Servais Théodore Pinckaers
| |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Wyznanie |
katolicyzm |
| Kościół |
rzymskokatolicki |
| Inkardynacja | |
| Prezbiterat | |
Servais Théodore Pinckaers OP (ur. 30 października 1925 w Liège, zm. 7 kwietnia 2008 we Fryburgu) – teolog moralista, ksiądz katolicki i członek zakonu kaznodziejskiego (Dominikanie). Miał szczególnie duży wpływ na odnowę katolickiej teologii moralnej i chrystologiczne podejście do chrześcijańskiej etyki cnót .
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Servais (imię zakonne) Théodore Pinckaers OP urodził się 30 października 1925 w Liège w Belgii. Wychował się w wiosce Wonck (obecnie część gminy Bassenge) w belgijskim regionie Walloon. W latach 1937–1943 uczył się w gimnazjum klasycznym Collège Royal Marie-Thèrese w Herve. W 1943 roku został przyjęty do Seminarium Duchownego w Saintè-Trond, gdzie odbył dwuletnie studia filozoficzne. W 1945 wstąpił do zakonu dominikanów gdzie kontynuował studia filozoficzno-teologiczne w klasztorze La Sarte w Huy. W 1951 przyjął święcenia prezbiteratu.
W 1952 uzyskał licencjat z teologii pod kierownictwem Jèrôme Hammera, za pracę Le Surnaturel chez Henri de Lubac (Nadprzyrodzoność u Henri de Lubaca). Następnie studiował na Papieskim Uniwersytecie Angelicum uzyskując doktorat z teologii. Jego praca, którą napisał pod kierunkiem Louis-Bertrand Gillona była studium nad średniowieczną teologią nadziei, zatytułowaną: La nature vertueuse de l’espérance: de Pierre Lombard à St. Thomas d’Aquin (Nadzieja jako cnota: od Piotra Lombarda do św. Tomasza z Akwinu, 1954). Tam też opiekował się rocznikiem Reginalda Garrigou-Lagrange, Paula Philippe i Mario Luigi Ciappi. Po ukończonych studiach wrócił do dominikańskiego studium w La Sarte jako wykładowca teologii moralnej w latach 1954–1965.
W czasie pobytu w La Sarte Pinckaers podjął się po raz pierwszy dzieła odnowy współczesnego rozumienia teologii moralnej zapowiadanego przez Sobór watykański II. Owocem tych badań były artykuły publikowane w różnych miejscach, a następnie wydane razem w jego przełomowych studiach: Le renouveau de la morale (1964; Wstęp: Marie-Dominique Chenu). Również w La Sarte napisał analizę tekstu i komentarz do 6 z 21 zagadnień Prima Secundae (traktatu O uczynkach) do dwujęzycznej (francusko-łacińskiej) edycji Sumy teologicznej Revue des Jeunes (1961 i 1965). Po zamknięciu studium w La Sarte w 1965 przeniósł się do klasztoru dominikanów w Liège i pełnił posługę duszpasterską przez następne osiem lat. Przez te lata kształtowały się jego pastoralne zainteresowania.
Następnie w 1975 został wezwany w sprawie objęcia francuskojęzycznej katedry fundamentalnej teologii moralnej na Uniwersytecie we Fryburgu w Szwajcarii, gdzie uczył przez następne 25 lat. W 1980 został profesorem zwyczajnym. Pełnił też funkcję przeora fryburskiego klasztoru „Albertinum” oraz Dziekana Wydziału Teologicznego. Jako emerytowany profesor pozostał we Fryburgu, mieszkając w międzynarodowym klasztorze dominikanów św. Alberta Wielkiego do swojej śmierci 7 kwietnia 2008. Zmarł w wieku 82 lat.
