Shia LaBeouf
![]() Shia LaBeouf (2017) | |
Imię i nazwisko |
Shia Saide LaBeouf |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
11 czerwca 1986 |
Zawód |
aktor, reżyser, scenarzysta, producent filmowy, komik, raper |
Współmałżonek |
Mia Goth |
Lata aktywności |
od 1998 |
Shia Saide LaBeouf (/ˈʃaɪ.ə ləˈbʌf/[1][2]; ur. 11 czerwca 1986 w Los Angeles) – amerykański aktor filmowy i telewizyjny, reżyser, scenarzysta i producent filmowy, a także raper Rap Pi[3][4][5]. Stał się znany przede wszystkim dzięki serialowi Świat nonsensów u Stevensów, w którym grał główną rolę oraz dzięki filmom Indiana Jones i Królestwo Kryształowej Czaszki i serii Transformers[6][7].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]
Urodził się[8][9] w Kalifornii[10][11] jako jedyne dziecko żydowskiej[12] tancerki baletowej i projektantki odzieży Shayny (z domu Said) i wyznawcy pentekostalizmu[13] Jeffreya Craiga LaBeoufa (ur. 1948), francuskiego pochodzenia z Cajun, cyrkowca, artysty komediowego, klowna rodeo i mima[14]. Jego imię pochodzi od hebrajskiego שי-יה, co oznacza 'dar Boży'. Dziadek ze strony matki Szaja „Sam” Yeshayhu Saide (syn Maxa Nochima Zająca Saide i Chany „Anny” Slowy) był polskim Żydem (ur. w 1913 w Białymstoku), a w 1930 przeniósł się do Stanów Zjednoczonych[15]. Babka Mary Ann Rosen (córka Abrahama Rosena i Bessie Cohen) urodziła się w Nowym Jorku w rodzinie rosyjskich Żydów.
Shia został ochrzczony w Angelus Temple[16][17][18]. Jego ojciec, weteran wojny wietnamskiej[19], pracował dorywczo w wielu nowych miejscach pracy i był uzależniony od heroiny[20], w latach 1981-1983 odbył karę więzienia za zbrodnię określaną jako „napaść z zamiarem dokonania gwałtu”[21]. Rodzice LaBeoufa w końcu rozwiedli się z powodu problemów finansowych[22].
Uczęszczał do 32nd Street Visual USC Performing Arts Magnet (LAUSD), ukończył Alexander Hamilton High School w Los Angeles[23].
Kariera[edytuj | edytuj kod]
Przed rozpoczęciem kariery aktorskiej, LaBeouf pracował jako komik. W wieku dziesięciu lat zaczął występować w sąsiednich klubach ze stand-up[24]. Później przez Yellow Pages znalazł agenta i własnego menedżera. Mając dwanaście lat, w 1998 zadebiutował w komedii telewizyjnej Śniadanie z Einsteinem (Breakfast with Einstein) u boku Thomasa Gottschalka, Cheecha Marina, Priscilli Presley i Bena Fostera, Bożonarodzeniowa ścieżka (The Christmas Path) z Dee Wallace i Vincentem Spano oraz przygodowej komedii kryminalnej Małpi biznes (Monkey Business) z udziałem Billy’ego Drago i Jaya Thomasa. Pojawił się także w jednym z odcinków sitcomu NBC Karolina w mieście (Caroline in the City, 1998). Stał się znany wśród młodych widzów po zagraniu roli Louisa Stevensa w serialu Disney Channel Świat nonsensów u Stevensów (Even Stevens, 2000-2003)[25], za którą później był dwukrotnie nominowany do Young Artist Award (2000-2001) i zdobył nagrodę Emmy Daytime (2003)[26].
