Muscicapidae). W sezonie lęgowym zamieszkuje Azję i wschodnią Europę^[3], zimuje w południowych rejonach Azji i północno-wschodniej Afryce^[5]. Do Polski zalatuje wyjątkowo (pierwsze potwierdzone stwierdzenie w 2015^[6], drugie w 2016^[7]), nie gniazduje.

Systematyka i występowanie[edytuj | edytuj kod]

Systematyka tego gatunku jest kwestią sporną. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia pięć podgatunków S. maurus^[3]:

Saxicola maurus hemprichii – wschodnia Ukraina i północny Azerbejdżan do północnych i północno-zachodnich wybrzeży Morza Kaspijskiego.
Saxicola maurus variegatus – południowo-wschodnia Turcja i Kaukaz Południowy do północnego i zachodniego Iranu.
kląskawka syberyjska (Saxicola maurus maurus) – wschodnia Finlandia i północna oraz wschodnia europejska część Rosji do Mongolii i Pakistanu.
kląskawka himalajska (Saxicola maurus indicus) – północno-zachodnie i środkowe Himalaje.
kląskawka czarnogardła (Saxicola maurus przewalskii) – Tybet do środkowych Chin, północna Mjanma, północna Tajlandia.

Do gatunku S. maurus bywa też wliczany podgatunek Saxicola maurus stejnegeri (kląskawka wschodnia)^[4], zamieszkujący wschodnią Syberię i wschodnią Mongolię po Koreę i Japonię^[3]; takson ten jest przez niektórych (w tym przez IOC) podnoszony do rangi gatunku^[3].

Kląskawka syberyjska przez niektórych autorów bywa włączana do kląskawki afrykańskiej (Saxicola torquatus)^[5]^[8].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała wynosi 12,5 cm, rozpiętość skrzydeł 18–20 cm. Skrzydło mierzy 69–77 mm, dziób 13 mm^[9]. U samców głowa i wierzch ciała czarne. Po bokach szyi białe plamy, zachodzą na kark dalej niż u kląskawki. Kuper i lusterko czysto białe. Spód ciała biały, na piersi mała czerwonopomarańczowa plama. Samice i osobniki młodociane przypominają kląskawki, jednakże są jaśniejsze. Brew jasna, biały pasek na skrzydłach i biała plama na lotkach drugorzędowych^[10].

Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) nie uznaje kląskawki syberyjskiej za osobny gatunek i włącza ten takson do kląskawki afrykańskiej (Saxicola torquatus), klasyfikowanej jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern)^[8].

Na terenie Polski kląskawka syberyjska jest objęta ścisłą ochroną gatunkową^[11].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

ptaki Polski

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Saxicola maurus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Saxicola maurus (Pallas, 1773). [w:] GBIF Secretariat [on-line]. GBIF Backbone Taxonomy, 2019. [dostęp 2021-02-04]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-02-09]. (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Saxicolinae Vigors, 1825 - kląskawki (wersja: 2023-01-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-02-09].
↑ ^a ^b Collar, N.: Common Stonechat (Saxicola torquatus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-11)].
↑ Komunikat Komisji Faunistycznej z 2015 roku. komisjafaunistyczna.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-17)].
↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 33. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2016. „Ornis Polonica”. 58, s. 83–116, 2017.
↑ ^a ^b BirdLife International, Saxicola torquatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2023-02-09] (ang.).
↑ R. Meinertzhagen. Notes on some Birds from the Near East and from Tropical East Africa. „Ibis”. 4 (11), s. 22–23, 1922. DOI: 10.1111/j.1474-919X.1921.tb01294.x.
↑ Paul Sterry, Andrew Cleave, Andy Clements & Peter Goodfellow: Ptaki Europy, przewodnik. Warszawa: 2007, s. 294. ISBN 978-83-247-0818-5.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Zdjęcia i nagrania audiowizualne – kląskawka wschodnia S. (m.) stejnegeri. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Saxicola maurus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[gbif-2] Saxicola maurus (Pallas, 1773). [w:] GBIF Secretariat [on-line]. GBIF Backbone Taxonomy, 2019. [dostęp 2021-02-04]. (ang.).

[ioc-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-02-09]. (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Saxicolinae Vigors, 1825 - kląskawki (wersja: 2023-01-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-02-09].

[hbwa-5] Collar, N.: Common Stonechat (Saxicola torquatus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-11)].

[kf2015-6] Komunikat Komisji Faunistycznej z 2015 roku. komisjafaunistyczna.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-17)].

[kf2016-7] Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 33. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2016. „Ornis Polonica”. 58, s. 83–116, 2017.

[iucn1-8] BirdLife International, Saxicola torquatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2023-02-09] (ang.).

[9] R. Meinertzhagen. Notes on some Birds from the Near East and from Tropical East Africa. „Ibis”. 4 (11), s. 22–23, 1922. DOI: 10.1111/j.1474-919X.1921.tb01294.x.

[10] Paul Sterry, Andrew Cleave, Andy Clements & Peter Goodfellow: Ptaki Europy, przewodnik. Warszawa: 2007, s. 294. ISBN 978-83-247-0818-5.

[rozp-11] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]