Sejm Litwy Środkowej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pieczęć Sejmu Litwy Środkowej z 1922 roku.
Miejsce obrad Sejmu Litwy Środkowej – Teatr na Pohulance w Wilnie[1]

Sejm Litwy Środkowej (także Sejm Wileński, Sejm Orzekający) – sejm wybrany w wyborach 8 stycznia 1922 roku, obradował od 1 lutego do 1 marca. Składał się z 106 członków[2].

Wybory do sejmu[edytuj | edytuj kod]

Prace sejmu[edytuj | edytuj kod]

Sejm rozpoczął swoje prace 1 lutego 1922 roku. Obradom przewodził początkowo bp. Karol Hryniewiecki jako marszałek senior, następnego dnia zastąpił go w tej roli Jan Falewicz z Zespołu Stronnictw i Ugrupowań Narodowych.

Na pierwszym posiedzeniu uchwalono regulamin sejmowy, który regulował m.in. stosunki władzy ustawodawczej z Tymczasową Komisją Rządzącą.

Ostatecznie marszałkiem izby wybrano Antoniego Łokuciewskiego z Klubu Rad Ludowych, jego zastępcami zostali Zygmunt Fedorowicz z ZSiUN, Bronisław Krzyżanowski z PSL oraz Józef Małowieski z Rad Ludowych.

Wybrano również sześciu sekretarzy.

Dekretem z 30 stycznia 1922 roku posłom zapewniono nietykalność, powołano straż marszałkowską, na czele której stanął Józef Bohdanowicz.

Przy sejmie funkcjonowało Biuro Prasowe (od 1 lutego do 1 kwietnia 1922), które wydało w ciągu miesiąca działalności izby 808 komunikatów.

Ogółem sejm zebrał się 15 razy, ostatnie posiedzenie odbyło się 1 marca 1922 roku.

Na swoim 10 posiedzeniu w dniu 20 lutego 1922 Sejm przyjął tzw. Uchwałę w przedmiocie przynależności państwowej Ziemi Wileńskiej. Ostatecznie za wnioskiem o przyłączenie regionu do Polski głosowało 96 posłów, 6 reprezentujących PPS wstrzymało się od głosu. 10 wstrzymało się od głosu[3]. W trakcie głosowań przepadły wnioski o nadanie obszarowi autonomii politycznej i kulturalnej.

W pkt. 4 uchwały zapisano: "Ziemia Wileńska stanowi bez warunków i zastrzeżeń nierozerwalną część Rzeczypospolitej Polskiej".

2 marca 1922 do Warszawy przybyła delegacja Sejmu Wileńskiego składająca się z 20 posłów (wybranych proporcjonalnie do pozycji politycznej klubów). Brak zgody tej delegacji na wprowadzenie zmian do uchwały o włączeniu Wilna do Polski, gdzie rząd chciał wprowadzić na Wileńszczyźnie autonomię, taką jak na Śląsku, doprowadził do kryzysu politycznego zakończonego 5 marca dymisją rządu premiera Ponikowskiego[4].

25 marca 1922 roku marszałek Łokuciewski dokonał rozwiązania sejmu wileńskiego, przekazując jego kompetencje Sejmowi RP w Warszawie. Aż do listopada 1922 roku Wileńszczyzna była reprezentowana przez 20 posłów wybranych z grona b. członków sejmu Litwy Środkowej.

Kluby i ich przewodniczący[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Ferdynand Ruszczyc, Dziennik: W Wilnie, 1919-1932, Secesja, 1994, s. 164, ISBN 978-83-903106-3-3 [dostęp 2022-08-07] (pol.).
  2. Wincenty Witos, Dzieła wybrane, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1988, s. 542, ISBN 978-83-205-3497-9 [dostęp 2022-08-07] (pol.).
  3. Olgierd Terlecki, Z dziejów Drugiej Rzeczypospolitej, Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, s. 157, ISBN 978-83-03-00054-5 [dostęp 2022-08-07] (pol.).
  4. A. Srebrakowski, Sejm Wileński 1922 roku. Idea i jej realizacja, Wrocław 1993; A. Uziembło, Delegacja wileńska w Warszawie. Tragiczna noc sprawy wileńskiej w Warszawie, Warszawa 1922

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]