Schinkelplatz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
plac Schinkelplatz
Mitte, Mitte
Ilustracja
Schinkelplatz w 2012 roku; w tle konstrukcja imitująca budynek Berlińskiej Akademii Budownictwa wraz ze zrekonstruowanym narożnikiem
Państwo

 Niemcy

Kraj związkowy

 Berlin

Miejscowość

Berlin

Położenie na mapie Berlina
Mapa konturowa Berlina, w centrum znajduje się punkt z opisem „plac Schinkelplatz”
Położenie na mapie Niemiec
Mapa konturowa Niemiec, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „plac Schinkelplatz”
Ziemia52°30′59,9″N 13°23′53,6″E/52,516639 13,398222
Multimedia w Wikimedia Commons

Schinkelplatz (pol. „Plac Schinkla”) – trójkątny plac o powierzchni 1700 m²[1], znajdujący się w Berlinie, w dzielnicy Mitte. Po południowej stronie placu do 2020 roku położona była konstrukcja imitująca nieistniejący budynek Berlińskiej Akademii Budownictwa, którego odbudowa planowana jest od czasu zjednoczenia Niemiec, z kolei od zachodu i wschodu plac flankują odpowiednio: ulica Niederlagstraße i kanał Kupfergraben, będący odnogą Sprewy. Nazwa placu pochodzi od nazwiska pruskiego architekta Karla Friedricha Schinkla[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Utworzenie, budowa pomników i przebudowa[edytuj | edytuj kod]

Rysunek placu autorstwa Karla Friedricha Schinkla z 1831 roku
Schinkelplatz w 1888 roku

Karl Friedrich Schinkel planował utworzenie po północnej stronie zaprojektowanego przez siebie i wybudowanego w latach 1832–1836 budynku Berlińskiej Akademii Budownictwa otoczonego drzewami placu, którego wyobrażenie przedstawił na rysunku z 1831 roku (rysunek ten w postaci miedziorytu został opublikowany dwa lata później w zbiorze Sammlung Architektonischer Entwürfe)[2]. Ostatecznie plac został utworzony pod nazwą Schmuckplatz w 1837 roku według projektu Petera Josepha Lennégo jako posiadająca trójkątną formę, otwarta przestrzeń. W 1860 roku na placu wybudowano pomnik Albrechta Thaera, z kolei w następnym roku – pomnik Christiana Petera Wilhelma Beutha[3]. W 1869 roku na placu został zbudowany pomnik Karla Friedricha Schinkla i wtedy też decyzją rady miasta zmieniono nazwę placu na Schinkelplatz[2]. W takiej postaci plac stał się ważną częścią historycznego, berlińskiego obszaru Friedrichswerder[3].

W latach 1886–1887 Schinkelplatz został przebudowany zgodnie z planami ministerialnej komisji budowlanej. W trakcie inwestycji, której koszty pokrył komitet budowy pomnika Schinkla obszar przed pomnikami został pokryty dekoracyjną mozaiką z ozdobnego bruku[3]. Na środku tego obszaru wybudowano fontannę z okrągłą, kamienną niecką, w środku której został umieszczony wykonany z brązu wieniec z pięciu liści akantu. Za pomnikami natomiast została zbudowana monumentalna, półokrągła ława w formie eksedry z polerowanego granitu[3].

Opisy pomników[edytuj | edytuj kod]

Pomnik Albrechta Thaera był ostatnim projektem rzeźbiarza Christiana Daniela Raucha. Po śmierci Raucha został zrealizowany przez jego ucznia Hugona Hagena. Thaer uznawany jest za twórcę nowoczesnych uczelni rolniczych w Prusach. Pomnik ukazuje go w wyprostowanej postawie z lewą ręką trzymającą rękojeść pługa. Cztery reliefy z górnej części cokołu przedstawiają alegoryczne sceny z jego pracy, natomiast cztery reliefy z dolnej części prezentują konkretne sytuacje z życia Thaera[2].

Pomnik Petera Christiana Wilhelma Beutha jest wspólnym dziełem dwóch innych uczniów Christiana Daniela Raucha: Augusta Kissa i Friedricha Drakego. Beuth był wyższym urzędnikiem, skutecznie promującym przejście z systemu manufaktur do systemu produkcji przemysłowej w Prusach. Kiss stworzył pomnik, z kolei Drake jest autorem reliefów, spośród których te górne przedstawiają alegorie wzajemnego oddziaływania na siebie przemysłu i handlu oraz sztuki i nauki, natomiast dolne ukazują sceny postępu technicznego i cywilizacyjnego w ówczesnych czasach[2].