Po gościnnym udziale w serialach takich jak Dotyk anioła (1999), Z Archiwum X (1999) czy Ostry dyżur (2000), zdobył rozgłos w roli Sama Witwicky'ego w filmie sci-fi Transformers (2007). Użyczył również głosu tej postaci w grach: Transformers: The Game (2007) i Transformers: Zemsta upadłych (2009). Za rolę 17-letniego Kale’a Brechta, który podejrzewa, że jego sąsiad jest seryjnym mordercą w thrillerze D.J. Caruso Niepokój (Disturbia, 2007)[27] otrzymał dwie nagrody Teen Choice Awards. W filmie Stevena Spielberga Indiana Jones i Królestwo Kryształowej Czaszki (Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull, 2008) wcielił się w postać Mutta Williamsa. W 2008 został laureatem nagrody BAFTA Orange Rising Star Award[28].
Był na okładce magazynów „Vanity Fair” (w sierpniu 2007), „Details” (w czerwcu 2008, we wrześniu 2008, w sierpniu 2011), „Parade” (w czerwcu 2009), „GQ” (w kwietniu 2010), „Interview” (w listopadzie 2014), i „Esquire” (w kwietniu 2018)[29].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Inspiruje się grą aktorów takich jak Gary Oldman, Dustin Hoffman i Jon Voight (z którym grał w filmie Transformers). 27 lipca 2008 roku uczestniczył w wypadku w Los Angeles. Jego Ford F-150 został uderzony przez samochód, który wyjechał na czerwonym świetle. Po wyczuciu przez policjantów od aktora alkoholu został zatrzymany pod zarzutem prowadzenia pojazdu po alkoholu, zatrzymano mu prawo jazdy. Pasażerką LaBeouf była Isabel Lucas. Aktorka doznała niewielkich obrażeń. Dwa dni później rzecznik aktora poinformował, że LaBeouf nie jest winny spowodowania wypadku, a w 2009 roku oświadczył, że przeszedł trzy operacje ręki. W maju 2010 roku podczas wywiadu powiedział, że w pełni odzyskał ruch w palcach[30].
Spotykał się z Hilary Duff (2002), Kiely Williams (2003), Chiną Brezner (2004–2007), Rihanną (2007), Megan Fox (2008), Isabel Lucas (2008), Carey Mulligan (2009–2010), Karolyn Pho (2010–2012), a później Mią Goth, z którą w 2016 wziął ślub.
W listopadzie 2014 przedstawił instalację #IAMSORRY, w trakcie której został seksualnie napastowany przez roznegliżowaną kobietę. Jego współpracownik, komentując po wydarzeniu zastosowane środki bezpieczeństwa wskazał napis „Do not murder the artist”[31].
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
Filmy fabularne[edytuj | edytuj kod]
Rok | Tytuł | Rola | Reżyser |
---|---|---|---|
1998 | Bożonarodzeniowa ścieżka (The Christmas Path) | Cal | Bernard Salzmann |
1998 | Śniadanie z Einsteinem (Breakfast with Einstein, TV) | Joey | Craig Shapiro |
1998 | Małpi biznes (Monkey Business) | Wyatt | Paulette Victor-Lifton |
2001 | Bangkok Haunted (Hounded, TV) | Ronny van Dussel | Neal Israel |
2002 | Wyznania Tru (Tru Confessions, TV) | Edward „Eddie” Walker | Paul Hoen |
2003 | Bitwa pod Shaker Heights (The Battle of Shaker Heights) | Kelly Ernswiler | Efram Potelle, Kyle Rankin |
2003 | W ukrytej kamerze (The Even Stevens Movie, TV) | Louis Stevens | Sean McNamara |
2003 | Aniołki Charliego: Zawrotna szybkość (Charlie’s Angels: Full Throttle) | Max Petroni | McG |
2003 | Głupi i głupszy 2: Kiedy Harry poznał Lloyda (Dumb and Dumberer: When Harry Met Lloyd) | Lewis | Troy Miller |
2003 | Kto pod kim dołki kopie... (Holes) | Stanley Yelnats IV „Caveman” | Andrew Davis |
2004 | Ja, robot (I, Robot) | Farber | Alex Proyas |
2005 | Najwspanialsza gra w dziejach (The Greatest Game Ever Played) | Francis Ouimet | Bill Paxton |