Zasługi i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]
Pinckaers pracował w kilku rzymskich komisjach, w tym w komisji redagującej sekcję moralną Katechizmu Kościoła Katolickiego i komisji przygotowującej encyklikę Veritatis splendor. Od 1989 do 2005 był konsultantem Kongregacji ds. Wychowania Katolickiego, a od 1992 do 1997 członkiem Międzynarodowej Komisji Teologicznej. W 1990 otrzymał tytuł Magistra Świętej Teologii, najwyższe akademickie wyróżnienie nadawane w zakonie dominikańskim. W 2000 otrzymał honorowy doktorat Papieskiego Instytutu Studiów nad Małżeństwem i Rodziną Papieskiego Uniwersytetu Laterańskiego.
Teologia[edytuj | edytuj kod]
Dzieło Pinckaersa prezentuje kompletną wizję katolickiej teologii moralnej. Jego centralnymi spostrzeżeniami dla odnowy teologii moralnej są:
- zainteresowanie Eucharystią,
- prymat Bożego Słowa[1] jako słowa żyjącego, które mówi do wszystkich pokoleń i które jest większe od każdego ludzkiego – zaledwie – słowa,
- fundamentalne znaczenie ojców Kościoła, szczególnie Augustyna,
- trwały wkład spojrzenia i metody Tomasza z Akwinu[2],
- badanie i dialog z antyczną i współczesną filozofią i nauką.
Uważał, że akademickie rozczłonkowanie dyscyplin teologicznych niesie ze sobą niebezpieczeństwo zafałszowania natury teologii[3]. Powracając do akwinatskiego modelu jej rozumienia odsłanianego przez biblijne, patrystyczne, magisterialne i współczesne źródła, zauważył, że połączenie filozoficznej, moralnej, duchowej i teologicznej perspektywy jest potrzebne w porządku sprawiedliwości działania chrześcijańskiego i wzajemnej zależności natury i łaski, prawa i roztropności, ludzkiej i boskiej interakcji w pogoni za rozkwitem chrześcijaństwa. Właśnie przez zwracanie uwagi na w pełni chrześcijańskie działanie moralne jego 25 książek i ponad 300 artykułów ma charakter zarówno akademicki, jak i duszpasterski.
Teologia moralna Pinckaersa konsekwencją myślenia w tych samych kategoriach co autorzy Nowego Testamentu, Ojcowie Kościoła i św. Tomasz z Akwinu. W ich refleksji widać oddźwięk do głębi ludzkiego pragnienia szczęścia. Jest to jednocześnie doskonały przykład wcielania w życie postulatów soborowych. Taki sposób myślenia i podejmowania problemów teologicznych i etycznych jest próbą zaprezentowania doskonalszej, bardziej wymagającej koncepcji życia. Dążenie do doskonałości, świętości, po Soborze watykańskim II nie jest już domeną grupy wybranych. Świętość jest powszechnym powołaniem, a powszechne pragnienie szczęścia jest tego wyrazem. Taka wizja nie pozwala na utrzymanie moralności minimalistycznej, której zagraża legalizm. W sposób naturalny wyłania się potrzeba integralnej teologii moralnej opartej nie tylko na prawie, ale także na pragnieniu szczęścia, które jest pragnieniem „czegoś więcej”.
Wybrane publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Źródła moralności chrześcijańskiej. Jej metoda, treść, historia, przeł. Agnieszka Kuryś, Wydawnictwo W drodze, Poznań 1994.
- Le Renouveau de la Morale. Études pour une morale fidèle àses sources et à sa mission présente, Préface de M. D. Chenu, Casterman, Tournai 1964.
- Morality: the Catholic view, preface by Alasdair McIntyre, translated by Michael Sherwin, St. Augustine’s Press, South Bend, Indiana 2001.
- Życie duchowe chrześcijanina według św. Pawła i św. Tomasza z Akwinu, tłum. Aldona Fabiś, Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 1998.
- Szczęście odnalezione, tłum. Piotr Siejkowski, Wydawnictwo W drodze, Poznań 1998.
- My Sources, Communio: International Catholic Review, 1999, nr 26, s. 913–915.
- Sumienie a błąd, Communio, 1994, nr 5 (83), s. 60–72.
