Shirley Temple

Shirley Temple

Temple w 1948 r.
Imię i nazwisko	Shirley Jane Temple
Data i miejsce urodzenia	23 kwietnia 1928 Santa Monica
Data i miejsce śmierci	10 lutego 2014 Woodside
Zawód	aktorka, piosenkarka, tancerka, businesswoman, dyplomatka
Współmałżonek	John Agar (1945–1949, rozwód) Charles Alden Black (1950–2005, jego śmierć)
Lata aktywności	1932–1964 (aktorka) 1967–1992 (dyplomatka)
Strona internetowa

Shirley Temple (po lewej) w 1990 r.

Shirley Temple Black, właśc. Shirley Jane Temple (ur. 23 kwietnia 1928 w Santa Monica, zm. 10 lutego 2014 w Woodside) – amerykańska aktorka filmowa, piosenkarka, tancerka, businesswoman i dyplomatka. Aktorka dziecięca o światowej sławie. Zagrała łącznie w 60 filmach, głównie w latach 30. XX wieku. American Film Institute umieścił ją na osiemnastym miejscu na liście największych aktorek wszech czasów (The 50 Greatest American Screen Legends).

Życiorys

Od trzeciego roku życia chodziła do szkoły tańca. W wieku 4 lat odkrył ją Charles Lamont, który był dyrektorem drugorzędnego studia Educational Pictures. Obsadził ją w serii zatytułowanej „The Baby Burlesques”. Naśladowała w nich takie gwiazdy jak np.: Marlena Dietrich. Następnie wystąpiła w kolejnej serii – „Frolics of Youth”. Potem zagrała w swoim pierwszym ważnym filmie „Stand Up and Cheer” w 1934 r. Film od razu stał się przebojem, a Shirley podpisała siedmioletni kontrakt z Fox Productions. We współpracy z wytwórnią wystąpiła w szeregu popularnych obrazów, m.in. „Mała miss Marker” (1934), „Złotowłosy brzdąc” (1935), „Mały pułkownik” (1935), „Biedna, mała dziewczynka” (1936), „Heidi” (1937), „Mała miss Broadway” (1938) i „Mała księżniczka” (1939).

W 1935 dostała Nagrodę Specjalną Akademii. Jej zarobki sięgnęły ok. 300 000 dolarów za tytuł. W filmach często bywała sierotą, odnajdującą wspaniały dom lub dzieckiem wychowywanym przez jednego rodzica, którego kojarzy z nowym partnerem. Zawsze znalazł się w nich czas na parę scenek tanecznych czy piosenek. Partnerowały jej w rolach dorosłych największe ówczesne gwiazdy, jak choćby Gary Cooper, Carole Lombard czy Victor McLaglen. Kiedy zaczęła dorastać, przeniosła się do MGM, gdzie nakręciła tylko jeden film. Następnie związała się kontraktem z Davidem O. Selznickiem i zagrała jako nastolatka w kilku jego produkcjach. Jednak żadna z nich nie odniosła większego sukcesu.

W 1945 wyszła za mąż za Johna Agara. Wystąpiła z nim w „Forcie Apaczów” w 1948. Rok później rozwiodła się z nim i poślubiła Charlesa A. Blacka. Miała dwie córki – Lindę (ur. 1948) i Lori (ur. 1954) oraz syna Charlesa (ur. 1952). W 1950 definitywnie pożegnała się z wielkim kinem i przez kilka lat poświęciła się życiu rodzinnemu. Pojawiła się jeszcze w telewizyjnej serii „Shirley Temple's Storybook” (1958–1959) i rozpoczęła karierę polityczną z ramienia Partii Republikańskiej. W 1969 r. była delegatką USA przy Zgromadzeniu Ogólnym ONZ. W 1976 w administracji prezydenta Geralda Forda otrzymała stanowisko szefa protokołu. Przez długi czas pracowała jako ambasador Stanów Zjednoczonych, pełniąc tę funkcję na placówkach w Ghanie (1974–1976) i Czechosłowacji (1989–1992).

W 1977 za całokształt twórczości otrzymała nagrodę od American Center of Films for Children. W 1988 opublikowała swoją autobiografię Child Star. Shirley Temple zmarła w wieku 85 lat w swoim domu w Woodside, w otoczeniu rodziny i przyjaciół. Bezpośrednią przyczyną jej śmierci była przewlekła obturacyjna choroba płuc.