2005 | Nausicaä z Doliny Wiatru (Nausicaä of the Valley of the Wind) | Asbel (głos) | Hayao Miyazaki |
2005 | Constantine | Chas Kramer | Francis Lawrence |
2006 | Bobby | Cooper | Emilio Estevez |
2006 | Wszyscy twoi święci (A Guide to Recognizing Your Saints) | młody Dito | Dito Montiel |
2007 | Niepokój (Disturbia) | Kale Brecht | D.J. Caruso |
2007 | Na fali (Surf's Up) | Cody Maverick (głos) | Ash Brannon, Chris Buck |
2007 | Transformers | Sam Witwicky | Michael Bay |
2008 | Indiana Jones i Królestwo Kryształowej Czaszki (Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull) | Mutt Williams | Steven Spielberg |
2008 | Eagle Eye | Jerry Shaw / Ethan Shaw | D.J. Caruso |
2009 | Transformers: Zemsta upadłych (Transformers: Revenge of the Fallen) | Sam Witwicky | Michael Bay |
2009 | Zakochany Nowy Jork (New York, I Love You) | Jacob | Shekhar Kapur |
2010 | Wall Street: Pieniądz nie śpi (Wall Street: Money Never Sleeps) | Jacob „Jake” Moore | Oliver Stone |
2011 | Transformers 3 (Transformers: Dark of the Moon) | Sam Witwicky | Michael Bay |
2011 | Maniac | reżyser | Shia LaBeouf |
2011 | Born Villain | Shia LaBeouf | |
2012 | Howard Cantour.com | - | Shia LaBeouf |
2012 | Gangster (Lawless) | Jack Bondurant | John Hillcoat |
2012 | Reguła milczenia (The Company You Keep) | Ben Shepard | Robert Redford |
2013 | Charlie musi umrzeć (Charlie Countryman) | Charlie Countryman | Fredrik Bond |
2013 | Nimfomanka (Nymphomaniac) | Jerôme | Lars von Trier |
2014 | Furia (Fury) | Boyd „Bible” Swan | David Ayer |
2015 | Man Down | Gabriel Drummer | Dito Montiel |
2017 | Borg/McEnroe. Między odwagą a szaleństwem (Borg McEnroe) | John McEnroe | Janus Metz Pedersen |
2019 | Słodziak (Honey Boy) | James Lort | Alma Har'el |
2019 | Sokół z masłem orzechowym (The Peanut Butter Falcon) | Tyler | Tyler Nilson, Mike Schwartz |
Seriale TV[edytuj | edytuj kod]
- 1998: Karolina w mieście (Caroline in the City) jako Ethan
- 1999: Jej cały świat (Jesse) jako Moe
- 1999: A teraz Susan (Suddenly Susan) jako Ritchie
- 1999: Dotyk anioła (Touched by an Angel) jako Johnny
- 1999: Z Archiwum X (The X-Files) jako Richie Lupone
- 2000: Ostry dyżur (ER) jako Darnel Smith
- 2000: Luzaki i kujony (Freaks and Geeks) jako Herbert Mascot
- 2000-2003: Świat nonsensów u Stevensów (Even Stevens) jako Louis Anthony Stevens
- 2001: The Nightmare Room jako Dylan Pierce
- 2002: The Proud Family (Rodzina Dumnych) jako Johnny McBride (głos)
- 2003: Project Greenlight
- 2007-2008: Saturday Night Live
Teledyski[edytuj | edytuj kod]
- 2009: „I Never Knew You” – raper Cage[32]
- 2012: „Fjögur Píanó” - Sigur Rós
- 2015: „Elastic Heart” – Sia[33][34]
Nagrody[edytuj | edytuj kod]
- Nagroda BAFTA 2008 Nagroda dla wschodzącej gwiazdy
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Shia LaBeouf (hiszp.). SensaCine.com. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Shia LaBeouf (ang.). Listal. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ 'Transformers is the dummy rap': Shia LaBeouf (ang.). „Daily Mail”. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Shia LaBeouf (ang.). Encyclopedia.com. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Shia LaBeouf (ang.). TV.com. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Shia LaBeouf (ang.). Rotten Tomatoes. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Shia LaBeouf (wł.). MYmovies. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Shia LaBeouf - Sztárlexikon (węg.). Starity.hu. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Shia LaBeouf (fr.). AlloCiné. