Shirley Temple

Shirley Temple
Temple w 1948 roku
Imię i nazwisko	Shirley Jane Temple
Data i miejsce urodzenia	23 kwietnia 1928 Santa Monica
Data i miejsce śmierci	10 lutego 2014 Woodside
Zawód	aktorka, piosenkarka, tancerka, businesswoman, dyplomatka
Współmałżonek	John Agar (1945–1949) Charles Alden Black (1950–2005)
Lata aktywności	1932–1950 (aktorka) 1967–1992 (dyplomatka)
Nagrody Nagroda Akademii Filmowej 1935 Academy Juvenile Award Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych 2006 Nagroda Honorowa
Strona internetowa

Shirley Temple (po lewej) w 1990

Shirley Temple Black, właśc. Shirley Jane Temple (ur. 23 kwietnia 1928 w Santa Monica, zm. 10 lutego 2014 w Woodside) – amerykańska aktorka filmowa, piosenkarka, tancerka, businesswoman i dyplomatka. Aktorka dziecięca o światowej sławie. Zagrała w ponad 40 filmach w latach 30. XX wieku. American Film Institute umieścił ją na osiemnastym miejscu na liście największych aktorek wszech czasów (The 50 Greatest American Screen Legends).

Życiorys

Od trzeciego roku życia chodziła do szkoły tańca. W wieku 4 lat odkrył ją Charles Lamont, który był dyrektorem drugorzędnego studia Educational Pictures. Obsadził ją w serii zatytułowanej „The Baby Burlesques”. Naśladowała w nich takie gwiazdy jak np.: Marlena Dietrich. Następnie wystąpiła w kolejnej serii – „Frolics of Youth”. Potem zagrała w swoim pierwszym ważnym filmie „Stand Up and Cheer” w 1934 r. Film od razu stał się przebojem, a Shirley podpisała siedmioletni kontrakt z Fox Productions. We współpracy z wytwórnią wystąpiła w szeregu popularnych obrazów, m.in. „Mała miss Marker” (1934), „Złotowłosy brzdąc” (1935), „Mały pułkownik” (1935), „Biedna, mała dziewczynka” (1936), „Heidi” (1937), „Mała miss Broadway” (1938) i „Mała księżniczka” (1939).

W 1935 dostała Nagrodę Specjalną Akademii. Jej zarobki sięgnęły ok. 300 000 dolarów za tytuł. W filmach często bywała sierotą, odnajdującą wspaniały dom lub dzieckiem wychowywanym przez jednego rodzica, którego kojarzy z nowym partnerem. Zawsze znalazł się w nich czas na parę scenek tanecznych czy piosenek. Partnerowały jej w rolach dorosłych największe ówczesne gwiazdy, jak choćby Gary Cooper, Carole Lombard czy Victor McLaglen.

Kiedy zaczęła dorastać, przeniosła się do MGM, gdzie nakręciła tylko jeden film. Następnie związała się kontraktem z Davidem O. Selznickiem i zagrała jako nastolatka w kilku jego produkcjach. Jednak żadna z nich nie odniosła większego sukcesu.

W 1945 wyszła za mąż za Johna Agara. Wystąpiła z nim w „Forcie Apaczów” w 1948. Rok później rozwiodła się z nim i poślubiła Charlesa A. Blacka. Miała dwie córki – Lindę (ur. 1948) i Lori (ur. 1954) oraz syna Charlesa (ur. 1952).

W 1950 definitywnie pożegnała się z kinem i przez kilka lat poświęciła się życiu rodzinnemu. Pojawiła się jeszcze w telewizyjnej serii „Shirley Temple's Storybook” (1958–1959) i rozpoczęła karierę polityczną z ramienia Partii Republikańskiej. W 1969 r. była delegatką USA przy Zgromadzeniu Ogólnym ONZ. W 1976 w administracji prezydenta Geralda Forda otrzymała stanowisko szefa protokołu. Przez długi czas pracowała jako ambasador Stanów Zjednoczonych, pełniąc tę funkcję na placówkach w Ghanie (1974–1976) i Czechosłowacji (1989–1992).

W 1977 za całokształt twórczości otrzymała nagrodę od American Center of Films for Children.

W 1988 opublikowała swoją autobiografię Child Star.

Shirley Temple zmarła w wieku 85 lat w swoim domu w Woodside, w otoczeniu rodziny i przyjaciół. Bezpośrednią przyczyną jej śmierci była przewlekła obturacyjna choroba płuc.

Filmografia

• Brzdąc w Afryce (krótkometrażowy) (1932)
• Brzdąc w Hollywood (krótkometrażowy) (1932)
• Ostatnia walka brzdąca (krótkometrażowy) (1932)
• Pie covered wagon – Na budyniowym szlaku (krótkometrażowy) (1932)
• Polly Tix w Waszyngtonie (krótkometrażowy) (1932)
• Glad rags to riches – Od nędzy do pieniędzy (krótkometrażowy) (1932)
• War babies – Wojenna miłość (krótkometrażowy) (1932)
• Merrily Yours – Merry Lou psoci – (krótkometrażowy) (1932 ?)
• Our girl Shirley – Nasza mała Shirley – Nasze Słoneczko (krótkometrażowy) (1932 ?)
• Ukłoń się kochanie (1933)
• The Baby Burlesk
• Frolics of Youth
• Stand Up and Cheer (1934)
• Mała Miss Marker (1934)
• Złotowłosy brzdąc (1935)
• Mały pułkownik (1935)
• Shirley Temple największa mała gwiazda lat 30tych
• Biedna, mała dziewczynka (1936)
• Strzelec z Bengalu (1937)
• Heidi (1937)
• Mała Miss Broadway (1938)
• Mała księżniczka (1939)
• Od kiedy cię nie ma (1944)
• Honeymoon (1947)
• Fort Apaczów (1948)
• Shirley Temple's Storybook (1958–1959)

Dodatkowe informacje

• Postać Shirley Temple pojawiła się w filmie animowanym Mickey’s Polo Team, w którym drużyna Myszki Miki rozgrywa mecz polo z drużyną złożoną z przedwojennych aktorów. Shirley jest pośród publiczności wraz z głównymi postaciami innego disneyowskiego filmu The Three Little Pigs.
• Shirley Temple jest jedną z bohaterek kreskówki z Kaczorem Donaldem pt.The Autograph Hound, czyli Łowca autografów. Powstała w 1939 r.

Bibliografia

• Valerie J.V.J. Nelson Valerie J.V.J., Shirley Temple Black, iconic child star, dies at 85, latimes.com, 11 lutego 2014 [dostęp 2014-02-11]  (ang.).
• AljeanA. Harmetz AljeanA., Shirley Temple Black, Screen Darling, Dies at 85, nytimes.com, 11 lutego 2014 [dostęp 2014-02-11]  (ang.).
• RonaldR. Bergan RonaldR., Shirley Temple Black obituary, theguardian.com, 11 lutego 2014 [dostęp 2014-02-11]  (ang.).
• ChrisCh. Maume ChrisCh., Shirley Temple: Child star who helped the US through the Depression and went to on serve two stints as an ambassador, independent.co.uk, 12 lutego 2014 [dostęp 2014-02-12]  (ang.).

Linki zewnętrzne

• Shirley Temple w bazie IMDb (ang.)
• Shirley Temple w bazie Filmweb
• Shirley Temple w bazie Notable Names Database (ang.)