Friedrich Drake zaprojektował także pomnik Karla Friedricha Schinkla, który jako architekt miał decydujący wpływ na wygląd centrum Berlina – poza budynkiem Berlińskiej Akademii Budownictwa zaprojektował m.in. most Zamkowy (niem. Schloßbrücke), Nowy Odwach, kościół Friedrichswerder i Stare Muzeum. Schinkel jest przedstawiony z kredką w jednej dłoni i planem Starego Muzeum na desce kreślarskiej w drugiej. Cokół pomnika ma ścięte narożniki, w których zostały umieszczone cztery kariatydy symbolizujące historię, architekturę, malarstwo i rzeźbę[2].

  • Pomnik Thaera
    Pomnik Thaera
  • Pomnik Beutha
    Pomnik Beutha
  • Pomnik Schinkla
    Pomnik Schinkla

II wojna światowa i dalsze losy[edytuj | edytuj kod]

Schinkelplatz w 2008 roku
Schinkelplatz w 2012 roku; na pierwszym planie kościół Friedrichswerder

Podczas II wojny światowej plac Schinkelplatz wraz ze znajdującym się przy nim budynkiem Berlińskiej Akademii Budownictwa, a także innymi okolicznymi budynkami został zniszczony. W 1962 roku zburzono gmach Berlińskiej Akademii Budownictwa, natomiast sam plac zlikwidowano – trzy pomniki stojące na nim przeniesiono do innych lokalizacji, w obrębie Uniwersytetu Humboldtów[2]. W latach 1964–1967 na obszarze, w skład którego wchodził zarówno Schinkelplatz, jak i budynek akademii wybudowano nową siedzibę Ministerstwa Spraw Zagranicznych NRD[4]. Po zjednoczeniu Niemiec, w 1995 roku przeprowadzono rozbiórkę budynku i na obszarze dawnego Schinkelplatz tymczasowo urządzono trawnik. W 1996 roku na terenie historycznego placu, w pierwotnym miejscu umieszczony został pomnik Schinkla[3]. W 1999 roku przywrócony został pomnik Beutha, zaś rok później postawiono kopię pomnika Thaera – oryginał pozostał na wydziale rolnictwa Uniwersytetu Humboldtów[3].

W latach 2007–2008 za środki rządowego programu Hauptstadt Berlin – Parlaments- und Regierungsviertel została przeprowadzona przebudowa placu Schinkelplatz, mająca na celu przywrócenie go do pierwotnej postaci[3]. Wiernie odtworzono wtedy historyczny wygląd placu w oparciu o oryginalne plany z lat 1886–1887. Została przywrócona posadzka z kolorową mozaiką, a także kamienna fontanna z wykonanym z brązu wieńcem z liści akantu oraz ława-eksedra z polerowanego granitu. Wykonano również pod kierownictwem berlińskiego rzeźbiarza Hansa Starckego nowe cokoły trzech pomników wzorowane na oryginalnych, a także zrekonstruowano utracone żeliwne reliefy z pomników Thaera i Beutha[3]. 17 października 2008 roku odbyło się otwarcie przebudowanego placu[5]. W lipcu 2011 roku zostały przywrócone zrekonstruowane kariatydy z pomnika Schinkla[2].

Plany zabudowy i realizacja[edytuj | edytuj kod]

Schemat otoczenia placu

Po zjednoczeniu Niemiec wiele razy powracał pomysł zrekonstruowania gmachu Berlińskiej Akademii Budownictwa, o co starało się Stowarzyszenie Akademii Budownictwa (niem. Förderverein Bauakademie)[6]. W latach 1999–2001 zrekonstruowano północno-wschodni narożnik fasady budynku, zaś w 2004 roku do narożnika dostawiono konstrukcję imitującą budynek[7][8]. We wnętrzu konstrukcji zbudowano przykładowe pomieszczenie wzorowane na dawnej, znajdującej się na pierwszym piętrze sali oryginalnego budynku[9]. W listopadzie 2016 roku Komisja Budżetowa Bundestagu zdecydowała o przyznaniu 62 milionów euro dotacji na odbudowę budynku, której rozpoczęcie było planowane na 2020 lub 2021 rok[10][11]. Na początku 2020 roku rozebrano konstrukcję imitującą gmach[12].

Na zabudowę obszaru położonego przy ulicy Niederlagstraße, pomiędzy kościołem Friedrichswerder i działką po budynku akademii w marcu 2012 roku został przeprowadzony konkurs, którego inicjatorem był współdziałający z senackim wydziałem do spraw rozwoju miasta i środowiska (niem. Senatsverwaltung für Stadtentwicklung und Umwelt) monachijski inwestor. Do konkursu zostało zgłoszonych piętnastu uczestników, którzy mieli za zadanie zaprojektować zgodne z restrykcyjnymi wymogami Senatu Berlina budynki przeznaczone na cele mieszkaniowe i komercyjne[13]. Wyniki konkursu zostały ogłoszone w czerwcu 2012 roku: I nagrodę za zaprojektowanie części komercyjnej zabudowy (Grupy A) dostało biuro architektoniczne Volker Staab Architekten z Berlina, zaś I nagrodę za projekt części mieszkaniowej (Grupy B) wywalczyło biuro Bruno Fioretti Marquez Architekten z Berlina[14][13]. Wartość każdej z pierwszych nagród wynosiła 6 tysięcy euro[14][13]