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Shia LaBeouf (cz.). Osobnosti.cz. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Shia LaBeouf - Actor (rum.). CineMagia.ro. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Transformers - Shia LaBeouf interview (ang.). IndieLondon.co.uk. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Shia LaBeouf's Religion and Political Views (ang.). The Hollowverse. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Shia LaBeouf Biography (1986-) (ang.). Film Reference. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Shia LaBeouf (ang.). Ethnicity of Celebs. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Shia Labeouf Converts to Christianity (ang.). Atlanta Jewish Times. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Angelus Temple (ang.). Project Gutenberg Consortia Center. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Elvis Mitchell: Shia LaBeouf (ang.). „Interview”. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Shia LaBeouf walks hand-in-hand with his eccentrically-dressed artist mother Shayna Saide (ang.). „Daily Mail”. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Shia LaBeouf's Dad Was Arrested For Attempted Rape In The ’80s (ang.). Perez Hilton. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Shia LaBeouf's father Jeffrey is a registered sex offender and was 'jailed for attempted rape' back in 1981 (ang.). „Daily Mail”. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Shia LaBeouf proves he's a mommy's boy (ang.). „Daily Mail”. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ A prime cut of LaBeouf (ang.). „Los Angeles Times”. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Shia LaBeouf - Biografia e Filmografia (wł.). Occhi sul Cinema. [dostęp 2015-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-31)].
- ↑ Nathan Southern: Shia LaBeouf Biography (ang.). AllMovie. [dostęp 2020-12-23].
- ↑ Shia LaBeouf Awards (ang.). AllMovie. [dostęp 2020-12-23].
- ↑ Landing in Hollywood (ang.). Vanity Fair. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Orange Rising Star Award (ang.). „Variety”. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Shia LaBeouf Magazine (ang.). FamousFix. [dostęp 2019-01-04].
- ↑ LaBeouf underwent four hours of hand surgery (ang.). Today. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Shia LaBeouf collaborator: I don’t think you need a sign saying ‘Don’t murder the artist’ (ang.). „The Guardian”. [dostęp 2017-02-19].
- ↑ The Actor Becomes a Director: With Shia LaBeouf and Chris “Cage” Palko, Making the „I Never Knew You” (ang.). LA Weekly. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Sia's „Elastic Heart” Music Video Features Shia LaBeouf in Underwear, Dance Moms' Maddie Ziegler: Watch Now! (ang.). US Weekly. [dostęp 2015-12-25].
- ↑ Sia Responds to Debate Over 'Elastic Heart' Video: Art? Or, Kiddie Porn? (ang.). TheImproper.com. [dostęp 2015-12-25].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Shia LaBeouf w bazie IMDb (ang.)
- Shia LaBeouf w bazie Notable Names Database (ang.)
- Shia LaBeouf w bazie Filmweb
- Amerykańscy aktorzy filmowi
- Amerykańscy aktorzy telewizyjni
- Amerykańscy aktorzy głosowi
- Amerykańscy scenarzyści
- Amerykańscy reżyserzy
- Amerykańscy producenci filmowi
- Amerykańscy komicy
- Amerykańscy raperzy
- Amerykanie pochodzenia żydowskiego
- Aktorzy polskiego pochodzenia
- Ludzie urodzeni w Los Angeles
- Urodzeni w 1986