- Wolność człowieka dojrzałego (1), W drodze, 1990, nr 11 (207), s. 3–11.
- Wolność człowieka dojrzałego (2), W drodze, 1990, nr 12 (208), s. 39–45.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ojciec Pinckaers wskazuje brak kontaktu z Pismem Świętym jako źródło tendencji do partykularyzmu w dziedzinie duchowej, przejawiający się w mnożeniu duchowości „porównywalnych do kaplic w «katedrze Kościoła», przez urozmaicanie różnych form pobożności”, które stały się konieczne, „aby karmić żarliwość ludu chrześcijańskiego, pozbawionego (…)bezpośredniego udziału w liturgii”. Por. S. Th. Pinckaers, Życie duchowe chrześcijanina według św. Pawła i św. Tomasza z Akwinu,dz. cyt., s. 24.
- ↑ „(…) dzieło św. Tomasza, obficie karmiące się Pismem Świętym i spuścizną Ojców Kościoła, oferuje nam cenną i trwałą podstawę szczególnie dzięki koncepcji moralności podporządkowanej szczęściu wiecznemu i skupionej wokół cnót”. Por. S. Th. Pinckaers, Życie duchowe chrześcijanina według św. Pawła i św. Tomasza z Akwinu,dz. cyt., s. 8.
- ↑ Za szczególnie ważne ojciec Pinckaers uważał „przywrócenie związków między moralnością i duchowością [które] jest więc koniecznym warunkiem, aby zwrócić pierwszej dynamizm, a drugiej – rzetelność”. S. Th. Pinckaers, Życie duchowe chrześcijanina według św. Pawła i św. Tomasza z Akwinu, dz. cyt., s. 7.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Duma Tomasz, Pinckaers Servais Theòdore, [w:] Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 8, PolskieTowarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2007, s. 206–208.
- Giertych Wojciech, Rewolucja w moralności, List, 2003, nr 3, s. 16–19.
- Inlender Bogusław, [Recenzja:] Pinckaers S. T.: Źródła moralności chrześcijańskiej. Jej metoda, treść, historia, Poznań: W drodze 1994,Warszawskie Studia Teologiczne, 1994, nr 7, s. 270–279.
- Klimczak Paweł OP, [Praca magisterska:] Reinterpretacja pojęcia wolności w teologii moralnej według Servaisa Théodore’a Pinckaersa, Kraków 2001.
- Krysztofiak Piotr, [Recenzja:] Pinckaers Servais Theodore: Źródła moralności chrześcijańskiej. (Jej metoda, treść, historia). Poznań1994, Studia Theologica Varsaviensia, 1995, nr 1, s. 207–212.
- Lewandowski Maciej [Praca magisterska:] Koncepcja szczęścia jako celu ostatecznego człowieka według Servaisa Théodore Pinckaersa OP, Katowice 2012.
- Lichacz Piotr, Je suis libre! Życie i twórczość o. Servais-Théodore’a Pinckaersa OP (1925-2008), Przegląd Tomistyczny, 2008, t. 14, s. 407–421.
- Nowosad Sławomir,[Recenzja:] Servais Pinckaers. Morality: The Catholic View. South Bend: St. Augustine’s Press 2001 ss. VIII+141, Roczniki Teologiczne, 2008, nr 55, z. 3. s. 175–177.
- Tokarzewski Michał, [Praca magisterska:] Wolność podstawą wyborów moralnych w ujęciu Servais’a Théodore’a Pinckaers’a, Olsztyn 2009.
- Weron Eugeniusz, [Recenzja:] Pinckaers Servais Théodore: Życie duchowe chrześcijanina według św. Pawła i św. Tomasza z Akwinu,1998, Collectanea Theologica, 1999, nr 1, s. 208–211.
- Zabielski Józef, [Recenzja:] Pinckaers S. Th.:Źródła moralności chrześcijańskiej. Tłum. pol. A Kurtyś. Poznań 1994, Collectanea Theologica, 1995, nr 3, s. 185–188.