Scuola (Wenecja)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Scuola – nazwa katolickich (głównie) bractw (konfraterni) religijnych w Republice Weneckiej, łączących w swojej działalności elementy duchowe, charytatywne i cechowe. Największe z nich określane były Scuole Grandi. Terminem „scuola” określano także budynki, w których bractwa te prowadziły działalność.

Powstanie i rozwój[edytuj | edytuj kod]

W późnym średniowieczu w centralnych i północnych Włoch miał miejsce szybki rozwój bractw religijnych. Zaczęły one powstawać w II połowie XIII wieku. W Wenecji ich rozwój przebiegał w sposób odmienny w porównaniu z innymi włoskimi miastami. Bractwa te określano różnymi terminami (fraternità, compagnia, società i inne), ale w Wenecji przyjął się termin „scuola” (od późnołacińskiego słowa „scola” czyli korporacja, zrzeszenie), Początkowo termin ten oznaczał salę zebrań, zazwyczaj połączoną z kościołem, ale wkrótce stał się terminem określającym samodzielną siedzibę bractwa. Każde weneckie bractwo miało swojego świętego patrona; regularnie uczestniczyło w nabożeństwach i modlitwach zbiorowych, w pochówkach swoich zmarłych, udzielało wsparcia materialnego i duchowego chorym członkom lub osobom potrzebującym oraz broniło interesów swoich członków[1].

Typy[edytuj | edytuj kod]

Gentile Bellini, 1496, Procesja bractwa San Giovanni Evangelista na placu św. Marka, Gallerie dell’Accademia (członkowie bractwa ubrani są na biało)

Na początku XV wieku istniały w Wenecji 3 podstawowe typy bractw:

  • bractwa wspólnotowe (Scuole Comuni lub Scuole di Devozione),
  • bractwa rzemieślnicze (Scuole Artigiane),
  • bractwa biczowników (Scuole dei Battuti), powstałe pod wpływem ruchu flagelantów, założonego w 1260 roku w Perugii.

Po 1467 roku ustalił się podział na Scuole Piccoli (Scuole Małe), w skład których weszły dwa pierwsze typy i Scuole Grandi (Scuole Wielkie), które objęły trzeci typ bractw[1]. Powstały również scuole mniejszości narodowych, zamieszkujących Wenecję, w tym dalmatyńska (zjednoczona ostatecznie w 1451 roku), albańska (w 1447) oraz grecka (1453). W 1501 roku, przy okazji pogrzebu kardynała Giovanniego Battisty Zena, historyk Marino Sanudo młodszy wymienił ogółem 210 scuole działające w Wenecji[2].

Istniało 6 Scuole Grandi (w nawiasie rok założenia):

W 1767 roku dołączyła do nich 7. Scuola Grande, Scuola dei Carmini (lub Santa Maria del Carmelo), założona w 1593 roku z inicjatywy karmelitów i poświęcona Najświętszej Maryi Pannie z Góry Karmel[1].

Budynki[edytuj | edytuj kod]

W miarę upływu czasu najważniejsze scuole zbudowały dla swoich potrzeb pałace, zaprojektowane przez znanych architektów i ozdobione obrazami namalowanymi przez najlepszych artystów epoki. Finansowanie budowy odbywało się ze środków własnych oraz regularnych ofiar, wnoszonych przez wiernych. Bractwa budowały również domy na wynajem oraz szpitale i hospicja dla potrzebujących[1].

Upadek i odrodzenie[edytuj | edytuj kod]

Po upadku Republiki Weneckiej w 1797 roku edyktu Napoleona z lat 1806–1807 szkoły zostały zniesione, jednak później niektóre z nich zostały restytuowane. Obecnie istnieje pięć scuole: cztery Wielkie (Carmini, San Giovanni, San Rocco i San Teodoro) oraz jedna „narodowa”, dalmatyńska (Scuola dei Dalmati)[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e Scuola Grande San Giovanni Evangelista di Venezia: The School: "Scuole Grandi" and "Piccole" of Venice. www.scuolasangiovanni.it. [dostęp 2016-09-05]. (ang.).
  2. Sivia Gramigna Dian i Annalisa Perissa Torrini: SCUOLE GRANDI E PICCOLE A VENEZIA TRA ARTE E STORIA. www.scolevenexia.info. [dostęp 2016-09-05]. (wł.).