Schronisko w Łączkach Pierwsze
50°08′56″N 19°44′16″E/50,148889 19,737778| Plan jaskini | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Właściciel | |
| Długość |
5 m |
| Głębokość |
0 m |
| Wysokość otworów |
282 m n.p.m. |
| Wysokość otworów nad dnem doliny |
8 m |
| Ekspozycja otworów |
ku NW |
| Kod |
J.Olk.I-07.01 |
Położenie na mapie gminy Zabierzów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
| 50°08′56″N 19°44′16″E/50,148889 19,737778
| |
| Strona internetowa | |
Schronisko w Łączkach Pierwsze – schronisko w dolnej części Doliny Będkowskiej[1] na Wyżynie Olkuskiej będącej częścią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej[2]. Administracyjnie znajduje się w Łączkach Kobylańskich, we wsi Kobylany, w gminie Zabierzów, w powiecie krakowskim, w województwie małopolskim[3].
Opis obiektu[edytuj | edytuj kod]
Znajduje się w orograficznie lewych zboczach Doliny Będkowskiej, u podnóży skały Babka na wzniesieniu Żarnowa. Otwór schroniska widoczny jest z drogi łączącej Łączki Kobylańskie z Brzezinką. Ma 3 m wysokości i 5 m szerokości i znajduje się za nim ślepy korytarz o szerokości 2,5 m i długości 2,5 m. Z prawej strony otworu znajduje się płytka i zawalona wapiennym gruzem wnęka. Skalne dno korytarza wznosi się, a strop obniża. Są w nim progi o wysokości kilkudziesięciu cm[1].
Schronisko powstało w późnojurajskich wapieniach skalistych. Jest suche, w całości widne i poddane wpływom środowiska zewnętrznego. Nacieków brak. Namulisko skąpe. Pierwotnie miało grubość około 1 m, ale zostało usunięte. Obecnie jego grubość nie przekracza 20 cm i składa się z wapiennego gruzu zmieszanego z jasnym iłowym osadem. Na ścianach rozwijają się glony i porosty, a w otworze wejściowym rośliny wyższe. Ze zwierząt wewnątrz obserwowano pająki[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Schronisko znane było od dawna. Po raz pierwszy opisał go Kazimierz Kowalski w 1951 r.[4] Aktualną dokumentację sporządził Andrzej Górny we wrześniu 2009 r. Plan opracował M. Pruc[1].
S.W. Alexandrowicz w schronisku prowadził badania archeologiczne, podczas których wybrał jego namulisko. Znalazł w nim szczątki bogatej holoceńskiej fauny ślimaków i kręgowców (płazów, gadów i ssaków), należących łącznie do 30 taksonów, oraz fragmenty ceramiki pochodzącej z XII – XIII wieku. W 1992 r. w opisie wyników tych badań opublikował także opis jaskini, jej przekrój poprzeczny i profile osadów[5].
Na wzniesieniu Żarnowa znajdują się jeszcze dwa inne schroniska: Schronisko w Łączkach Drugie i Schronisko w Łączkach Trzecie[6].
-
Otwór schroniska u podstawy skały -
Otwór -
Widok z komory schroniska
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Andrzej Górny, Schronisko w Łączkach Pierwsze, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2021-05-02].
- ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza [online] [dostęp 0221-05-02].
- ↑ K. Kowalski. Jaskinie Polski, tom. 1. Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne, 1951.
- ↑ S.W. Alexandrowicz. Malacofauna from a rock-shelter In Ruskie Skały Tors (Będkowska Valley, Cracow Upland). Kraków: Folia Quaternaria, 1992, 63: 27- 34.
- ↑ Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2021-05-02].