Nowa zabudowa placu w 2022 roku

W czerwcu 2014 roku firma deweloperska Frankonia Eurobau, odpowiedzialna za realizację projektu nowej zabudowy Schinkelplatz, ogłosiła, że prace budowlane rozpoczną się wiosną następnego roku. Zabudowę placu miał stanowić kompleks luksusowych budynków, w którym zaplanowano 50 mieszkań własnościowych o łącznej powierzchni 4800 m²[15]. Dodatkowo w części parterowej miało się znaleźć 3700 m² powierzchni użytkowej, przeznaczonej na biura, sklepy i restauracje[15]. Ostatecznie kompleks powstał w latach 2017–2019[16].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Schinkelplatz, Ein kleiner aber wichtiger Platz. [w:] Berlin entdecken [on-line]. berlin-audiovisuell.de, 2014-02-14. [dostęp 2017-03-07]. (niem.).
  2. ↑ a b c d e f g Helmut Engel, Ernst Freiberger, Rupert Scholz: Helden ohne Degen. Der Schinkelplatz in Berlin. Wasmuth Verlag, Berlin 2000, ISBN 3-8030-4021-3.
  3. ↑ a b c d e f g h Öffentliche Brunnen in Berlin: Mitte; Brunnen auf dem Schinkelplatz. [w:] Bauen [on-line]. stadtentwicklung.berlin.de. [dostęp 2017-03-08]. (niem.).
  4. ↑ Ministerium für Auswärtige Angelegenheiten der DDR. [w:] Lexikon [on-line]. luise-berlin.de, 2002. [dostęp 2017-03-08]. (niem.).
  5. ↑ Presseeinladung: Einweihung Schinkelplatz. [w:] Pressemitteilungen [on-line]. stadtentwicklung.berlin.de, 2008-10-10. [dostęp 2017-03-08]. (niem.).
  6. ↑ Hrsg. von Frank Augustin, Förderverein Bauakademie: Mythos Bauakademie. Die Schinkelsche Bauakademie und ihre Bedeutung für die Mitte Berlins. Berlin: Verlag für Bauwesen, 1997.
  7. ↑ Christian Raabe: Eine Ecke der Bauakademie. Zur Rekonstruktion der „Allgemeinen Bauschule” Karl Friedrich Schinkels. Berlin: Edition Imorde, 2011.
  8. ↑ Kein Exportschlager für Baukultur; Bauakademie-Attrappe in Berlin fertig. [w:] Meldungen [on-line]. baunetz.de, 2004-08-11. [dostęp 2022-05-30]. (niem.).
  9. ↑ Alexander Glintschert: Das Ende - und ein Neubeginn?. [w:] Anderes Berlin [on-line]. anderes-berlin.de. [dostęp 2022-05-30]. (niem.).
  10. ↑ Joachim Fahrun: Schinkels Bauakademie wird wieder errichtet. [w:] Berlin [on-line]. morgenpost.de, 2016-11-11. [dostęp 2018-03-21]. (niem.).
  11. ↑ Patrick Goldstein: Schinkels Bauakademie wird wieder aufgebaut. [w:] Berlin [on-line]. morgenpost.de, 2017-09-20. [dostęp 2018-03-21]. (niem.).
  12. ↑ Isabell Jürgens: Bauakademie: Suche nach Gründungsdirektor landet vor Gericht. [w:] Bezirke [on-line]. morgenpost.de, 2020-01-05. [dostęp 2022-05-30]. (niem.).
  13. ↑ a b c Wettbewerbsergebnisse zur Erarbeitung architektonischer Konzepte am Schinkelplatz liegen vor. [w:] Pressebox / Meldungen [on-line]. web.archive.org, 2012-06-18. [dostęp 2017-03-08]. (niem.).
  14. ↑ a b Die Verfremdung Wettbewerbe am Schinkelplatz in Berlin. [w:] Alle meldungen [on-line]. baunetz.de, 2012-06-20. [dostęp 2017-03-08]. (niem.).
  15. ↑ a b Dirk Jericho: Siegerentwurf gekürt: Teure Neubauten am Schinkelplatz. [w:] Bauen [on-line]. berliner-woche.de, 2014-06-26. [dostęp 2017-03-08]. (niem.).
  16. ↑ Projekte. dsh-hotelprojects.com. [dostęp 2022-05-30]. (niem.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Schinkelplatz&oldid=71668599”