Filmografia

krótkometrażowe

• 1932:
  • Runt Page jako Lulu Parsnips
  • War babies/Wojenna miłość jako Charmaine
  • The Pie-Covered Wagon/Na budyniowym szlaku jako Shirley
• 1933:
  • Glad Rags to Riches/Od nędzy do pieniędzy jako Nell/La Belle Diaperina
  • Kid in Hollywood/Brzdąc w Hollywood jako Morelegs Sweettrick
  • The Kid's Last Fight/Ostatnia walka brzdąca jako Shirley
  • Polly Tix in Washington/Polly Tix w Waszyngtonie jako Polly Tix
  • Dora's Dunking Doughnuts jako Shirley
  • Merrily Yours/Merry Lou psoci jako Mary Lou Rogers
  • Kid 'in' Africa/Brzdąc w Afryce jako Madame Cradlebait
  • What's to Do? jako Mary Lou Rogers
• 1934:
  • Pardon My Pups jako Mary Lou Rogers
  • Managed Money jako Mary Lou Rogers

pełnometrażowe

• 1932:
  • Red-Haired Alibi jako Gloria Shelton
  • Kid's Last Stand jako dziewczyna
• 1933:
  • Out All Night jako dziecko
  • To the Last Man (niewymieniona w napisach)
  • Ukłoń się kochanie (?)
• 1934:
  • Carolina jako Joan Connelly
  • Mandalay jako Betty Shaw
  • As the Earth Turns jako dziecko
  • Stand Up and Cheer/Rewolucja śmiechu jako Shirley Dugan
  • Zmiana serc jako Shirley
  • Mała panna Marker jako Marthy 'Marky' Jane
  • Now I'll Tell jako Mary Doran
  • Tajemnica małej Shirley jako Shirley
  • Teraz i zawsze jako Penelope 'Penny' Day
  • Roześmiane oczy jako Shirley Blake
• 1935:
  • Mały pułkownik jako Lloyd Sherman
  • Our Little Girl/Nasze Słoneczko jako Molly Middleton
  • Złotowłosy brzdąc jako Elizabeth Blair
  • Mały buntownik jako Virgie Cary
• 1936:
  • Moja gwiazdeczka jako Helen
  • Mała biedna dziewczynka jako Barbara Barry
  • Śmieszka jako Dimples Appleby
  • Pasażerka na gapę jako Ching-Ching/Barbara Stewart
• 1937:
  • Strzelec z Bengalu jako Priscilla Williams
  • Kalif Bagdadu jako Shirley Temple na fikcyjnej premierze
  • Heidi jako tytułowa Heidi
• 1938:
  • Słowiczek jako Rebecca Winstead
  • Mała Miss Broadwayu jako Betsy Brown
  • Just Around the Corner jako Penny Hale
• 1939:
  • Mała księżniczka jako Sara Crewe
  • Zuzanna z gór Zachodu jako Susannah Sheldon
• 1940:
  • Błękitny ptak jako Mytyl
  • Young People jako Wendy
• 1941: Kathleen jako Kathleen Davis
• 1942: Miss Annie Rooney jako Annie Rooney
• 1944:
  • Od kiedy cię nie ma jako Brig Hilton
  • I'll Be Seeing You jako Barbara Marshall
• 1945: Kiss and Tell jako Corliss Archer
• 1947:
  • Honeymoon jako Barbara Olmstead
  • Kawaler i nastolatka jako Susan Turner
  • That Hagen Girl jako Mary Hagen
• 1948: Fort Apaczów jako Philadelphia Thursday
• 1949:
  • Mr. Belvedere Goes to College jako Ellen Baker Ashley
  • Przygoda w Baltimore jako Dinah Sheldon
  • The Story of Seabiscuit jako Margaret O'Hara/Knowles
  • A Kiss for Corliss jako Corliss Archer

• The Baby Burlesk (?)
• Frolics of Youth (?)
• Shirley Temple największa mała gwiazda lat 30.

seriale TV

• 1958-1961: Shirley Temple's Storybook (11 odcinków)
• 1963: The Red Skelton Show (1 odcinek)

Ciekawostki

• Postać Shirley Temple pojawiła się w filmie animowanym Mickey’s Polo Team, w którym drużyna Myszki Miki rozgrywa mecz polo z drużyną złożoną z przedwojennych aktorów. Shirley jest pośród publiczności wraz z głównymi postaciami innego disneyowskiego filmu The Three Little Pigs.
• Shirley Temple jest jedną z bohaterek kreskówki z Kaczorem Donaldem pt. The Autograph Hound, czyli Łowca autografów. Powstała w 1939 r.

Nagrody

• Nagroda Akademii Filmowej 1935 Academy Juvenile Award
• Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych 2006 Nagroda Honorowa

Bibliografia

• Valerie J.V.J. Nelson Valerie J.V.J., Shirley Temple Black, iconic child star, dies at 85, latimes.com, 11 lutego 2014 [dostęp 2014-02-11]  (ang.).
• AljeanA. Harmetz AljeanA., Shirley Temple Black, Screen Darling, Dies at 85, nytimes.com, 11 lutego 2014 [dostęp 2014-02-11]  (ang.).
• RonaldR. Bergan RonaldR., Shirley Temple Black obituary, theguardian.com, 11 lutego 2014 [dostęp 2014-02-11]  (ang.).
• ChrisCh. Maume ChrisCh., Shirley Temple: Child star who helped the US through the Depression and went to on serve two stints as an ambassador, independent.co.uk, 12 lutego 2014 [dostęp 2014-02-12]  (ang.).

Linki zewnętrzne

• Shirley Temple w bazie IMDb (ang.)
• Shirley Temple w bazie Filmweb
• Shirley Temple w bazie Notable Names Database (ang.)